Adnan Salih [email protected]

Dolar hacimsiz yükseliyor!

TL rekor değer kaybediyor, günlük en az %1-2 civarında düşüş rutin olmaya başladı. Sene başından bu yana yükseliş açısı 45 derece oldu:

Pek çok yorumcu, bürokrat TL’nin neden değer yitirdiğini açıklamaya çalışıyorlar:

• TL hacimsiz şekilde değer yitiriyor.

Bunca yıllık tecrübeme rağmen hala daha anlamakta zorlandığım bir ifade. Hacimsiz yükseliyor ama yükseldi, tüm işlemler bu seviyeden yapılmıyor mu yapılıyor. Hacimli yükselmiş olsaydı o zaman evet gerçekten yükseliyor mu demek gerekecekti?

Bu önermede alımların geçici olduğu katılımcının kalmadığı yerde fiyatların kendiliğinden düşeceği varsayımı yatıyor. Bu düşüncede olanlara hatırlatmak istediğim konuların başında TL’nin uluslararası foreks piyasasında işlem görüyor olması. İlave olarak piyasalarda insanlar yerine daha çok robotlar/algoritmalar işlem yapıyorlar. Momentum algılayan algoritmalar birbiri ardına harekete katılırlar, ne olduğunu anlamadan kuru pat yukarıda bulabilirsiniz.

Sabah televizyon kanallarında tecrübeli spikerlerden biri TL’ye karşı USD almak için TL’ye ihtiyaç var, TL vermezseniz USD alacak para olmaz gibi bir yorum yaptı, çok yanlış. Az evvel de dediğim gibi foreks işlemi yapmak için TL gerekmez. Yabancılar/yatırımcılar çeşitli opsiyonlar ve vadeli işlemlerde pozisyon alabilir.

• TL’ye karşı manipülatif atak var

Sabah yaşanan Asya seansı bitişi/Avrupa açılışında 3,89’a bir anda zıplamak manipülatörlere bağlandı. Bu da yanlış. Algoritmanın biri zararları durdur/pozisyonu tam tersine çevir gibi bir işlem yapmış olabilir. Dediğim gibi işlemlerin neredeyse %80’i makinalar tarafından yapılıyor.

Makineler ve algoritmalar konusunda güzel bir yazı için: https://goo.gl/Fo6KH2

• Geçen sene bu vakitler Rusya’ya benzer bir saldırı vardı. Onlar iyileşti biz de geri döneriz yaşananlar geçici.

Bu da çok geçerli bir argüman değil. Rusya üretici bir ülke. Cari açığı yok. 400 milyar USD tutarından daha fazla MB rezervi + Devlet fonunda para vardı. Piyasalara aktif müdahale ettiler. Faizleri artırdılar. Mücadelede kullanılması gereken ne varsa kullandılar. Bir tek yapmadıkları şey ortaya çıkıp açıklama yarışına girmemek oldu.

Ocak 2015 tarihinde Ruble hareketi ve TL birlikte aşağıda gösterdim:

Dolar Rubleye karşı %80 civarında 1 ay gibi bir sürede değerlendi. TL’de aynı dönemde %20 değer yitirdi.

Son 1 ayki durum ise aşağıdaki gibi:

Ruble değer kazanıyor, bizdeki negatif ortamdan etkilenmiyor. Bu da bizim negatif ayrıştığımızı gösterir.

Rusya’nın 2014-16 arası çeyreklik dönemler itibarı ile yabancı para borç ödemeleri bize nazaran oldukça düşük:

 Nasıl bir tedbir almış Rusya:

Faizleri artırmış.

Peki faizleri artırmış olmasına rağmen ekonomisi bundan acayip şekilde negatif etkilenmiş mi? IMF raporundan alıntı yapalım:

Directors observed that the authorities’ flexible and effective policy response has cushioned the economy from the dual shocks of lower oil prices and sanctions.

Direktörler, yöneticilerin esnek ve etkin politikaları ile ekonominin çifte şoku -petrol fiyatı düşüşü ve ambargo- karşılayabildiğini gözlemlediler.

http://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2016/cr16229.pdfIMF

IMF Rusya ekonomisinin düzeldiğini söylüyor.

Bu açıklamalardan çıkardığım sonuç: Rusya böylesi bir atağın olacağını bekliyordu ve buna hazırlandı. Atak gerçekleşince de atağı savuşturacak tedbirleri stratejisi uyarınca devreye aldı. Sonrasında da bunun sonuçlarını aldı.

Bizim para birimimize yapılan atak için hazırlıklı olduğumuzu söylemek çok zor, faiz konusundaki takıntı ise başlı başına bir problem. Faizi artırmadan idare edip Trump gelince her şey düzelecek beklentisi ile hareket etmek geçerli bir strateji olamaz.

Rusya MB rezervleri Kasım 2014’de 419 milyar USD, Kasım 2015 tarihinde ise 385 milyar USD. Çok büyük bir değişim yok.

Bizim döviz rezervleri ise 5 yıldır pek değişmiyor:

Bu rakamın içerisinde 39 milyar USD civarında zorunlu karşılık ayarlamaları ile gelen tutar mevcut.

TCMB analitik bilançosunda

http://evds.tcmb.gov.tr/anaweb/anlbilanTR.html

Net rezervi yp varlıklar – yp yükümlülükler ile hesaplarsak ortaya 402 milyar – 278 milyar = 124 milyar TL kalıyor. Bunun dolar karşılığı ise yaklaşık 32 milyar eder.

Özel şirketlerin dış borçlarını yazmaya gerek yok. Bankaların çevirmesi gereken sendikasyonları da dahil etmedik. Cari açık resimde yok. Turizm’den kayıplarımızı da koymadım.

Türkiye hep söylediğim gibi dünyaya entegre. Çözüm için sağduyulu soğukkanlı ve etkili politikalara ihtiyaç var. Geri dönülemez noktaya (point of no return) hızla yaklaşıyoruz. Faiz artışının dahi fayda etmeyeceği bir dönem geliyor. Bugünkü hareketlere manipülatif diyenler o gün geldiğinde gerçekleşecek hareketlere ne derler bilemem. İş işten geçtikten sonra sebepleri analiz etmenin de hiçbir değeri yoktur.

İngilizcede çok sevdiğim bir laf vardır:

Action

Changes

Things

ACT

Aksiyon denklemi değiştirir. HAREKETE GEÇ.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.