Adnan Salih [email protected]

Kredi artış hızı rekorlar kırıyor

2016-17 yıllarında ekonomik büyüme konusunda istenen ivme bir türlü sağlanamayınca kredilerde artış gündeme geldi. Ortada bir sorun vardı, bankalar kredi veremiyorlardı çünkü limitleri neredeyse dolmuştu. Bu durumu çözmek için hepimizin bildiği üzere KGF- Kredi Garanti Fonu devreye sokuldu. KGF ile verilecek kredilerde limit 250 milyar TL olarak belirlendi. KGF fonu ile verilen kredilerde bankalar aracı oldular ve çeşitli kurallara tabiler. Bu kuralların en öncelisi ise KGF kredisi verilen havuzdaki takip oranının %10 altında kalması zorunluluğu. Bankalar KGF ile kredi kullandırdıkları firmaları iyi seçecekler ve batık kredi oranının %10 üstüne çıkmasına yol açacak işlemlere girmeyecekler.

KGF ile şimdiye kadar verilen kredi tutarına bakalım:

Oldukça büyük bir rakam, yaz aylarında 250 milyar TL’ye ulaşmasını bekleyebiliriz.

Bu kredilerin amaçları dışında kullanıldığı sıklıkla yazılıp çiziliyor yazılı ve görsel medyada dile getiriliyor. Bunu detayları iyice incelemeden magazin haberlerine bakarak yorumlamak yanlış olur.

KGF ile kredi vererek ekonomik büyüme modeline nasıl geldik?

Kişi başı gelirimiz 2008 yılından bu yana yerinde sayıyor:

İşsizlik gençlerde %22, genelde %12, işsiz sayısı 4 milyona yaklaştı:

Gelelim kredilerdeki artışa. BDDK mart raporundan inceleyebiliriz:

Krediler 2011 yılının tam 3 katına çıkmış durumda. İşsizlik kişi başı GSYH ($), ekonomik büyüme tüm bu çabaya rağmen artmıyor.

Kredilerin bileşimine bakalım:

Kredi rakamlarına göre kredi / mevduat oranı %121’lerde ve çok sorun yokmuş gibi görünüyor. Bununla birlikte TL krediler TL kaynakların %144 düzeyinde ki bu rakamlara mart ayına ait.

Takipteki krediler de verilen kredi hacmi arttıkça doğal olarak artıyor ve 61 milyar TL’ye ulaşmış durumda, oransal olarak düşük durumda.

Bireysel kredilerin dağılımına baktığımızda borç içinde yüzdüğümüz, hayatımızı devam ettirmek için kredi kullanmak zorunda olduğumuz açıkça görülüyor:

Bireysel kredi / kredi kartını hayatımızdan çıkarsak bitecek durumdayız.

Bu kadar kredi veriliyor nasıl fonlanıyor vade olarak ona da bakalım ki en büyük sorun burada:

Kaynakların %21’i vadesiz mevduattan oluşuyor. Bu istendiği anda çekilecek para. Bunu mevduat olarak saymayıp emanet kabul edelim ve kredi /mevduat oranlarını ona göre düzenleyelim dersek o zaman kredi / mevduat oranı 1830/1200=%152 oranına ulaşıyor ki bu ciddi bir risk teşkil ediyor. Vadesiz mevduatları TL için oranlarsak o zaman TL kredi / TL mevduat oranı %182 oranına tırmanacak.

Bu analiz içerisinde KGF ile verilen yaklaşık 170 milyar TL ise bulunmuyor.

Ekonomik büyümeyi sadece kredi ile sağlamak çok olası değil. Bunun pek çok bileşeni var. En başta katma değer yaratacak ARGE çalışmalarına önem vermek gerekiyor. Son yıllara kadar ARGE desteklemesi minimal düzeyde idi. Son 2 yıldır TÜBİTAK ve üniversiteler aracılığı ile yürütülüyor. Ekonomik modelin temeline 2011 yılından itibaren KOBİ’leri koyduk. Küçük küçük işletmeler büyüyecek canlanacak ve ekonomik aktiviteyi artıracaktı. Belli ki bu model de çalışmıyor.

Bu kadar çok kredi vererek olması muhtemel krizleri bir anlamda erteleyip zamana yayıyoruz. Modeli en fazla zorlayacak unsurlar FED ve ECB’nin bilanço küçültebiliriz demeleri. Bunun haricinde pahalı da olsa kaynak bulunabiliyor (Son olarak T.C. Hazinesi %5,9 EUR faizi ile borçlandı).

Kredi büyümesinin ekonomik büyümeye nasıl dönüşeceğini formüle edemezsek sadece dilek niyet ve temenni ile hareket etmiş oluruz ki o da bize uzun vadede bir fayda sağlamaz sadece enflasyonu artırır.

Kredi artış hızı tüm ülkeleri geçmiş durumda. Durduğumuz noktada bunun işe yaramasını beklemekten başka elimizden bir şey gelmeyecek gibi görünüyor.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.