Adnan Salih [email protected]

Enflasyon patladı haberimiz yok

Ülke gündemi maşallah acayip dolu. Bizim bir haftalık gündem gelişmiş ülkelerin neredeyse bir yılına eşit yoğunlukta malzeme üretiyor. Bu haftanın en önemli tartışması da Almanya ile başlayan Hollanda ile devam eden muhtemelen Danimarka’nın da katılacağı ve giderek büyüyen diplomatik skandal oldu.

Avrupa ülkeleri ile yaşanan gerilim sonrası atılan başlıklar ve yorumlar Rusya ile geçen sene yaşanan kriz sonrası atılan başlıkları ve yorumları hatırlattı. Su akar izi kalır misali yaşanan tartışmalar her zaman ve daima arkasında bir tortu bırakır. Rusya ile iş yapan dostlarımızla konuştuğumuzda Rusya’nın hızlı bir şekilde seracılık yatırımı yaptığını söylüyorlar. Ticareti açtılar ama yakın zamanda bizden sebze meyve almayacaklar gibi görünüyor. Turistler geliyor deniyor ama rakamlarda bir şey yok. İlave olarak nasıl indirimler alındığı bilinmiyor. Almanya ile olan tartışmamız sonrasında ise yine turizme bir darbe gelecek gibi görünüyor.

Bu tartışmalarda haklı olmamız bir şeyi değiştirmez. Önemli olan tartışma sonrası ne kazanacağımız / kaybedeceğimizin hesaplanarak tartışmaya girilmesidir. Yaşananları soğukkanlı olarak yeniden ele aldığımızda yapılan hesapların daha çok kısa vadeli olduğu görülüyor. Sözcü gazetesinde Zeynep Gürcanlı Rusya’nın bizimle olan çatışmasından sonra neler kazandığını detaylı şekilde analiz etmiş: https://goo.gl/4b97n2

Tüm bu tartışmalar ve gündem dediğim gibi ekonomi ile ilgili gerçekleri ıskalamamıza sebep oluyor. Enflasyon 2000’li yıllara kadar en büyük problemimizdi. Enflasyon alım gücünü eriterek ekonomiye zarar veriyordu. 2000’li yıllar sonrası ise enflasyon geriledi ve rahatladık. Son dönemlerde ise kur artışının da etkisi ile enflasyon yeniden patladı. ÜFE rakamlarını dikkatli inceleyelim:

TÜİK biliyorsunuz seriyi değiştirmişti. Sepet de bilmiyorum kaç defa güncellendi. Grafik 12 aylık ÜFE değerlerini gösteriyor. Grafik bence bu şekilde gösterilerek yükseliş maskelenmiş durumda. Tabloyu da inceleyelim:

İmalat sektöründeki artış roketlemiş durumda.

Şimdi yukarıdaki rakamları tek bir seri yaparak grafik haline getirelim:

Enflasyon rakamlarında ciddi rahatsız edici bir durum var. 2016 Eylül ayında yıllık %1,78 olan ÜFE 4-5 ay geçtikten sonra nasıl olur %15,36 değerine çıkar ve nasıl olur da bu hiçbir şekilde gündeme gelmez anlayamıyorum. Ekonomi yanıyor bizler AB ülkeleri ile çıkarlarımıza hiçbir yararı olmayan kavgalara giriyoruz.

Enflasyon kur arasındaki ilişki yok denecek kadar azalmıştı bunun sebebini ve enflasyonun neden düştüğünü aşağıdaki grafikte inceleyebiliriz. Grafikte USDTL kurunu ÜFE ile indirgeyerek çizdim.

2002-8 yılları arasında TL aşırı şekilde değerlendi ve enflasyonu da aşağı çekti. 2008 sonrası krizin de etkisi ile ani bir yükseliş ve sonrasında aynı trende geri dönüş 2013 yılına kadar sürüyor. 2013 yılı sonrası ise TL enflasyondan daha hızlı değer yitirmeye başladı ve bu bir trend haline geldi. En yüksek en düşük değerlerden çizilen fibonacci direncinde de %38 seviyesine gelindi. 2008 yılına kadar TL değerlendikçe enflasyon düşmüştü, 2013 yılından sonra ise TL değer yitirdikçe enflasyon artıyor gibi bir resim ortaya çıkıyor.

Politika yapıcılar krizlerin kaynağını dışarıda aradıkça ve geçmişteki gibi fiyat hareketlerinin kısa sürede iyileşeceğine olan inançlarını sürdürdükçe doğru düzgün bir politika beklemek ancak aşırı iyi niyetli ekonomistlerin beklentisi olabilir.

Bu olay sadece TL’ye özel mi ona da bakmak gerekir. Grafikte TL ile birlikte benzerleri de gösterdim:

TL açık bir şekilde 2013 sonrası negatif ayrışıyor. Rusya arada katılıyor ama sonrasında Rusya yine bizden daha iyi durumda.

Yapısal sorunlar ortada, palyatif çözümler ile bir sonuca varmak imkânsız. Enflasyonun yükselmesi herkesi negatif etkiler bundan da kaçış olamaz.

TL’nin durumu yükselişin kalıcı olduğunu gösteriyor ve bunun enflasyon üzerindeki etkisi de artarak devam edecek.

TÜİK yakın zamanda seriyi değiştirmişti biliyorsunuz, yine önümüzdeki 1-2 ay içerisinde rakamlarda hata var aslında enflasyon bu değil de şuydu derse buna da şaşırmam.

ÜFE anormal hızlı yükseliyor, daha birkaç ay önce %2’nin altında olan rakam %15’e çıktı. Enflasyon koptu gidiyor biz ise sadece seyirciyiz. Aksiyon almazsak durum iyiye gitmiyor.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.