İntıra Bey [email protected]

Şans oyunları vergidir

AMERİKA ÖRNEĞİ

Her sene  Amerikalılar şans oyunlarına 70,1 milyar USD harcıyorlar. Hane halkı başına 630 USD olan bu rakam kitaplara, spor karşılaşmalarına, müzik satın almaya, video oyunlarına ve sinema biletlerine harcanan rakamların toplamının da üstündedir.

Max Galka’nın  Metrocosm blog sitesinde şans oyunları ile ilgili aklınıza gelmeyecek rakamları derleyip paylaşıyor. Rakamlar hem çok şaşırtıcı hem de alarm veriyor: Şans oyunlarının fakirlere salınmış bir vergi olduğu söylemi de giderek daha çok kabul görüyor.

Matematikle başlayalım. Aşağıdaki görselde New York Büyük İkramiyesinin 1 dolarının hikayesini dolayısıyla şans oyunlarının ne kadar verimsiz olduğunu göreceksiniz.

Türkçeleştirirsek

1 Dolar –Piyango bileti

16c Aracı komisyonu

39c Vergi Fonu

12c Federal vergi

2c Şehir Vergisi

2c İşletme masrafları

Kalan: 31c

Matematiği netleştirirsek toplanan paranın %51’i vergiye gidiyor, %18’i ise harcamalarda kullanılıyor. Buna da elin taşıyla elin kuşunu vurmak diyoruz. Ödül olarak ise sadece %31i kalıyor ki bu da kazanma şansının ne kadar düşük olduğunu gösteriyor.

OYNATANIN AVANTAJI

Max  yazdığı bloglardan birinde aslında piyangonun vergi olmadığını ama anlamsız yere şişirilen bilet fiyatının sonuçta piyangoyu vergiye dönüştürdüğünü açıklamış.

Çeşitli oyunlara göre oynatanın avantajını aşağıdaki grafikte görebilirsiniz:

Piyango bileti almak, şans oyunları oynamak isteyenin yapacağı şeyler tamam ama piyango biletini fahiş bir fiyata çekmek de doğru ve ahlaklı değil. Piyango düzenlemek sadece devlete mahsus başkasının yapması yasadışı. Gazinolarla karşılaştırıldığında gazinoların rekabetten dolayı fiyatlarının aşağı geldiğini görüyoruz, piyango ise monopol dolayısı ise piyango düzenleyenler fiyatları istedikleri gibi yukarı çekerken ikramiyeleri de düşürmektedirler.

Pek çok insanın kazanma olasılığın çok düşük olduğunu bilerek piyangodan uzak durduğuna şahit oluyoruz ama herkes bu kadar şanslı ya da bilinçli değil.

PİYANGO BİLETLERİNİ KİM ALIYOR?

Piyango bileti satışları 80/20 kuralına uygun. Gelirlerin %82’si oynayanların %20’sinden geliyor.

Çoğu bağımlı olan bu kişilerin önemli bölümü de düşük gelir gruplarına mensup.

Çeşitli varsayımlar altında Amerikalılar için piyango vergisi: Grafik en düşük %20 ve onun bir üstündeki %20 gelir gruplarını gösteriyor.

Nereden bakılırsa bakılsın düşük gelir gruplarında piyango en büyük vergi durumunda.

Türkiye için bu istatistikleri bulmak her zamanki gibi çok kolay değil. BBC’nin haberindeki rakamlar biraz aydınlatıcı: (Yardımcı olabilecek okuyucularımızın yorumlarını bekliyorum)

2014'te 2,4 milyar TL gelir sağlayan Milli Piyango, yaklaşık 1 milyar TL de ikramiye dağıttı.

Milli Piyango'nun gelirlerinin büyük kısmını Sayısal Loto veya Şans topu gibi sayısal oyunlar oluşturuyor.

Gelirlerin yüzde 67'si bu oyunlardan gelirken, Milli Piyango bileti satışlarının yarattığı gelirin toplam içerisindeki payı yüzde 26 seviyesinde.

Demek ki bizde de durum çok farklı değil  şans oyunlarına ödenen her 1 TL’nin ikramiye olarak dönüşü 41 kuruş.

Piyango bileti almayı düşünenler hesabınızı iyi yaptınız mı?

Kaynak: VisualCapitalist

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.