Yumuşak iniş senaryosu çift dipli bir resesyon mu?

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD borsaları Fed’in faiz artırımları ve yüksek enflasyon ikilemi arasında sıkışmış durumda. Ekonomiye dair veriler de yaşanan döngünün doğası hakkında yatırımcıları çaresiz bırakıyor ve geleceğe dair tahminde bulunmayı zorlaştırıyor.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, hisse senedi boğalarının 'yumuşak iniş’ senaryosu, muhtemelen çift dipli bir durgunluğa işaret ediyor. Yatırımcılar, son ekonomik döngünün doğası hakkında aşırı derecede çaresiz hale geliyor.

Döngü nerede başlıyor, nerede bitiyor?

MarketWatch’tan Cam Hui’nin haberine göre, ABD ekonomisinin ve borsanın 2020 yılının en düşük seviyelerinden toparlanması, ekonomik ya da piyasalara dair bir döngünün başlangıcı olarak yanlış değerlendiriliyor olabilir. Bu durum, uzun süredir beklenen ve henüz gelmemiş olan bir resesyon üzerine doğan tartışmaların da nedeni niteliği taşıyor.

Aslında bu döngü, Kovid salgınına yönelik alınan olağandışı para politikası önlemleri nedeniyle oluşan uzun süreli bir döngüye karşılık geliyor. 2020 yılında pandemi birdenbire ortaya çıkınca, küresel ekonomi de birdenbire durma noktasına geldi. Çin, ekonomisini kapatmak için benzeri görülmemiş bir adım attı ve salgının etkileri dünya çapında hissedildi. Havayolları uçuşları durdurdu. Yolcu gemileri seferlerini durdurdu. Restoran satışları düştü ve hizmet istihdamı dip seviyelere geriledi.

Salgından kaynaklı, insan sağlığı merkezli maliyetlerin de bu süreçte arttığı görülüyor. Salgın başladığında Kovid için herhangi bir tedavi yoktu. Bu nedenle tıp dünyası da, eski SARS tecrübelerine başvurarak karantina, tecrit, hastayı rahat tutma ve en iyisini umma yöntemini izlemek zorunda kaldı.

Küresel yetkililer ekonomik duruma karşı ani şekilde harekete geçmemiş olsaydı, bu durum, Büyük Buhran’a benzer oranlarda bir ekonomik yavaşlama anlamına gelebilirdi. Bunun yerine, benzeri görülmemiş düzeyde bir mali ve parasal teşvik yaşandı. Bugün geriye dönüp bakıldığında daha iyi anlamlandırılan bu programlar, hastayı hayatta tutmak için tasarlanmış kusurlu bir savaş alanı ameliyatına benziyordu.

Küresel ekonomi şimdi bu teşvik programlarının bedelini istenmeyen enflasyon şeklinde ödüyor. Mevcut döngüyü analiz etmek için ise daha iyi bir çerçeve, 2020'deki toparlanmayı bir döngünün parçası olarak görmek değil, pandeminin başlangıcını, toparlanmayı ve parasal sıkılaştırmayı ‘olağandışı uzayan bir döngü’ olarak görmekten geçiyor.

Çift dipli durgunluk

Tarih tekrar etmiyor ama tekerrür ediyor. Geçmiş tecrübelere bakıldığında mevcut koşullar için en yakın benzetme, 1980'lerin başındaki çift dipli ABD durgunluğu gibi gözüküyor. Ardından, faiz oranı beklentilerini temsil eden 2 yıllık Hazine getirisinin ilk olarak 1980’li yılların başlarında zirve yaptığı ve düştüğü görülüyor. Bunu, o yıl daha sonra başlayan ve enflasyonist beklentileri sistemden çıkaran acı verici yüksek faiz oranlarıyla sona eren parasal sıkılaştırmanın izlediği görülüyor.

ABD borsası 1980 yılı başlarında ilk düşüşü yaşıyor, toparlanıyor ve 1981 yılında zirve noktaya ulaşıyor. Ayı piyasası, Meksika Pesosu Krizi'nin ABD Merkez Bankası'nın yumuşamasına ve gevşemesine neden olduğu Ağustos 1982'ye kadar sona ermiyor. O dönemde yatırımcılara piyasayı tek haneli bir fiyat/kazanç oranından satın alma fırsatı verildiği görülürken, Ağustos 1982’de görülen dip seviyelerin, sonraki yılları da kapsayacak en düşük seviye olduğu görülüyor.

2020–2023 döngüsü

40 yıl ileri sarıp bügüne gelindiğinde, ABD hükümeti ve Fed’in pandeminin ardından dramatik bir şekilde rahatladığı görülüyor. Borsanın ise bu süreçte düşse de toparlandığı ancak pandemi nedeniyle sağlanan büyük teşviklerin enflasyonun hızlanmasına neden olduğu da gözleniyor. Ve nihayetinde Fed agresif bir sıkılaştırma ile buna yanıt veriyor.

Bu süreçte, manşet enflasyon düşerken çekirdek enflasyon inatla yüksek seyretmeye devam ediyor. Yapışkan enflasyon, dünya çapında gözlemlenen bir eğilim olarak öne çıkıyor ve tüm dünya ülkelerinin sorunu haline geliyor.

Bununla birlikte, enflasyon mücadelesindeki ilerlemenin beklenenden daha iyi olabileceği görülüyor. Enflasyon oranlarındaki yapışkanlığın çoğunun, gecikmeli bir gösterge olan barınma bileşenine bağlı olduğu görülüyor. Çekirdek enflasyonun bu süreçte düştüğü görülüyor ve bu olumlu bir işaret. Ancak Fed Başkanı Jerome Powell, Haziran FOMC basın toplantısında enflasyona yönelik risklerin yukarı yönlü olduğunu belirtti. Ayrıca, çekirdek enflasyon da son dönemde sabit bir seyir izledi.

Fed ayrıca, çoğunlukla ücretlerden oluşan süper çekirdek enflasyon göstergesine de odaklanıyor. Atlanta Fed'in ücret artışı izleyicisi, sıcak bir iş gücü piyasasının resmini gösteriyor. Bu göstergeye göre ortalama ücret artışı yavaşlıyor ancak yüzde 6,3 ile hala çok yüksek seyrediyor. İş gücü raporu da, işten ayrılmaların düştüğünü ve bunun da iş değiştirmenin genel etkilerini azaltması gerektiğini göstermesine rağmen, iş değiştirenlerin sayısında yüzde 7,5 gibi şaşırtıcı bir artışa neden olduğunu gösteriyor.

Tüm bu veriler Fed'in işinin henüz bitmediğini gösteriyor. Mevcut piyasa beklentileri, Temmuz toplantısında Fed’in faiz oranında bir çeyrek puanlık faiz artırımı daha yapmasını ve 2024'ün başına kadar herhangi bir faiz indirimi olmamasını gerektiriyor.

Yumuşak iniş hayal olabilir

Fed'in ana sorunu, enflasyonu yüzde 2'ye veya yüzde 2'nin yakınına çekmek. Oysa para politikası kör bir araç ve bir durgunluğa neden olması neredeyse kesin. FOMC'nin resmi görüşü ekonomiyi yumuşak inişe yönlendirmek olsa da, 1955'ten bu yana 13 faiz artırım döngüsü tarihinde bu hedef yalnızca üç kez başarılabilmiş. Her ihtimalde, mevcut yürüyüş döngüsünün henüz tamamlanmadığı biliniyor.

Tüm bu verilere bakıldığında, hisse senedi boğaları tarafından desteklenen ‘yumuşak iniş' senaryosunun mantıklı olmadığı görülüyor. Kazanç tahminleri yeniden yükselmeye başlıyor ancak büyüme yeniden canlanırsa, yüksek enflasyon ortamında bunun enflasyonist baskıları daha da artırması bekleniyor. Fed'in buna tepkisinin ise daha fazla sıkılaştırma olacağı kesin.

Sıkılaşma döngüsünün küresel olduğu ve diğer ülkelerde de etkilerini gösterdiği görülüyor. Yatırımcılar, 1980-1982'deki gibi çift dipli bir durgunluğa yol açması muhtemel olan 2020 salgınından uzun süreli bir toparlanma olarak görülmesi gereken en son ekonomik döngünün doğası hakkında aşırı derecede miyop hale gelmiş gözüküyor.

David Solomon: Yumuşak iniş bile hasar bırakabilir

Küresel borsalarda ‘yumuşak iniş’ ihtimali kalmadı

ABD borsaları resesyonla yüzde 23 düşebilir

Resesyon tahminleri güçleniyor

Borsalar, resesyona dair neler söylüyor?

BofA: Resesyon değil, büyüme resesyonu

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.