Adnan Salih [email protected]

Opsiyon Riskleri Genel Kavramlar

Opsiyonlar, genelde Black Scholes denklemi ile fiyatlanır. Fiyatlamada kullanılan diferansiyel denklemi ile ise şöyledir:

Karmaşık bir formül. Formülde gösterilen ve önümüzdeki haftalarda bahsedeceğimiz konular ile oluşturacağımız stratejilere dayanak teşkil edecek ifadeleri genel hatları ile ele alabiliriz 

Delta- Alım opsiyonları için Delta değeri sıfır ila 100 (başka bir deyişle %0 veya %100) arasında değişir. Satım opsiyonları için Delta değerleri sıfır ila -100 arasındadır (%0 ve %-100 arasında). Başa baş alım opsiyonları Delta’sı yaklaşık 50 (%50), basa baş satım opsiyonları Delta’sı ise yaklaşık -50 (-%50) değerindedir. Zaman geçtikçe veya volatilite azaldıkça alım opsiyonu Delta değerleri %50’den satım opsiyonu Delta değerleri -%50’den
farklılaşır. Volatilite artarsa, Deltalar %50 ve -%50 değerlerine ya da başka bir deyişle basa baş opsiyon delta değerine yaklaşır.

Gama- Başa baş opsiyonların Gama değeri, asli değerli veya asli değersiz opsiyonlara göre daha yüksektir. Volatilite artarsa, basa baş opsiyonların gaması düşer, asli değerli ve asli değersiz uzak opsiyonların gama değerleri ise yükselir. Volatilite varsayımı değişirse basa baş opsiyonların gama değeri ciddi oranda yükselebilir.

Vega- Başa baş opsiyonların Vega değerleri asli değerli veya asli değersiz uzak opsiyonlardan daha yüksektir. Asli değersiz opsiyonların Vega değeri, opsiyon fiyatının % değeri olarak ele alınırsa en yüksektir. Vade kısaldıkça tüm opsiyonların Vega değerleri düşer. Vega ile zaman arasında ters yönlü bir ilişkinin varlığından söz edebiliriz. Uzun vadeli opsiyonların Vega değerleri daha yüksek olur ve volatilitedeki değişimlere karsı duyarlılık kısa vadeli opsiyonlara nazaran yüksektir. Başa baş opsiyon Vega değeri nispeten sabittir, volatilite değişiklikleri opsiyon değerini çok fazla etkilemez.

Teta Başa baş opsiyonlar en yüksek Teta değerine sahiptir. Teta, vade kısaldıkça yükselir. Kısa vadeli basa baş opsiyon, uzun vadeli basa baş opsiyona kıyasla değerini daha hızlı yitirir. Volatilite artarsa (azalırsa) teta artar (düşer). Yüksek volatilite olduğu dönemlerde, opsiyonun zaman değeri daha yüksektir ve dolayısı ile günlük değer kaybı da daha fazla olacaktır.

Tablo 1’de pozisyonlara göre risklerin özetini ve tablo 2’de risklere karşılık gelen piyasa beklentilerini özetlemeye çalıştık:

Tablo 1. Pozisyonlara Göre Risklerin Özeti

Opsiyon riskleri konusunun kavranması bir opsiyon portföyünün sağlıklı yönetilebilmesi için olmazsa olmaz konumundadır. Riskler doğru anlaşılmaz ise, işlemi yapan profesyonel ile varsa çalıştığı kurum ciddi risk altına girebilir ve hatta profesyonel çalışma hayatları opsiyon risklerinin ne kadar ciddi olduğu tecrübesini edinmeleri ile sonlanabilir.

Son olarak, yukarıdaki satırlarda anlattığımız delta, gama, vega, teta, rho degerleri sürekli değişir ve stratejilerin kar zarar değerleri değişimlerden mutlak surette etkilenir. Risk analizi, göz ardı edilmemesi gereken önemli bir prensiptir. Bununla birlikte her türlü riski analiz etmeye kalkarsak pozisyon açmamız imkânsızlaşır: Analiz sebebi ile paraliz. Opsiyon alım
satımı yapan profesyonellerin, yatırımcıların büyük bölümü opsiyonlara dair riskleri anlayıp gerektiği şekilde yönetemediği için zarar ederler. 

Delta, gama, vega, teta, rho rakamları riski ortadan kaldırmaz, sadece riski tarif eder. Akıllı profesyonel kararlarını oluştururken risk rakamlarını kullanarak hangi stratejinin makul hangi stratejinin geçersiz olduğunu anlamaya çalışır.

DEVAM EDECEK

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.