E-bültenimize abone olarak
en son bilgilere ve haberlere ulaşabilirsiniz.
BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
ABD Merkez Bankası (FED) yetkilileri beklentilerin aksine politika faizlerini uzun bir süre düşürmeyeceklerinin sinyallerini vererek piyasaları şaşırttı. Wall Street Journal’ın haberine göre FED’in bu kararı göründüğünden çok daha önemli olabilir.
FED’in para politikası toplantısından çıkan projeksiyonlar ve FED yetkililerinin yorumları faiz oranlarının sadece uzun süre yüksek kalmayacağını, bu yüksek faiz ortamının sonsuza dek devam edebileceğini ima ediyor. Daha teknik bir ifadeyle aktarmak gerekirse enflasyon ve işsizlik oranlarının stabil kaldığı nötr faiz oranları zaman içerisinde yükselişe geçmiş olabilir.
Nötr faiz oranlarının yükselmesi mali planlarını onlarca yıldır faiz oranlarına göre ayarlayan yatırımcılar, işletmeler veya hane halkları için ciddi bir karar niteliğinde. Dolayısıyla söz konusu tablo uzun vadeli ABD Hazine tahvili getirilerinin son birkaç aydır neden yükseldiğini ve hisse senetleri piyasalarının neden zor durumda olduğunu açıklayabilir.
Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, faiz oranlarındaki nötr olarak adlandırılan seviye sonsuza dek aynı noktada kalmaz. Uzun vadede nötr faiz oranları ekonomide çok yavaş hareket eden kuvvetler sonucu oluşur. Bu kuvvetler arasında demografi, küresel sermaye talebi, hükümet borcu, yatırımcıların enflasyon değerlendirmesi ve büyüme riskleri gibi unsurlar bulunur.
Nötr faiz oranları direkt olarak gözlenemez. Yalnızca ekonominin faiz oranlarındaki değişime nasıl tepki verdiği üzerinden çıkarımı yapılır. Eğer mevcut politika faiz oranları ekonomideki talebi veya enflasyonu yavaşlatmıyorsa nötr seviyenin daha yüksek olması ve para politikasının daha sıkı tutulması gerekir.
FED Başkanı Jerome Powell çarşamba günkü açıklamasında ekonominin ve istihdam piyasasının %5,25 ila %5,5 aralığındaki faiz oranlarına rağmen dirençli kalmasının nötr faiz oranının yükselmesi olabileceğini belirtti ve ekledi, “Bunu bilmiyoruz.”
2007-2009 resesyonu ve finansal kriz öncesinde ekonomistler nötr faiz oranlarının %4 ila %4,5 aralığında olduğunu düşünüyordu. Enflasyonun %2’ye düşürülmesiyle reel nötr faiz oranı %2 ila %2,5 aralığına geriledi. Sonraki on yılda FED faiz oranlarını sıfıra yakın tuttu. Ancak ekonomik büyüme durgun kaldı ve enflasyon da %2’nin altındaydı. Nötr faiz hesaplamaları da düşmeye başladı. FED yetkililerinin uzun vadeli faiz oranlarına ilişkin medyan tahminlerinde nötr faiz oranları 2013’te %4’ten 2019’da %2,5’e veya reel olarak %0,5’e düştü.
Çarşamba günü itibariyle medyan tahminlerde nötr faiz oranları hâlâ %2,5’ti. Ancak 18 FED üyesinden 5’i %3 veya daha üzeri bir nötr faiz oranı tahmininde bulundu.
Yetkililer 2026 yılında ekonominin uzun vadedeki hedef olan %1,8’de büyüyeceğini, işsizliğin uzun vadede %4 seviyesinde dengeleneceğini ve enflasyonun %2 hedefine ulaşacağını öngördü. Bu koşulların normal şartlarda nötr faiz oranlarıyla tutarlı olması beklenir. Ancak FED yetkilileri politika faizlerinin aynı dönemde %2,9 olacağını öngörüyor. Bu da nötr faizlerin yükseldiğinin düşünüldüğünü gösteren bir diğer ipucu.
Nötr faiz oranlarının yükselmesi için birçok neden bulunuyor. Küresel finans krizinden sonra işletmeler, hane halkları ve bankalar borçlanmak yerine borç ödedi, büyüme ve enflasyon düşük tutulurken tasarruf talebi de azaldı. Krizin etkiledi geçtikçe faiz oranları üzerindeki aşağı yönlü baskı da düştü.
Bir diğer sebepse Amerikan hükümetinin mali politikalarıydı. Federal hükümetin kamu elinde tutulan borcu 2020 başında gayrisafi yurtiçi hasılanın %80’i kadarken şu anda %95’ine kadar ulaştı. Federal hükümet açıkları şu anda ABD GYSİH’ının %6’sını oluşturuyor. Pandemi öncesinde %5 olan bu oranın artmaya devam etmesi de bekleniyor. Amerikan hükümetinin çok fazla yatırımcı borcunu tutması tahvil sahiplerine çok da fazla ödeme yapacağı anlamına geliyor. FED finans krizi sonrasında ve yine pandemi sırasında uzun vadeli faiz oranlarını düşürmek için tahvil satın aldı. Şimdiyse bilançosunu küçülterek bu tahvil varlıklarından kurtuluyor.
Enflasyon tek başına reel nötr faiz oranlarını etkileyemez. Ancak pandemi öncesinde FED’in temel kaygısı enflasyonun %2’nin altında kalmaya devam etmesiydi. Zira bu seviye harcamaları teşvik etmeyi zorlaştıran ve deflasyona yol açabilecek bir durumdu. Bu sebeple 2008’den 2015’e kadar FED faiz oranlarını sıfıra yakın tuttu. Gelecekte ise enflasyonun %2’nin üzerinde kalması ve sıfıra dönme iştahından çok daha az olan yüksek oranlar nedeniyle hata yapılması konusunda daha fazla endişeye sebep olacak.
Yaşlanan dünya nüfusu gibi diğer faktörler de konutlara ve sermaye mallarına olan talebi azaltıyor ve nötr faiz oranlarını etkilemeyi sürdürüyor.
Tüm bu sebepler göz önüne alındığında WSJ haberine göre nötr faiz oranları muhtemelen 2019’dan bu yana yükseldi ancak 2008 öncesi seviyeye ulaşmadı. Vadeli işlem piyasaları da bundan sonraki on yıl için faiz oranlarını yaklaşık %3,75 seviyesinde sabitliyor.
Elbette tüm bunlar sadece tahminden ibaret. Enflasyonun gelecek yıl sakin bir şekilde düşmesi, ekonomik büyümenin aniden yavaşlaması veya tahvil faizlerinin düşmesi halinde nötr faiz oranı hesaplamaları da düşecektir. Ancak habere göre göstergeler şimdilik insanların yüksek faizlere alışması gerektiğini söylüyor.
Piyasalarda resesyon endişesi artıyor
FED kararı sonrası S&P 500’de satıcılı seyir
Fed’de iç tartışma: Nötr faiz oranı
Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.
borsaningundemi.com’da yer alan bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan bilgiler, güvenilir olduğuna inanılan halka açık kaynaklardan elde edilmiş olup bu kaynaklardaki bilgilerin hata ve eksikliğinden ve ticari amaçlı işlemlerde kullanılmasından doğabilecek zararlardan www.borsaningundemi.com ve yöneticileri hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. Burada yer alan görüş ve düşüncelerin www.borsaningundemi.com ve yönetimi için hiçbir bağlayıcılığı yoktur.
BİST isim ve logosu “koruma marka belgesi” altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BİST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BİST’e ait olup, tekrar yayınlanamaz.
borsaningundemi.com verilerin sekansı, doğruluğu ve tamliği konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıkar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması veri yayın sistemindeki performansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerden oluşan herhangi bir zarardan borsaningundemi.com sorumlu degildir. BİST, verinin sekansı, doğruluğu ve tamlığı konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıklar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması, veri yayın sistemindeki performansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerde Alıcı, Alt Alıcı ve/veya kullanıcılarda oluşabilecek herhangi bir zarardan BİST sorumlu değildir.
Finansal veriler aracılığıyla sağlanmaktadır. BİST hisse verileri 15 dakika gecikmelidir. Son güncelleme saati (01:33)