Adnan Salih [email protected]

Norveç Devlet Fonu, Türkiye Yatırım Fonu

Son günlerin en ilginç tartışmalarından biri Türkiye Devlet Fonu olsa gerek. Böyle br fonun kurulması aslına bakılırsa uzun zamandır tartışılıyordu, hatta bu yılın Şubat ayında 150 milyon TL başlangıç sermayeli bir fonun kurulması için imzalar atıldığı yazıldı, fon KOBİ yatırımı yapacaktı. Sanırım daha sonra bir gelişme olmadı.

Meclis’te görüşülen Türkiye Varlık Fonu taslağına göre fonun amaçları şöyle olacak:

*Türkiye’de mega yatırımların finansmanını sağlama
*Bankacılık sisteminin finans sektöründeki hakim rolünü azaltma
*Finansal stres ortamında piyasalarda stabilize edici bir görev üstlenme
*Sermaye piyasalarının büyüme ve derinleşmesinin hızlandırılması,
*İslami finansman varlıklarının kullanımının yaygınlaştırılması,
*Ek istihdam sağlanması
*Savunma havacılık ve yazılım gibi teknoloji yoğun stratejik sektörlerdeki yerli şirketlerin sermaye ve proje bazında desteklenmesi ile küresel oyuncu olmalarının sağlanması
*Otoyollar, Kanal İstanbul, üçüncü köprü ve havalimanı, nükleer santral gibi altyapı projelerine kamu kesimi borcu arttırılmadan finansman sağlanması
*Arz güvenliğini sağlamak üzere Türkiye için önem taşıyan doğal gaz ve petrol gibi yurt dışındaki stratejik sektörlere yasal ve bürokratik kısıtlamalara bağlı olmadan doğrudan yatırım yapılabilmesi

Gelirler ise tasarıya göre ilk aşamada devlete ait çeşitli fon ve gelirlerin belirli bir yüzdesi alınarak ilgili varlık fonuna tahsis edilmesi ile oluşturulacak. Fon zaman içerisinde ise kendi kaynaklarını yaratan bir yapıya sahip olacak.

Fonun amaçlarından anladığımız kadarıyla fon Türkye Yatırım Fonu olmaktan ziyade bir altyapı yatıım fonu görünümünde. Altyapı yatırımı yapmak, piyasalarda stabilizasyonu sağlamak, bankalara bağımlılığı azaltmak gibi odak noktaları var. Olmazsa olmaz islami finansman da amaçlara eklenmiş durumda.

Dünya’da bu işler nasıl yapılıyor? En büyük devlet fonu olan Norveç Devlet Fonu’nu inceleyelim isterseniz belki yol yakınken bize bir rehber olabilir.

Açılış sayfasındaki resimle başlayalım:

Fonun amacına gelelim: Fon Norveç’in gelecek kuşakları için yatırım yapar. Petrol bir gün bitecek ama fon gelirleri ülke vatandaşlarını desteklemeye devam edecek.

Fon tek bir amaca hizmet ediyor ülkenin gecek kuşaklarına yatırım yapmak.

Fonun 2016 başındaki toplam portföy değeri 7,4trilyon kron ya da 740milyar USD. Fon nerelere yatırım yapıyor:

78 ayrı ülke, 9050 şirket, dünya borsalarında işlem gören şirketlerin %1,3’ü, Avrupa Borsalarında işlem gören şirketlerin %2,4’ü.

Fonun yatırım stratejisine göre yatırımların %60 hisse senetleri, %35’i sabit getirili menkul kıymetler ve %5’i ise gayrımenkule yönlendiriliyor.

Hisse yatırımlarının aslan payı Amerika (%35,7) ve Avrupa (%38) piyasalarında.  Amerika ve Avrupa’ı ise Asya bölgesi (%21) izliyor.

Hangi sektörlere yatırım yapılmış ve son getiriler nedir:

Finansal sektör %22, tüketici ürünleri %14, sanayi %14 vs. Tablonun toplamı %100 etmiyor arada türev ürünler de var ve gösterilmemiş durumda.

Portföyde en yüksek paya sahip hisselere bakalım:

Rakamlar milyon kron. En yüksek yapılan yatırım ile piyasamızın en değerli şirketi Koç Holding’in 2/3’ü satın alınabilirdi.

Sabit getirili menkul kıymetler 2016 ilk çeyrekte fonun %37’sini oluşturmuş durumda. Yine en büyük pay Amerikan tahvillerinde (%18), Avrupa tahvillerine yapılan yatırımlar ise %13.

Tahvillerin ülkelere göre dağılımı aşağıdaki gibi:

Rakamlar milyon kron. Amerika’ya yapılan yatırım bize yapılsaydı bizim borç stokumuzun yaklaşık yarısına denk gelecekti.

Derecelendirmeye göre tahvillerin dağılımı:

Getirileri de inceleyelim:

Fon 2016 ilk çeyrekte dolar bazında %0,63 kaybetmiş, kron bazında kayıplar ise %5’e yakın. Hisse ve gayrımenkul portföyü kaybederken tahvil portföyü pozitif katkı sağlamış.

Fonu 35 ayrı ülkeden 500’den fazla kişi yönetiyor. Norveç’te hükümetler değişse bile fonun yönetim felsefesinde en ufak bir değişiklik olmuyor. Fon’da her bir Norveç vatandaşı için yaklaşık 175 bin USD birikmiş durumda. Fonun kuruluşundan itibaren yıllık ortalama dolar bazında getirisi ise %5,5.

Bizim de böyle bir fon kuracaksak eğer ilk şartımız yönetiminin şeffaf olması, ilkelerinin olması, gelen giden hükümetlere göre pozisyon alıp siyasi partilere kaldıraç sağlamaması olmalı.

Türkiye fonu faydalı olabilir mi kesinlikle olabilir ama biraz geç kaldığımız aşikar, bu fonun adamakıllı bir yere gelmesi için en az 20 sene geçmesi gerekir.  Kurulacak fonun amaçlarının ise dar tutulmasında fayda var, başlangıçta gelir yaratacak yatırımların yapılması daha sonra bu yatırımlardan elde edilen gelirler ile finansal yatırımların yapılması en mükemmel senaryo olur. Norveç ilk 20 yıl petrol endüstrisine yatırım yaptıktan sonra elde ettiği gelirlerle yatırımlarını Norveç dışında gerçekleştiriyor.

Son olarak fonun 2007 yılından itibaren portföy değişimini de gösterelim:

Kaynaklar:

https://www.nbim.no/contentassets/c55d1583fbca49a192c377a0c76d8705/press-seminar-1q-2016.pdf

https://www.nbim.no/contentassets/c55d1583fbca49a192c377a0c76d8705/1q_2016_quarterly-report.pdf

https://www.nbim.no/en/the-fund/

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.