Gökhan Ugan [email protected]

Ortaklıklar kendi paylarını nasıl geri alacak?

Sermaye Piyasası Kurulu 21.07.2016 tarihinde çok önemli bir karar aldı ve 15 Temmuz darbe girişiminin piyasalar üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak ve spekülatif satış baskısına karşı koymak için halka açık şirketlerin kendi paylarını almalarındaki tüm engelleri ve prosedürleri kaldırdı. Karar sermaye piyasası çevrelerinde büyük ses getirdi ve birçok firma paylarını geri alabileceğini kamuoyuna duyurdu. Kurulun 25.07.2016 tarihinde yaptığı ek duyuruya rağmen uygulamaya ilişkin birçok husus kafaları karıştırmaya devam ediyor. Ortaklıkların kendi paylarını nasıl geri almaları gerektiğini bu yazımızda tartışacağız.

Ülkemiz zor bir dönemden geçiyor. Huzur ve güven ortamının ciddi biçimde hasar gördüğü şu günlerde piyasaların bu durumdan etkilenmemesini beklemek hayalcilik olurdu. Borsada yaşanan aşırı spekülatif satış baskısı karşısında Sermaye Piyasası Kurulu akılcı davranarak 21 Temmuz tarihinde bir duyuru yayınladı ve halka açık şirketlerin kendi paylarını almalarını serbest bıraktı. Karar birçok halka açık şirket tarafından olumlu karşılandı ve alınan tedbir kısa süre içerisinde olumlu etkilerini gösterdi.

Halka açık şirketlerin kendi paylarını belirli durumlarda geri almalarını, fiyat istikrarının tesis edilmesine sağlayacağı katkı nedeniyle her zaman yerinde buluyor ve destekliyorum. Bir şirketin pay piyasasında o şirketin kendisinden daha iyi kim piyasa yapıcılık yapabilir? Gelelim mevcut düzenlemeye: şirketler kendi paylarını hangi esaslar çerçevesinde geri alabilecek?

Kurul uygulamaya ilişkin gelen sorulardan bunalmış olacak ki 25 Temmuz’da yeni bir duyuru yayınlayarak konuya açıklık getirdi. Hâlihazırda bir geri alım programı çerçevesinde kendi paylarını alan halka açık ortaklıklar da söz konusu düzenlemeden yararlanabilecek. Bu uygulama esaslarına göre;

1.    Halka açık ortaklık yönetimlerinin, genel kurulları tarafından onaylanmış bir geri alım programı olmasa bile pay geri alımına ilişkin bir karar alması, mevzuatta belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın pay geri alımına başlamaları için yeterli olacak. Alınan kararda geri alımın amacı, geri alınacak azami pay adedi ve bu iş için ayrılan fon tutarının belirlenmesi ve kamuya duyurulması gerekiyor.

2.    Geri alınan paylar 30 gün süreyle elden çıkarılamayacak. Elden çıkarılan paylar için “ilk giren ilk çıkar” esası geçerli olacak. Yani bir şirket 25 Temmuz’da 10.000 adet, 28 Temmuz’da 15.000 adet pay aldıktan sonra 29 Ağustos’ta 5.000 pay satarsa bu payların 25 Temmuz’da alınan paylar olduğu varsayılacak.

3.    Kurulun yapmış olduğu duyuru çerçevesinde alınan paylar üç yıl içinde yasal sınır olan ödenmiş/çıkarılmış sermayenin %10’unu geçmeyecek şekilde elden çıkartılacak. Yukarıdaki örnekte 25 Temmuz’da alınan paylar üç yıl sonra 25 Temmuz’a kadar, 28 Temmuz’da alınan paylar ise üç yıl sonra 28 Temmuz’a kadar yasal limit altına inilmemişse elden çıkarılacak.

Şimdi gelelim hala kafalarda kalan cevap bulamamış sorulara:

1.    Kurul geri alımlar için bir üst sınır tanımlamadı. Uç bir örnek olacak belki ama halka açık şirketler dolaşımdaki tüm paylarını geri alabilir mi? Yapılan duyuruya göre Geri Alım Tebliğ’in 9’uncu maddesi geçerliliğini koruyor. Yani geri alınan payların toplam bedeli, Kurul düzenlemeleri çerçevesinde kâr dağıtımına konu edilebilecek kaynakların toplam tutarını aşmamalı.

2.    Kurul 25 Temmuz’da yapmış olduğu duyuruda “…gerçekleştirilecek geri alım işleri, bilgi suistimali veya piyasa dolandırıcılığı kapsamında değerlendirilmeyecektir” diyerek kötü niyetli alımlara suni fiyat oluşumlarına göz yumacağı mesajını vermiş olmuyor mu? Pay değerini fırsattan istifade edip olmadık seviyelere yükseltmek, bence en az aşırı spekülatif satış baskısı nedeniyle pay değerinin olması gereken seviyesinin altına düşmesi kadar uygunsuz bir davranış olur. Kurulun bu tip aşırı fiyat artışlarını yakından takip etmesi ve kötü niyetli girişimler için işlem yapması gerekir. Aksi takdirde devlet gözetiminde manipülasyon yapılmış olur.

3.    3 yıl içinde yasal sınırlara çekilemeyen paylar ne olacak? Kurul bu konuda Geri Alım Tebliğ’inin 19’uncu maddesini referans gösteriyor. Tebliğe göre yasal sınırın üzerindeki payların sermaye azaltımı suretiyle itfa edilmesi gerekir. Böyle bir durumda vakti zamanında paylarını çokça geri almış ve önemli bir kısmını 3 yıl içinde eritememiş halka açık ortaklıklar çok ciddi bir sermaye kaybı ile karşı karşıya kalabilir.

4.    Açıklanması ertelenmiş bir içsel bilgi varsa ortaklık pay alımı yapabilir mi? Geri Alınan Paylar Tebliğ’in 10’uncu maddesi 1’inci fıkrası hükmü gereği ortaklıkça açıklanması ertelenmiş içsel bilgiler olması durumunda herhangi bir geri alım veya satım işlemi yapılamaz. Kurul tarafından yapılan duyuruda bu hususa bir açıklama getirilmemiş; ancak, aynı maddenin 2’nci fıkrasına açıklama getirildiği ve nakit sermaye artırım sürecinde olan ortaklıklar uygulama dışı bırakıldığı için ertelenmiş bir içsel bilgi olan ortaklıkların bu duyuru kapsamında pay geri alımı yapamayacağını anlıyoruz.

Yönetim Kurullarından SPK’nın yapmış olduğu duyuruyu esas alarak pay geri alımı için karar çıkarmış olan ortaklıkların, dozunda ve açıkladıkları amaca uygun bir şekilde pay alımı gerçekleştirmelerini öneriyorum. Aşırı ve gereksiz pay alımları bugün olmasa bile gelecekte sorgulanabilir ve ortaklığı içinden çıkamayacağı bir duruma sokabilir. Bu uygulamanın yerinde ve zamanında olduğuna inanıyor, ileride ortaklıkların kendi paylarında piyasa yapıcısı olabilmelerine yönelik yapılacak tartışmalar için örnek teşkil etmesini diliyorum.

Saygılarımla,

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.