Adnan Salih [email protected]

Enflasyon fırtınası geliyor

Gelişmiş ülke merkez bankalarının son 10 yılda sınırsız para basmaları ve piyasalara 20 trilyon dolardan fazla para sürmeleri sonunda enflasyonu etkilemeye ve yukarı itmeye başladı. Piyasaların tartışmasız lideri Amerika’da enflasyon hızlı artmaya başladı:

Kırmızı ile gösterilen enerji ve gıda hariç enflasyon. Diğeri ise her şey dahil enflasyon. 2015 haziran ayından bu yana enflasyon oldukça hız kazanmış durumda.

Fiyat istikrarının kalesi Almanya’da da durum farklı değil son açıklanan verilen büyük bir enflasyon yükselişi getirdi, enflasyon 3 yıldan bu yana ilk defa %1,70’e tırmandı.

İngiltere Brexit sonrası pound aşırı değer yitirmişti ve enflasyon ile tanışmaya başladılar. İngiltere’de mağaza fiyatları artarken harcanan para ile alınan miktar azalıyor. Bu trendin özellikle satışların en güçlü olduğu senenin sonunda yaşanması alarm veriyor:

Yukarıdaki örnekleri gelen fırtınanın nerelerden geldiğini göstermek için verdim. Bazen kafamızı kuma gömüp dünyada sadece Türkiye varmış gibi hareket ediyoruz, bu anlamsız ve bizi bir yere götürmez. Dünyadaki trendler neyse bizde de bazen kısa zamanda bazen gecikmeli olarak etkisi olur.

Dünyadaki trend belli: Enflasyon artıyor. Bizde de artacak.

TUİK verilerine göre perakende hacim endeksi bizde de İngiltere’ye benzer şekilde: Artış hızı çok yavaşladı, 2016 yılı boyunca tüm aylar önceki yıla göre ya çok az arttı ya da geriledi.

Yıllık ortalamalara baktığımızda 2016 yılı 2015 yılından geride:

Hacimler gerilemesine rağmen cirolar artıyor:

Perakende hacimlerin gerileyip perakende ciroların artmasının izahı ancak fiyat artışı ile mümkün olur. Fiyatlar artıyor ve alım gücü hızlı bir şekilde geriliyor.

Türkiye enflasyon artış hızı grafikte daha rahat görülecek:

Kur artışının enflasyon üzerindeki etkisini yok saymak doğru değil. Şimdiye kadar kur yükselişi sürekli geçici olarak algılandı ki geçmişte benzer krizler sürekli bu şekilde kısa sürmüştü.

Şimdi işler daha farklı. Bir paradigma değişikliği özellikle Trump geldikten sonra başladı. Artık FED daha fazla faiz artıracağını açıkça dile getiriyor. Enflasyon hedefine ulaştıklarını söylüyorlar.

TL’nin hareketi 2016 yılında 3,00 civarında kalmıştı. Bu seviye rekabeti artırması vs. açısından mantıklı olabilirdi. Kurun 3,00 civarında takılı kalması belli ki politika kararlarını verenleri bir şekilde rehavete itti, olayların geçmişteki gibi gelişeceği düşünüldü ve tedbir alınmadı:

Şimdi kurun geçici değil kalıcı olarak yükseldiği kabul ediliyor. Son ümit/çare referandum sonrasına kalmış durumda. Referandum sonucu ne çıkarsa çıksın ekonominin pozitif etkilenmesini beklemiyorum. Ekonomide birtakım ayarlar bozuldu ve düzeltilemiyor.

Bizde enflasyonu düşürmek için büyük perakendeci mağazalar bir süredir devredeler. Çok sayıda mağazası bulunan bu kurumlar üreticilere “markasız” ürün ürettirip raflarında yer veriyorlar. Uzun süreden beri ilk defa markalı / markasız ürün makası bu kadar çok açıldı. Üreticiler son derece daralmış durumda ve bu sürecin devamının zor olduğu piyasada konuşuluyor.

TCMB faiz artırmadan faiz artırıyor, büyük perakendeciler fiyatlar üzerinde baskı kuruyorlar, zamanla her şey düzelecek yorumları yapılıyor vs. TCMB şu anki durumun geçici olduğunu gösterebilmek içim ve faizleri geriletmek amacıyla kendi portföyüne piyasadan 15milyar TL uzun vadeli tahvil alıyor. Bu sayede negatif eğimli verim eğrisi oluşuyor. Yorumu: Kısa vadede enflasyon /faizler yüksek ama uzun vadede düşecek. En son bu yola 1994 yılında girilmişti.

Enflasyonu sürekli %5 hedef vererek düşürmek imkânsız. Enflasyon çalışkan çocuk sürekli hedeflerini aşıyor.

Aksiyon alınmazsa enflasyon alıp başını gidecek!

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.