İntıra Bey [email protected]

Bana mazeret değil maharet göster

TL paraşütsüz şekilde 30000 metreden düşüyor, ivmesi de sürekli artıyor. Bütün bunlar yaşanırken sürekli mazeretler duyuyoruz:

• * Yellen konuştu dolar arttı
• * Yellen konuştu dolar bir daha arttı
• * FED faiz artıracak dolar o yüzden arttı
• * Dolar tüm gelişmekte olan para birimlerine karşı değer kazandı
• * Dolar bu iner de çıkar da!
• * Dolar dolsa ne olur dolmasa ne olur !
• * Dolar çıkmış bana ne elalemin parası
• * Spekülatörler doları yükseltiyor
• * Yabancılar dolar alıyor
• * Ekonomimizi göçertmek için bunu yapıyorlar
• * Rusya ile yakınlaştık diye TL değer yitiriyor
• * Nato, gladyo operasyonu (bu henüz söylenmedi ben uydurdum)

Dolar neden yükseliyor konusunda yakın geçmiş gazete haberlerine bakalım:

2016 Haziran ayına doğru Posta’da çıkan bir haber:

2.60 kritik de 3.40 bugünlerde kritik değil sanırım.

Aynı haberin devamında devreleri yakan şu yorum varmış:

NTV 5 Ekim’de doları yükselten 5 nedeni sıralamış:

1. Enflasyonun eylülde yıllık bazda yüzde 7,28'e gerilemesi sonrasında Merkez Bankası'ndan faiz indirim beklentilerinin artması TL'yi zayıflatıyor.
2. Kredi derecelendirme kuruluşu Moodys’in Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir seviyenin altına düşürmesinin etkileri devam ediyor. Karar sonrası tahvillerde yaşanan çıkış TL’nin değer kaybına neden oluyor.
3. ABD'den gelen olumlu veriler sonrasında aralıkta faiz artışının geleceğine dair beklentilerin güçlenmesiyle dolar değerleniyor.
4. İngiltere Başbakanı May’in 2017 yılı mart ayına kadar İngiltere’nin AB'den ayrılma sürecini başlatacağına yönelik ifadeleri yeniden Brexit endişelerini alevlendirdi. Bu da dolara olan talebi artırıyor.
5. Alman finans devi Deustche Bank'a uygulanan 14 milyar dolarlık cezanın bankayı zora sokabileceğine yönelik endişeler doların değer kazanmasında etkili oluyor. Yaşanan sorunların diğer bankalara sıçraması endişe yaratıyor.

Sebepler arasında biz de şunu yanlış yaptık diyen bir cümle var mı ben göremedim. Sürekli dış mihraklar!

2013 yılında moda faiz lobisi idi:

Peki faiz lobisi neden Türkiye'nin temel ekonomik göstergeleri tutarlıyken niye dövize spekülatif atak yapıyor? Hemen söyleyelim Merkez Bankası kredili mevduat hesaplarına uygulanan aylık yüzde 5 oranına yakın faizler 27 Mayıs 2013 Pazartesi'den itibaren yüzde 2.22 oranıyla sınırladı. Yine bankaların tüketicilerden çeşitli isimler altında 60 çeşit tahsilat yaptığı ve bunun yeni tüketicinin korunması yasasıyla sınırlandırılmaya çalışılması lobinin hoşuna gitmedi.
Anlayacağınız faiz lobisi "Biz istediğimizi yaparız, tüketicinin korunmasına da karşıyız, haksız kazancımızı kimse engelleyemez, bize çeki düzen vermeye kalkana biz de rahat vermeyiz" diyor. İşte son günlerde döviz ve faizde yaşanan artışın asıl nedeni bu.

Sebepleri 2013 yılında içeride aramak gerek diye Güngör Uras yazmış:

Dövize göbekten bağlandık
Döviz girişinin (arzının) durmasının, duraklamasının nedeni bizden, içeriden kaynaklanıyor.
-  Bir süre el kesesinden dövizleri harcayarak parlak bir ekonomi tablosu sergiledik. Ama “harç bitti yapı paydos” misali, yabancılar riskten korkarak dolar göndermeyi kesti.
-  Türkiye riski denilen şey nedir? Cari açıktır. Özel sektörün döviz borcudur.
Bizim ekonomimizin çarkları her ay 6-8 milyar dolar döviz açığı ile döner hale geldi. Cari açığı bir türlü kapatamıyoruz. Çünkü ucuz döviz ile ucuz ithalat kanımıza işledi.
Örnek: Temmuz ayında cari açık (döviz açığı) 5.7 milyar dolar oldu. Ama sermaye hareketi ile, doğrudan yatırım olarak gelen, bono ve borsa için gelen, kredi olarak gelen döviz girişi kesildi. Tersine 764 milyon dolar net çıkış gerçekleşti.
Sonuç: Temmuzda cari açığı ancak rezervleri kullanarak ve nereden geldiği belli olmayan döviz ile kapattık.
Ağustosta ne olduğunu, eylülde ne olacağını bilemiyoruz.

Harcamak kolay, ödemek zor

2010 yılı sonunda sebepler mercimek çorbası gibi içinde herşey var:

Dolarda dünkü yükselişin rüzgârı hem içeriden hem Doğu'dan hem de Batı'dan geliyor. Bir yanda G.Kore'nin askeri tatbikat başlatması ve Çinli balıkçıları yine gözaltına alması, diğer yanda da Avrupa ekonomilerinde kamu borç yükü para piyasalarını geriyor ve doları yukarı çekiyor. Ayrıca Türkiye'de yabancı fonların kâr amaçlı menkul kıymet satışları da dolar fiyatlarını yükseltiyor.
Peki dolar tekrar 1 lira 50 kuruşun altına gelir mi? Merkez Bankası'nın hızlanan parasal gelişmeleri yavaşlatma isteğine rağmen dolar, Türk parası karşısında yıl başından sonra tekrar değer kaybedebilir ve 1 lira 50 kuruşun altına gelebilir. Çünkü yabancı fon yöneticilerinin alacakları primleri yılsonunda kayda geçirmeleri için kârlarını realize etmeleri gerekiyor

Sözü çok da uzatmaya gerek yok. Sanki sürreal bir dünyada yaşıyoruz. Herşeyin sorumlusu başka biz sürekli mağdur konumundayız. Kötü yabancılar, derecelendirme kuruluşları, fon yöneticileri, o bu şu sürekli bir dış etmen var.

Biz kendimize biz neyi yanlış yapıyoruz bu yanlışı nasıl düzeltebiliriz diye sormadığımız sürece TL değer yitirmeye hızlanarak devam edecek. +

Temel gıda maddeleri de dahil pek çok ürünü ithal ediyoruz. İthal demek döviz demek, bu malları alıp satanlar da bir noktada fiyatlarını ayarlamak isteyecekler. Yabancı şirketlerde çalışan ithal ürün getirip satanlarla yaptığımız sohbetlerde çoğunluğu aralık ayında büyük bir zam gelecek diyorlar. Faize takık bir şekilde ilerlemek bize büyük enerji kaybettiriyor. Biz dünya finans sistemine entegre bir ekonomiyiz, yaptığımız yanlışların cezası anında kesiliyor. TL foreks platformlarında 5/24 işlem görüyor. Kimi nasıl engelleyeceksiniz bu işlemi yapmaktan? TL’deki artış çığ olup önüne geleni yutmaya başladı biz hala mazeret arıyoruz. Biraz sorumluluk alma zamanı. Evin içini düzene sokalım ki TL bir dursun eğer değerlenebiliyorsa değerlensin. Bu böyle gidemez giderse 2001’i dahi mumla arayabiliriz.

Yazıyı sürreal akımın en büyük temsilcilerinden Salvador Dali’nin bir resmi ile bitirelim, en azından gözümüz şenlensin:

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.