İntıra Bey [email protected]

Korku endeksi yerlerde, fırtına öncesi sessizlik mi?

2008 yılının TV programlarında sıklıkla “korku endeksi” diye bir ürünün varlığından bahsedilirdi. Korku endeksinin adı VIX, ABD piyasalarında işlem gören opsiyonların volatiliteleri kullanılarak bir çeşit ağırlıklı ortalama yöntemi ile hesaplanıyor. VIX endeksinin yükselmesi genelde düşüş dönemlerinde korku arttığında gerçekleşiyor.

VIX düşüşlerde neden artıyor?

İki sebeple:

• Düşüşe karşı koruma almak isteyen yatırımcı sayısı çok artıyor
• Koruma satan kurumlar fiyatlarını yukarı çekiyorlar.

Merkez bankalarının 2008 yılından itibaren piyasaya girmeleri ve piyasadan çıkmıyor olmaları VIX endeksini her yükseldiğinde satılması ve kar edilmesi olasılığı yüksek bir ürün haline çevirdi. 2008-9 yılından bu yana korkular 1-2 gün sürüyor ve bu pencereden yararlanamazsanız kar fırsatları kaçıp gidiyor.

VIX endeksinin sürekli düşüyor olması ve SP500 endeksi ile beraber tüm endekslerin yükseliyor oluşu volatilite satan büyük bir yatırımcı grubu oluşturdu. Bu yatırımcı grubunun varlığı bireysellere kadar indi. Artık herkes para kazanmak için opsiyon satıyor.

Bunun sonucunda da VIX ya da bizde söylenen adıyla korku endeksi 2007 yılı diplerine geldi:

Grafikte (a), (b) noktaları daha önceki diplerdi ve bu diplerden sonra büyük hareketler gerçekleşmişti. Piyasa kontrol altında olduğu için (b) noktasındaki hareket VIX endeksini ancak 30 civarına yükseltebildi, kontrolün sınırlı olduğu / henüz başlamadığı 2008 yılında Lehman ile beraber VIX 80’e yükselmişti. Bu haftalarda destek çalışır ve VIX yükselirse bunun yine sınırlı olacağını ve 30 civarına kadar hareket gerçekleşebileceğini hesaplamak anormal olmaz. Bu denklemi sadece beklenmeyen bir gelişme değiştirebilir.

Grafikte (1) trendi ve (2) trendi oldukça benzer görünüyor. VIX endeksi (c) noktasında hem yatay hem de (2) trend bölgesinden destek alıyor.

3 hafta evvel VIX destekten güç alarak yükseldiğinde endeksler %3-4 gerilemişti, VIX 15 bölgesinden hızla gerileyince volatilite satanlar yine büyük karlar elde ettiler.

Bu kadar düşük volatilitede opsiyon almak ise oldukça riskli hale geldi çünkü zaman değeri opsiyonları her gün aşırı ölçüde yiyip bitiriyor. Merkez bankaları bu piyasayı da sağlıklı işlemekten alıkoyuyorlar.

VIX’in yükselmeye başladığı yıllar 2001 ve 2015 bu dönemlerde endekslerin gerilediğini biliyoruz, bu gerilemeler sonrasında ise endeksler tarihi zirvelere koştular ve yükseliş bugünlere kadar geldi.

2017 yılı şubat ayından bu yana anormal bir put (düşüş) yönü pozisyonu oluşturuldu:

Endekslerin neredeyse her hafta tarihi zirve kırdığı bir dönemde bu pozisyonların açılıyor olması iki olasılığı akla getirir:

• Herkes düşüşe karşı koruma almıştır ve düşüş olmaz
• Büyük yatırımcılar / akıllı para büyük bir düşüşe hazırlanıyor.

Yukarıdaki her iki senaryoda da büyük bir hareket olması olasılığının az olmadığını iddia edebiliriz.

Bu durumda nasıl bir pozisyon almak gerekir?

Hem call hem put alarak bekleyebiliriz, vade 1 ay

2 tane call alıp bir tane endeks satıp bekleriz vade 1 ay

2 tane put alıp 1 tane endeks alır bekleriz vade 1 ay

Vadeler doldukça bunu önümüzdeki 3 ay boyunca eğer hareket olmazsa tekrarlayabiliriz.

Bizim piyasalarımız da global volatilite düşüşünden faydalandı:

Volatilite çok geriledi:

Volatilite gerilediği ve tarihsel diplere ulaştığında genelde 1 ay sonrasında zirvelere ve takibinde düşüşler gelmiş durumda. Son durumda BİST GARCH (1,1) volatilitesi %16 ile en düşük seviyesine 10 nisanda ulaştı ve endeks hemen hemen bir ay geçtikten sonra zirve yaptı.

Hareket ve şekil geçmişte yaşananlara benziyor ama her şey geçmişteki gibi olacak demek de merkez bankalarının varlığı göz önüne alındığında çok yüksek sesle dile getirilemiyor.

Merkez bankaları resmen ve fiilen piyasalardaki heyecanı öldürdüler, eskiden düşerdi çıkardı, ucuzlardı vs. yatırımcılar kendi görüşlerine uygun iş yaparlardı. Şimdi artık tek yön var ve yukarı. Düşüşlere eğer büyük montanlı ise kısa süre, küçük montanlı se 1-2 ay müsaade ediliyor.

SP e-mini kontratlarında alınan aşırı büyük put pozisyonları dikkat etmemiz gerektiğini söylüyor. Bu pozisyonlar boşuna alınmış olmak için aşırı fazla.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.