Adnan Salih [email protected]

Katar krizi ve olası sonuçları

Trump’ın Suudi Arabistan’ı ziyaretinden çok kısa süre sonra hesapta olmayan bir Katar krizi çıktı. Suud Prensi Katar’a 10 maddelik bir ültimatom vererek uyması için 24 saat tanıdı. Bu taleplerin içerisinde Al Jazeera kanalının kapatılması, Müslüman Kardeşler ve Hamas’a desteğin kesilmesi, İran’la ilişkilerin kesilmesi gibi talepler mevcut. Prens ültimatoma uyulmazsa Katar’ın işgal etmekle tehdit etmekten de geri kalmadı.

Katar’a özellikle Suudiler tarafından yöneltilen suçlamalar yenir yutulur kabul edilebilir cinsten değil. Katar’ı terörizme destek vermekle suçladılar. Amerikan Başkanı da Twitter’dan destek çıktı.

Suudi Arabistan’ın Katar’ı terörizme destek vermekle suçlaması İngiltere’nin Amerika’yı emperyalist olarak suçlamasının saçmalığı gibi bir durum ortaya çıkardı.

Katar’ın önemi nedir? Birleşik Arap Emirlikleri gibi 1000 Suudi Arabistan askerine teslim olabilir mi?

Katar hepimizin bildiği gibi küçük bir ülke:

Bizim medyada pek yazmıyor ama bu ülke 2005 yılında doğalgaz fiyatları çakılırken devlet fonunu kurdu ve bir daha finansal olarak sıkıntıya girmemek için alınabilecek tüm tedbirleri aldı. Yaklaşık 300000 nüfuslu bu küçücük ülkenin finansal yatırımları 300 milyar doları geçiyor ve ülke fonları sıralamasında dünyada 14’üncü. Yatırımlarını Bloomberg’den görelim:

Görüldüğü üzere pek çok küresel firmada yatırımları mevcut. Bizim ülkemizdeki yatırımlarını önceki gün Soner Yalçın köşesinde yazmıştı. En son yapılan yatırım Finansbank idi.

Trump Obama politikalarının aksine bölgede Suudi ve Arap Emirlikleri eksenli bir birlik istiyor ve ona göre politika geliştiriyor. İran’a olan politikasını da açık ediyor, Obama’nın yanlış yaptığını söylüyor.

Katar’a yönelen tehdidin arkasındaki ekonomik gerekçeleri atlamamak gerekiyor. Suudiler 2 yıldır Yemen’de savaşıyorlar ve su gibi para akıtmalarına rağmen bir başarı elde edemediler. Petrol fiyatları çok düşük, bütçeleri anormal açık veriyor. Suudi devleti bu açıkları kapamak için 2 önlem düşündü: Bono satmak ya da Suudi Aramco şirketini halka açmak. İki çözüm de pek tutmuş görünmüyor. Son çare olarak Katar’ın zengin gaz yatakları bütçe açıklarına çözüm olabilir stratejisi geliştirilmiş olmalı. Birleşik Arap Emirlikleri de körfezde bulunan Katar adaları civarındaki hidrokarbon yataklarına göz dikmiş durumda.

Katar nasıl önlemler alıyor?

Türkiye’den yardım istendi. Uzun süredir Katar’da üs kurulumu çalışması devam ediyordu. Son olarak dün Meclis’ten Katar’a asker göndermek için tezkere çıktı.

İran Katar Havayolları için hava sahasını kullandırıyor. İlave olarak gıda ihtiyaçlarının karşılanacağını bildirdi.

Katar Rusya ile iyi ilişkilere sahip, Rusya Lideri ve Katar Emiri geçtiğimiz günlerde bir araya geldiler. Rusya direkt yardım ederim demedi ama aksi bir şey de söylemedi.

Bir tarafta Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Amerika, diğer tarafta Katar, Türkiye, İran ve Rusya pozisyon almış durumda. Avrupa da muhtemelen Katar tarafında yer alacak. Trump ve Merkel’in boşanmalarına az kaldı.

Amerika Ortadoğu politikalarında sınıfta kaldı. Suriye’deki savaşta istediklerini hayata geçiremedi. Suudiler Yemen’de bozguna uğradı. İran’a karşı politika üretmekte zorlanıyor. Tüm çabalarına rağmen İngiltere AB’den çıktı. Ticaret anlaşmaları iptal oluyor. Türkiye’ye karşı YPG’yi tercih ediyorlar. Trump Amerika’nın kaybolmaya başlayan etkisini bu şekilde yeniden geri getirmeye çalışıyor.

Amerikan politikalarının kısa vadede başarılı olma şansı var ama Katar beklendiği gibi 1-2 günde teslim olacak bir ülke değil. Suudi Arabistan’ın aksine bağımsız bir dış politika izliyor. Türkiye ve İran ile iyi ilişkileri var, Rusya ile de ilişkileri iyi. İngiltere doğalgaz ihtiyacının neredeyse tamamını karşılıyorlar.

Son 1-2 gündür Katar krizi ile birlikte TL değer yitirdi borsada küçük satışlar görüldü. Bunların etkisinin kalıcı olmasını beklemiyorum. Ancak silahlı bir çatışma çıkarsa bu konuda çok dikkatli olmak gerekir. Suudilerin böyle bir çılgınlık yapması ihtimali yok değil ama çok düşük.

Trump Türkiye için bir fırsat ortaya çıkardı. Son derece sığ, anlamsız politikaları ve züccaciye dükkanına dalmış file benzeyen hareketleri, üst üste yaptığı hatalar bölge ülkelerini birbirine yaklaştırıyor. Amerikan Başkanı kendisini hala daha bir TV şovunda zannedip seni attım, onu da attım, şimdi olsa yine atarım şeklinde tvitler atmakla meşgul.

Gelişmeler Yemenli bir avukatın 2 yıl önce attığı twitte öngördüğü gibi ilerliyor (Yemen savaşı sonunda Körfez Arap İşbirliği ülkeleri yok olacak. Yerlerini ne alacak bilemiyorum):

Link: https://twitter.com/BaFana3/status/632453961233092609

TL bir süredir değerleniyordu, 3,50 doğal sınırı Katar krizi ile örtüşünce 3,56 gördük:

Borsa için de benzer bir durum var:

Bugün birçok gelişme var. İngiltere seçimi, FBI eski direktörü senato ifadesi, önemli veriler vs. İngiltere’ye son dakikada anketlerle müdahale edip muhafazakarları seçtirmemeye çalışıyorlar. FBI eski direktörünün ne söylediği değil ne söylemediğine dikkat etmek gerekir. Bugünkü görüşmede soru cevap kısmı çok önemli, ABD vekilleri bu tip görüşmelere anormal hazırlıklı geliyor ve karşıdaki kişinin rütbesine vs. bakmadan en ufak açığını dahi sorguluyorlar. Eğer soru cevap bölümünde Trump’ı zora düşürecek bir ipucu yakalanırsa o zaman işler karışır. Senato adaletin engellenmiş olduğu hususuna yönelecek Trump ise Comey Rusya soruşturmasına dahil olmadığımı söyledi diyerek senatonun gittiği yönü pek göremiyor.

Trump derde düştükçe çözümü dışarıda şahinleşerek arıyor ama bulamayacak.

Piyasalar için en önemi risk Katar’a karşı askeri bir operasyon düzenlenmesi. Böyle bir durumda işler epey karışır. Suudi Arabistan’ın intiharı anlamına gelecek bu tip bir hareketi yapma olasılığı %5. Diğer bir risk ise senatoda Trump’ın adaleti engellediğine yönelik bir iddianın kabul görmesi.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.