Orhan Pala [email protected]

Borsada para kaybetmemenin 10 kuralı

Dünyada olduğu gibi akıllı yatırımcı en büyük parayı hisse senedi piyasalarından kazanıyor. Bir banka kurma şansınız var mı? Ya da dev bir sanayi tesisi? İşte borsa size bu imkanı sağlıyor. Kar potansiyeli yüksek, büyüyen şirketlere, küçük tasarruflarınızla ortak olup birlikte kazanma şansını yakalıyorsunuz. Borsa İstanbul’da bunu sağlayan çok sayıda şirket var. Ve yatırım yaptığı hisseler sayesinde büyük servet sahibi olan hatta aldığı temettülerle yıllarca gelir vergisi rekortmeni olan isimler var. Yani borsa üç-beş çapulcudan ibaret değil. Faizlerin yüzde 10, dövizin yatay seyrettiği bir dönemde, hisse senedi piyasasında yıllık yüzde 50 hatta daha fazla kazanma şansına sahipsiniz. Ama doğru zamanda, doğru hisseye yatırım yapmanız gerekiyor. Ben bugüne kadar, lokomotif hisselerden alıp da mağdur olan yatırımcı görmedim. 
Sadece fiyat hareketlerine bakarak yatırım yapanların, kısa sürede birikimlerinin büyük bir bölümünü kaybettiğini biliyorum. Borsada kumar oynar gibi değil de yatırım yapar gibi hareket edenler büyük paralar kazanıyor.
Mağdur olduğunu söyleyen yatırımcıların neredeyse tamamı, ya Gözaltı Pazarı’ndan hisse alanlardan ya da bu pazara girmeye aday şirketlerin hisselerinden almış kişilerden oluşuyor. Gerçi artık mağdur olan küçük yatırımcılar, SPK ve mahkemeler nezdinde haklarını aramaya başladı. SPK yeniden manipülatörlerin korkulu rüyası haline geldi ancak, tedbirler, cezalar, yaptırımlar hiçbir zaman mağduriyetleri tamamen engelleyemez.
Yatırımcıya düşen görevler de var. Öncelikle Gözaltı Pazarı hisselerinden uzak durun. Birilerinin ‘rekor seviyelere yükselecek’ dediği hisselere itibar etmeyin. İnternetteki forum siteleri ve Facebook sayfalarındaki önerileri dikkate almayın.  Bir hissenin hızlı yükseliyor olması sizin çok para kazanacağınız anlamına gelmez. Hisse taban taban düşerken alıcı bulamazsanız, büyük kayıplar yaşayabilirsiniz.

Peki, yatırımcı para kaybetmemek için neler yapmalı?

1-    Gözaltı Pazarı’ndan kesinlikle hisse almayın. Bu piyasada işlem gören hisseler yüksek risk taşıdığı için küçük yatırımcılar için riskli.  Likiditesi yüksek hisseler önceliğiniz olsun.
2-    Yatırım yaptığınız hissenin yöneticilerinin kim olduğuna bakın. Manipülatörlerle ilişkisi olan hatta patronu olduğu hisselerden uzak durun.
3-    Birleşme, satın alma, tahsisli sermaye artırımı kararı alan şirketlere mesafeli olun.
4-    Danışmanlık hizmeti almadan kulaktan dolma bilgilerle hisse seçimi yapmayın. Aldığınız hissenin mali yapısını inceleyin. Sürekli zarar açıklayan hisselere kesinlikle yatırım yapmayın. Özkaynağı ödenmiş sermayesinden yüksek olan şirketleri tercih edin. Gelir tablosunda satış geliri, esas faaliyet karı, FAVÖK (Faiz Amortisman ve Vergi Öncesi Kar) ve net kar rakamları ön plana çıkar; bu kalemlerin beraber artıp artmadığına bakın. Satış gelirlerinde üretilen mal veya hizmetlerin istikrarlı bir şekilde şirketin elinden çıkartıp çıkartmadığını kontrol edin. Brüt karın ne kadarının FAVÖK ve net kara yansıtabildiğini ve kar marjlarının ne seviyede olduğunu analiz edin.
5-    Fiyatı 2 liradan 20 liraya yükseldikten sonra 5 liraya düştü diye hisse almayın.
6-    Kendinize bir yatırım vadesi belirleyin. Orta ve uzun vadeli düşünmeyi prensip edinin. Sadece fiyatı çok düşük diye bir hisseye yatırım yapmayın, bulunduğu sektörü ve beklentileri dikkate alın.
7-    Tasarruflarınızın en fazla yüzde 50’siyle yatırım yapın ama bunu da tek bir hisseye bağlamayın. Kesinlikle kredili hisse alımı yapmayın.
8-    Yüksek miktarda ortak satışı yapılan hisselerden uzak durun.
9-    Otomatik seans durdurma kararı ve olağandışı fiyat ve miktar hareketleriyle ilgili açıklama talebini bir uyarı olarak değerlendirin.
10- Hesap açtığınız aracı kurumu iyi seçin.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.