Adnan Salih [email protected]

Aracı kurum sektöründe neler oluyor?

Son günlerde aracı kurum sektöründe toplu işten çıkarmalar ve küçülmeler hız kazandı.

Haberlerde okudunuz Burgan Yatırım personel sayısını bir hayli azalttı, şubelerini kapattı. Global Yatırım’ın şubelerini kapatıp personel çıkardığı, aynı şekilde Deniz Yatırım’ın da personel çıkardığı haberleri piyasada dolaşıyor. Bu kurumlardan resmi bir açıklama gelmedi. Ata Yatırım, Ata Online markasını yok ederek pek çok personel çıkarıp küçülme kararı aldı.

Sektör personel sayısı 2013 yılına göre toplamda artıyor olmasına rağmen artış foreks odaklı kurumların telefonla satış personeli sayısındaki yükselişten kaynaklanıyor.

Ekonomi süper iyi büyüyor ama aracı kurumlar hem de en büyüklerinden itibaren küçülmeye gidiyor bunda apaçık bir çelişki var.

Aracı kurumların gelirleri aşağıdaki kalemlerden oluşuyor:

Giderleri de yapılan indirimler, ödenen faizler, genel yönetim ile personel masraflarından oluşuyor. Sabit işletme maliyetleri –lisans, kira, elektrik vs- de ilave etmemiz gerekiyor.

2016/3 TSPB verilerine göre sektörde toplam 6676 personel çalışıyor. Bu personellerin toplam gideri 229.115.000 TL olarak gerçekleşmiş. Toplam özkaynaklar 3,94milyar, toplam kar ise 157.000.000 TL olarak gerçekleşmiş.

2016/03 varilerine göre toplam 70 kurumun 28’i zarar ederken 10 kurum 157m karın %82sini gerçekleştirmiş. YK Yatırım tek başına karın %21’ini oluşturmuş. Sektör bu hali ile bakınca çok verimli durmuyor, net kar / özkaynak oranı %10 üzerinde kurum sayısı 6. Geçen sene sektör toplam net karı 432milyon TL olmuş, karlar eklenmeden önce özkaynak toplamı ise 3,5milyar TL. Karlar dahil 2015 sonu özkaynak toplamı da 4milyar TL. Bu sene sektör kar etmesine rağmen özkaynaklar azalmış durumda, karları çıkardığımızda özkaynaklar 3,78milyar TL.

Aracı kurumlar 2016 ilk çeyrekte yakşlaşık 560milyon TL faaliyetlerinden 208 milyon TL’de faizden kazanç elde etmişler.

Tabloyu inceleyelim:

Aracı kurumlarda bir yönetim sorunu olduğu tabloda da rahatlıkla görülüyor. Genel Yönetim Giderleri rakamı çok yüksek.

Kurumlar gelirlerinin 1/4’ünü hisse senedi, 1/3’ünü faiz (müşteri + özkaynak) 1/4 ‘ünü de foreksten kazanıyorlar. Toplam 3 kalem gelirlerin yaklaşık %78’ini oluşturmuş.

Halka arz, danışmanlık vs gibi gelirler çok az.

Aracı kurumların geçtiğimiz senelere göre karşılaştıkları önemli farklardan biri de düzenleyici otoritelere BİST-SPK-MKK vs ödenmek zorunda kalınan harçların/payların artmış olmasıdır. Maliyet kalemlerindeki büyük artışlar borsa payları, veri yayımı ücretlerinin yükselmesinden kaynaklanıyor.

Piyasayı küçülten faktörlerden biri belki de en önemlisi sermaye piyasalarının baş aktörü olan borsaların maliyetlerini sonsuza kadar artırıp aracı kurumlar vasıtası ile müşterilere yansıtması. Bu rakamın bir sınırı olmalı, borsa sonuçta bence kar merkezi değil, sektörün rakibi hiç değil. Önceki yazılarımda da yakındığım bir durum burada da ortaya çıkıyor, aracı kurumlar sermaye piyasalarının paydaşı olmaktan müşterisi durumuna getirilmiş durumda.

Borsa İstanbul’un 2015 yılı faaliyet gelirleri ne demek istediğimi gösteriyor:

BİST TL/USD ve € mevduat yapılıyor. Hisse senedi/tahvil/eurobond yatırım yok ya da yok denecek kadar az, toplam 6,8milyar TL.

Aracı kurumların toplam kaliteyi artırmaları, borsanın da piyasaya destek olması gerekiyor. Aracı kurumlar sermaye piyasasını büyüterek karlılık artırmak yerine personel çıkarıp şube kapatmaya yöneliyorlar.

Tüm paydaşların piyasanın bugünden ileriye dönük olarak nasıl geliştirilebileceği üzerine kafa yormalarının vakti geldi de geçiyor. Önemli ve kısa vadede elde edilebilecek bir gelir potansiyeli yabancı yatırımcılara foreks hizmetinin verilmesinin önünün açılmasının sağlanması olabilir. Dünyada tek olan teminat sistemi bu işin gelişmesine çok büyük katkı sağlayacaktır.

Sonuç olarak tekerleği yeniden icat etmeye gerek yok, NYSE,CME, LIFFE, DAX borsalarını inceleyelim, bize uyarlayalım, bizdeki rekabetçi ürünleri de koruyalım.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.