Adnan Salih [email protected]

BİST100 bant dışına çıkıyor

BİST100 2016 yılına çok iyi başlamayıp Ocak ortasından sonra yukarı ilk hareketi, Şubat ortasından Nisan sonuna kadar global piyasalara paralel ve çoğundan daha iyi ikinci ve esas yükseliş hareketini gerçekleştirdi.

Ne olduysa Mayıs ayından sonra başladı. Grafikte de gösterdim: BREXIT, DARBE GİRİŞİMİ ve MOODY’S not düşürmesi.

Bu üç büyük olayda en fazla etki darbe girişimi sonrasında yaşandı. En az etkiyi ise Moody’s sonrası gördük. Basında en fazla konuşulan ise Moody’s olmuştu.

Şimdi Mayıs sonundan itibaren aşırılıkları çıkarırsak BİST100 76-79 bin aralığında gidip geliyor, Moody’s not düşürmesi bile endeksi en fazla 76 bin civarına getirdi.

Dünkü kapanış bugünkü açılışla birlikte 79 bin üzerindeyiz. Pekçok yatırımcı etrafa baktığında borsa tüm olaylara rağmen nasıl yükseldi böyle diyecektir, çoğumuz diyoruz. Bazen duygularımızı yatırım kararlarından ayıramadığımız zamanlar oluyor ve genelde bu tip durumlarda sürekli kaybeden tarafta oluyoruz.

Kafamızda çoğu zaman ekonomi-borsa ilişkisi ile ilgili kuramlar var, ekonomi iyi gitmiyorsa borsanın da iyi gitmeyeceğini düşünüyoruz. QE politikaları abartılana kadar gerçekler ve işleyiş bu şekildeydi, QE abartıldıktan sonra ise gerçekler değişti. Artık borsalar ekonomilerden uzaklaştılar.

BOE ekonomisti Andy Haldane son makalesinde QE sistemine ciddi eleştiri getirdi/gerçekleri yazdı.

Haldane QE için 3 kritik bulgusu olduğunu söylüyor:

Merkez bankası bilanço büyümesi makro ekonomik politika aracı olarak kullanıldığında etkilidir.

QE etkileri zamana ve ekonominin içinde bulunduğu durum ile finansal piyasaların likidite seviyesine bağlı olarak değişiklikler gösterebilir.

QE yapıldığı ülkelerin dışındaki ülkeler üzerinde de güçlü etkiler yaratabilir. ABD QE İngiliz ekonomisini güçlü olarak etkileyebilir. Bu bazı durumdalarda ABD için gerçekleşenden bile fazla olabilir.

Halden QE’nin ekonomi ne kadar zayıf finansal sistem ne kadar kötü durumda ise etkisinin o kadar büyük olacağını da not etmiş.

QE bir güven mekanizması hilesi olarak çalışıyor. Piyasalar desteklenecek korkmayın.

QE etkileri yukarıdaki şemada özetlenmiş. 5 numara güven ve risk algısı ile ilgili. Sonuçta QE güven duygusunu artırıp risk almayı teşvik ederek amaçlarına ulaşmak istiyor.

Biz de ekrana bakıp piyasa çok gitti buradan açığa satalım düşecek para kazanacağız diye düşündükçe QE duvarına tosluyoruz.

QE etkileri sadece ekonomik/finansal piyasalar ile ilgili değil. Son yıllarda politik sistem ve tercihler üzerinde de etkilerini görüyoruz. Sağ tandaslı ekonomik görüşler ve partiler öne çıkmaya başladılar. Bu partilerin/görüşlerin odak noktası ise sürekli içe kapanık ve popülist olmaları. Ekonomi büyümedikçe gelirler ve iş imkanı artmadıkça büyük kitleler rahatsız ve huzursuz oluyorlar. Bir de üstüne endeksler yükseldi herşey harika sloganını işitince cin şişeden çıkıyor.

Merkez bankaları belli ki endeksleri kendilerine “benchmark” ölçüt olarak seçmişler ve bu yolda devam edecekler. Ne zaman bırakırlar, bırakabilirler mi tartışmaları çok gerçekçi değil. Müzik çaldığı sürece oyun devam edecek, müzik bittiğinde de zaten bittiğini göreceğiz.

Merkez bankaları QE’nin çalışması için geniş kitlelerin QE’nin iyi olduğuna inanmalarına ihtiyaç duyuyor. QE ekonomik görünümü pozitif olarak etkileyebilir algısı oluşursa insanların ekonomiye katılımı artacak büyüme ve refah gelecek risk alınacak vs yaklaşımıyla hareket ediyorlar.

Bizim piyasalarımız da dışarı ile sıkıca bağlı, herhangi bir şekilde kopmuş ayrışmış değiliz, yurtdışında ne pişiyorsa bize de bazen az bazen çok birşeyler düşüyor.

Aşağıdaki grafikte 20 günlük korelasyonları gösterdim, BİST100 DAX ile korele, SP500 ile değil. SP500 ile korele olmayış sebebimiz aradaki gün/seans farkı olabilir.

Korelasyon sebep-sonuç ilişkisi doğurmaz ama birlikte hareket etme eğilimini gösterir.

2016 günlük getirileri üzerinden DAX ve BİST100/EURTRY betasını hesaplarsak 0,30 değerine ulaşırız. Bu da bize DAX endeksinde %1 değişim için EURTRY bazında %0,30 BİST değişimi beklememiz gerekir demektedir.

Dünkü EUR bazlı yükseliş %2,6 oldu, demek ki sistem çalışmadı diyebiliriz. Günlük farklar olabilir, ama orta uzun vadede farklar minimal düzeye gerilemeli. Bir diğer bakış açısı da DAX’ın pozitif olduğu günler TL ve Borsada değerlenme beklentisi içinde olabiliriz.

Amerikan başkanlık seçimlerine çok az kaldı

Almanya ve Avrupa karışık bir seçim takvimine doğru ilerliyor

Bu durumda Merkez Bankaları piyasaya likidite pompalamaya devam edecekler ve endeksleri de suni veya değil yukarıda tutacaklar. Ancak ABD’de Trump kazanırsa bir ihtimal oyunun şekli değişir, kısa süreli bir dalgalanma yaşarız. Hillary seçilirse pozitif algılanacak imajı yaratılıyor, ama seçilir seçilmez sağlık sorunları sebebi ile görevi yardımcısına devredebilir ki esas bu daha fazla pozitif olacaktır.

Yazının başına dönecek olursak, BİST100 76-79 bandının üstüne çıktı. Burada tutunursa daha da yukarıları hedefleyecektir.

Deutsche Varantları put pozisyonları call pozisyonlarına göre %54 daha fazla. 27 Temmuz tarihinde call opsiyonları put opsiyonlarının 4 katı idi. Ağırlıklı call opsiyonu pozisyonları ise 95-120 bin arasında ve Ağustos vadesinde idi. Endeks Ağustos ayında 93 bin kapadı ve call varantları sıfır değerle itfa etti. Hemen sonrasında ise 93-98 bin hareketi oldu.

Dün kapanış itibarı ile put opsiyonları ağırlıklı olarak Ekim vadesinde 90-95 bin, Aralık vadesinde ise 80-95 bin arasında değişiyor. Bu opsiyonların kazanma ihtimali çok düşük olduğu gerçeğinden hareket edersek endeksin (BİST30) Ekim sonunda 95 bin üzerinde bir yerlerde kapanma olasılığının yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Eğer Ağustos ve sonrası bir rehber ise o zaman Ekim sonu Kasım başı 4-5 bin puanlık bir düşüş sonrası put opsiyonlarına ilginin artması ve sonrasında endeksin yükselmesini bekleyebiliriz.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.