İntıra Bey [email protected]

TL değer yitirmeye devam edecek

TL üzerindeki baskı son günlerde ciddi arttı,  tüm yorumlarda TL’nin çok yükseleceği mesela 3,20 olacağı vs konuşuluyor.

10 yıllık grafikte nereden nereye geldiğimize bir bakalım:

TL istisnasız olarak 2008 yılından bu yana değer yitiriyor, değer yitirmenin hızı ise 2013 yılından itibaren arttı.

2015-16 dönemlerinde ise tarihsel zirveler denendi, her zirve marjinal olarak bir öncekinden yüksek gerçekleşti.

TL 2008 yılında 1,15 seviyesini gördü, 2016 yılındaki zirve 3,12. Artış %72. İlgili dönemde kümülatif TÜFE artışı ise %99. Rakamlar bakınca TL bunca değer yitirmesine rağmen hala daha değerli duruyor. Hesaplamadan ilgili dönem ABD enflasyonunu da düşmek gerekir, bu durumda da TL olması gerektiği yerdedir yorumuna varacağız. (Yıllık ortalama %1,5 ABD enf ile)

TL’nin durumunu gelişmekte olan para birimleri ile son 5 yılda karşılaştırırsak daha gerçekçi bir yorum yapabiliriz:

Burada bir sorun  var, TL RUB hariç tüm parabirimlerine karşı değer yitiriyor. Bu durum bizim piyasalarımıza olan negatif bakış açısını yansıtıyor olabilir.

TL’nin 2008-16 yılında sürekli değer yitirmesi FED, ECB ve BOJ’un büyük bir parasal genişleme yarattığı döneme denk geliyor. Piyasalarımız bu durumda 2009-10 yıllarında faydalanabildi, sonrasında ise pozitif bir gelişme olmadı.

Şimdi ufukta FED fazilerinin artması ve para politikasını sıkılaşması ihtimali var. FED faizleri Aralık ayında artırması ihtimali %68, bu satın alınıyor önemli olan artırmaya devam edecek mi etmeyecek mi? Devam ederse bize sıkıntısı büyük olur. Bir başka önemli risk bu hafta yapılacak ABD seçimleri. Okur da Trump kazanırsa tüm politikalrın değişmesi, FED başkanının görevden alınması ihtimali var. Bu da bize kötü etki edebilir.

TL, ABD-Türkiye enflasyonları ile birleştirince olması gerektiği yerde duruyor demiştik, bu durumda da ihracatımızda rekabet avantajı elde edemez hale geliyoruz. Sattığımız ürün ve hizmetler artmıyor aksine geriliyor.

TL üzerindeki bir diğer önemli baskı da turizm sektöründen geliyor, gelmeye devam edecek. Son verilere göre turizm gelirleri 1/3 oranında azalmış durumda. Turist sayısı daha fazla azaldığı halde demek ki çok harcayanlar gelmiş diyebiliriz(!). 

TL’nin daha da fazla değer yitirmesini engelleyen en önemli faktörlerden biri petrol. TL-Brent grafiği de bunu gösteriyor zaten:

TLBrent 250 civarından neredeyse 1/4 ‘üne geriledi, şimdilerde 150.

TL için riskler politik başta olmak üzere FED faiz artışı ve petrol yükselişi olarak duruyor. FED faizi petrolü aşağı çekerse ikisinin kombine etkisi sınırlı olabilir.

TL patlayacak uçacak kaçacak mahvolacağız yorumlarına bakıp moral bozacağımıza bu durumdan nasıl faydalanırız onu düşünmek gerekir.

TL’deki değer kaybı zamana yayıldığı için çok kriz havası yaratmadı, kriz havası olması için hergün %2-3 civarında değer yitirmesi gerekir.

Bununla birlikte evimizin içini düzene sokmadan da TL’de kalıcı bir iyileşme beklemek hayalden öte birşey değil.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.