Gökhan Ugan [email protected]

Seçim arefesinde borsa yatırımlarınızı korumak için strateji önerisi

2022 yılında borsadaki soluksuz yükseliş, yerini yılbaşından sonra düşüşe bıraktı. 14 Mayıs tarihindeki seçim yaklaştıkça haliyle borsada nasıl bir strateji izlenmesi gerektiği özellikle bireysel yatırımcılar tarafından merak ediliyor. Düşüş trendini sürdüren borsada endeks son haftalarda 4.800 – 5.200 aralığına sıkışırken işlemlerin seçime kadar bu bant içerisinde gerçekleşebileceği tahmin ediliyor.

2023 borsa için çok iyi başlamadı. Deprem felaketinin de etkisiyle gelen sert satışlar nedeniyle düzenleyici kurumlar bir dizi tedbiri devreye aldı. Türkiye Varlık Fonu’nun borsada 1 milyar USD tutarında alım yapacağını açıklaması ve SPK’nın bürokratik engelleri kaldırmasıyla başlayan halka açık şirketlerin pay geri alım programları borsadaki satışların hızını kestiği gibi bir miktar da olsa verilen kayıpların geri alınmasına vesile oldu. Ancak yine de borsadaki fiyat değişkenliği yüksek seyretmeye devam ediyor. Özellikle seans sonlarına doğru meydana gelen sert alış ve satışlar gün içi işlem yapmayı tercih eden yatırıcıları oldukça zor durumda bırakabiliyor.

Borsa yatırımcısının bir numaralı önceliği elbette borsadaki tasarruflarının satın alım gücünü koruyabilmek. Bu noktada da risk yönetimi yapabilme becerisi ön plana çıkıyor. Borsa çıkış dönemindeyken herkes kendini dünyanın en iyi borsacısı zanneder. Oysa gerçek borsacı düşüş dönemlerinde belli olur. PitNews Dergisinin Baş Editörü Lan Turner’ın da dediği gibi, dünyadaki en iyi giriş stratejisine sahip olabilirsiniz; ancak, piyasaya girdikten sonra pozisyonunuzu nasıl yöneteceğinizi bilmiyorsanız, giriş stratejinizin ne kadar iyi olursa olsun piyasadan kayda değer bir kâr elde ederek çıkmanız asla mümkün olmayacaktır.

Üzülerek şahit oluyorum ki bugün bile Borsa İstanbul çatısı altında işlem gören vadeli işlem sözleşmelerinin varlığını ve nasıl kullanılacağını bilen çok az bireysel yatırımcı var. Ülkemizde uzun bir süreden beri oturmuş, likiditesi yüksek bir vadeli işlem piyasası mevcut. Bu piyasalarda hisse senedi, endeks, döviz ve altın sözleşmeleri Takasbank güvencesiyle alınıp satılabiliyor. Bu sözleşmeler sayesinde söz konusu enstrümanların sadece çıkış dönemlerinde değil, düşüş dönemlerinde de para kazanmak mümkün. İşte bu özellikleri sayesinde vadeli işlem sözleşmeleri risk yönetiminde kullanılan en önemli enstrümanların başında gelmekte.

Piyasalarda belirsizlik artmışken borsada tasarrufunu korumaya çalışan bireysel yatırımcılara bugün buradan kolaylıkla uygulayabilecekleri bir strateji önermek istiyorum. Bu strateji sayesinde hem borsadaki varlıklarınızı satmadan değerlerini koruyabileceksiniz, hem de borsa düştükçe düşen fiyatlardan yeni varlıklar satın alarak maliyetinizi düşürebileceksiniz.

Öncelikle yapmanız gereken ilk şey borsadaki portföyünüzün kompozisyonuna son halini vermek ve riskten korunma pozisyonunuzu bozana kadar bu kompozisyonu korumak. Daha sonra oluşturmuş olduğunuz portföyün getirileri ile endeksin getirileri arasındaki ilişkiyi keşfetmelisiniz. Bunun için en az 10 gün boyunca portföyünüzün getirisi ile BIST30 endeksinin getirilerini karşılaştırmalısınız. Riskten korunma pozisyonu oluştururken BIST30 endeksini kullanmak zorundayız çünkü BIST100 endeksi üzerine düzenlenmiş bir vadeli işlem sözleşmesi yok. Portföyünüzün getiri oranlarını BIST30’un getiri oranlarına bölün ve bulduğunuz katsayıların ortalamasını alın. Bu şekilde kabaca portföyünüzün betasını hesaplamış olacaksınız. Örneğin portföyünüzün %3 arttığı bir günde BIST30 %2 artmışsa o güne ilişkin hesaplayacağınız katsayı 1,5 olacaktır (0,03/0,02). Portföyünüzün %1,75 düştüğü bir günde BIST30 %1 düşmüşse o güne ilişkin hesaplayacağınız katsayı 1,75 olacaktır (0,0175/0,01). En az 10 gün boyunca hesapladığınız katsayıların ortalamasını alarak portföyünüzün betasını kabaca hesaplayabilirsiniz.

Borsadaki yatırımlarımızı korumak için BIST30 vadeli işlem sözleşmesi satmamız gerekecek. Böylece endeks düşerse portföyümüzdeki değer kaybını satış yaptığımız vadeli işlem sözleşmesinden elde edeceğimiz kâr ile telafi edebileceğiz. Peki satacağımız sözleşme sayısını nasıl hesaplayacağız? Öncelikle portföyümüzün bugün değerini bilmemiz gerekiyor. Diyelim ki bugün itibarıyla 112 bin TL değerinde bir portföye sahibiz. BIST30 endeksinin bugünkü değeri de 5600 puan olsun. Bu durumda bir adet BIST30 endeks vadeli işlem sözleşmesinin değeri Borsa İstanbul’un belirlediği esaslara göre 56.000 TL olacaktır (5600x10). Portföyümüzün değerini bir adet BIST30 endeks vadeli işlem sözleşmesinin değerine bölersek 2 adet sözleşme satarak portföyümüzün değerini koruyabileceğimizi hesaplamış oluruz. Tabi bu durum portföyümüzün BIST30 endeksiyle bire bir hareket ettiği bir koşulda geçerli olacaktır. Diyelim ki portföy betamızı 1,5 olarak bulmuş olalım. Yani portföy değerimiz ortalama olarak BIST30 endeksine göre daha fazla değişiyor olsun. O takdirde 2 adet sözleşmeyi beta katsayımız olan 1,5 ile çarparak satış yapmamız gereken ve bize tam koruma sağlayacak olan sözleşme sayısını 3 olarak bulabiliriz.

Son olarak korunma vademizi seçmemiz gerekiyor. Seçim 14 Mayıs’ta olacağı için Haziran sonuna kadar portföyümü koruma altına almak mantıklı olacaktır. Bunun için BIST30 endeksinin haziran ayı vadeli sözleşmelerinde 3 adet satış gerçekleştirerek riskten korunma pozisyonumuzu oluşturabiliriz.

Diyelim ki vade sonunda BIST30 endeksi 4000 puana düştü. Bu durumda portföyümüzün değeri 64.000 TL’ye gerileyecektir. Ancak Haziran vadeli BIST30 sözleşmeleri bize 48.000 TL tutarında kâr sağlayacaktır. Elde ettiğimiz bu kâr ile portföyümüzdeki hisselere 48.000 TL yatırım yaparsak hem portföy değerimiz yeniden 112.000 TL’ye yükselmiş olur, hem de portföyümüzdeki hisse senetlerimizin alış maliyetleri düşmüş olur. Belki de her şeyden önemlisi piyasada alış yaparak milli varlıklarımızın değerinin korunmasına katkıda bulunmuş oluruz.

Hepinizin bayramını en içten dileklerimle kutluyorum.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.