Orhan Pala [email protected]

Manipülatörlerin patron olduğu borsaya yatırımcı gelmez Orhan Pala yazdı

Borsa İstanbul Başkanı İbrahim Turhan, “2 milyon yatırım hesabını 5 milyona çıkaralım gibi hedefler bizi asla tatmin etmez. Bizim amacımız 75 milyonluk nüfusun hiç olmazsa öncelikle yüzde 40'ının, yani 30 milyon kişinin mutlaka sermaye piyasası yatırımcısı olmasını sağlamaktır” dedi.
Keşke başarabilsek, oldukça iddialı bir hedef…
Gerçekleşir mi? Bence zor, ama imkansız değil!
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre 2014 yılının ilk altı ayında yerli gerçek yatırımcı sayısı 28 bin 423 azalarak 1 milyon 66 bin 733'e düştü.  2013 yılı sonunda 1 milyon 100 binin üzerinde olan yerli yatırımcı sayısı her ay ortalama 5 bin azalıyor.
Her 5 yılda bir büyük çöküşlerin yaşandığı dönemde bile Türk halkının borsaya ilgisi bu kadar düşük olmamıştı. Hatta her kriz sonrası yatırımcı sayısı artardı. Eskiden halka arzlarda insanlar geceden kuyruğa girer, ATM’lerden kredi kartıyla hisse senedi alırdı.
Eskiden borsacı denildiğinde, şık kıyafetler giyinen, yüksek semtlerde yaşayan, pahalı arabalara binen, beyefendi, okumuş, hesap kitap işinde uzman, kafası çalışan kişiler akıllara gelirdi. Herkes de bu kişilere imrenirdi. Bu kişiler parmakla gösterilir, ‘spekülatör’ bile denmez ‘borsacı’ denilirdi.
Eski borsacılarda edep, haya, daha da önemlisi vicdan vardı. İşlem yaptıkları hisseleri enkaza çevirmez, herkesin kazanmasına müsaade ederlerdi. Büyük tahtalara hükmederlerdi, yaptıkları işlemler efsaneleşir, kulaktan kulağa aktarılırdı. Büyük bir kısmı haddini bilir, otoritelerden korkar, tamah etmezdi.
Bundan, ‘eski spekülatörlerin hepsi temizdi’ anlamı çıkmasın. Eskiden de bugünkü dolandırıcılardan daha azılı haydutlar vardı, ama hiçbir zaman halka açık şirketin patronu olamadılar. Sayıları azdı, küçük hisselerle uğraşıyorlardı. Yatırımcılar da genellikle büyük tahtalarda alım satım yaptığı için çok fazla göze çarpmazdı. 
Ne olduysa 2010-2013 döneminde oldu. Piyasanın kimyası bozuldu. Manipülasyondan yargılanan kişilerin aracı kurum almasına izin verildi. Manipülasyondan yargılanan, manipülasyon suçundan hapis cezası almış kişiler halka açık şirketlere patron oldu. Bu şekilde halka açık şirket içeriden de hortumlanmaya başlandı.
Manipülatörlerin kontrolüne geçen şirketler üretim ya da yatırımla değil, birleşme, satın alma, bedelli, tahsisli sermaye artırımıyla gündeme geldiler.
Bu arada, işin uzmanları manipülatörlerin eline otoritelere yakalanmaması için yapması gerekenleri reçete halinde verdi. İşlem grupları oluşturuldu, hacimde yüzde 10’u geçen olmadığı için manipülasyon kılıfına uyduruldu.
Birçok hisse önce sert yükselişlere, ardından da büyük çöküşe sahne oldu. Bir daha yükselmemek üzere kuruşlu rakamlara geriledi. Bu hisselerin sayısı 20’yi,  piyasa dolandırıcılarının sayısı da 50’yi geçmez. Ama ülkemizin, çocuklarımızın, hepimizin geleceği olan sermaye piyasalarının geleceğini tehlikeye atmaya başladılar.  İşte bu yüzden yatırımcılar arkasına bakmadan kaçıyor.
Şaibeli halka arzlar, birleşmeler, satın almalar derken işin çivisi çıktı. Yaptıkları yanına kalan piyasa dolandırıcıları, cesaretlendikçe cesaretlendi. Borsa tarihinde ilk kez bir SPK başkanı süresi dolmadan görevden alındı.
Yeni SPK yönetimi önemli tedbirlerle büyük vurgunların önüne geçti. Ama yatırımcıyı soymaya alışmış azılı dolandırıcılar, çeteye dönüşmüş gruplar halinde saldırıyor.  
Yapılan işlemler borsa geneliyle kıyaslandığında hacim olarak çok küçük ama küçük yatırımcıyı mağdur etmeye yetiyor.
Yeni halka açılan şirketin hissesi 3 liradan 7 liraya yükselip ardından da 10 kuruşa kadar düşer mi?
Mağdur olan yatırımcı da parasını çaldığını düşündüğü kişinin cezalandırılmadığını görünce ‘lanet olsun’ diyor ve dönmemek üzere gidiyor. Hatta çevresindekilere de borsada yaşadığı mağduriyeti anlatıyor. Hisse senedi almayı düşünen bile varsa vazgeçiyor. 
İşte borsa yükselirken yaşanan kaçışın nedeni bu... Anket yapın göreceksiniz, karşımızdaki tablo öncelikle borsadan kaçışı önleyecek tedbirlerin alınması gerektiğini gösteriyor.
-Öncelikle Türkiye genelinde anket çalışması yapılmalı. Halkın borsaya bakışı, neden tasarruflarını hisse senetlerine yöneltmediği öğrenilmeli. 
- Borsa İstanbul yatırımcılarla kucaklaşmalı. Yöneticiler en az yılda birkaç kez gerçek yatırımcılarla bir araya gelip sorunlarını dinlemeli. Tahtası kapanmış hisselerdeki mağduriyetler giderilmeli ve bu insanlarla barışılmalı.
- Halka açık, kamuya mal olmuş şirketi bu hale getiren patronlar da ağır şekilde cezalandırılmalı, edindiği haksız gelire el konulmalı. 
- Piyasa dolandırıcılarına çanak tutan aracı kurumlara uzun süreli kapatma cezası verilmeli. Yöneticileri piyasalardan uzaklaştırılmalı.  
- Manipülatörlerin patron olmasına izin verilmemeli, zemin temizlenmeli.
-Mali yapısı bozulmaya başlayan şirket acilen Gözaltı Pazarı’na alınmalı.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.