Yeni yılda borsaları bekleyen en büyük tehdit

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Borsalarda geleceğe ilişkin tahmin yapabilmek oldukça zorlu bir görevdir. Zira 2022 yılına girerken yatırımcıların yeni yılda karşılaşabileceği, ekonomiyi yavaşlatabilecek ve borsaları düşürebilecek türden çok fazla sayıda risk şimdiden görülebiliyor.

MarketWatch yazarı Paul Brandus’un ‘gri kuğu’ olarak tanımladığı bu riskler, gerçekleşme ihtimali çok düşük olmasına karşın çok geniş çaplı etki yaratabilme potansiyeli bulunan tehlikeleri işaret ediyor. Brandus yıl boyunca birçok ekonomistin dikkat çektiği gri kuğu olarak tanımlanabilecek riskleri sıraladı.

ABD merkezli yatırım danışmanlığı firması Naroff Economics’in Başkanı Joel Naroff yeni yıla girerken piyasaların konumuyla ilişkili, “Bana kalırsa en önemli konu 2022’ye oldukça iyi bir biçimde giriyor olmamız. Ekonomi daha önce bulunduğu konuma tırmandı ve neredeyse pandemi krizi vurmadan önceki bölgeye geri döndü. Hükümet ekonomiyi son derece güçlü bir biçimde destekledi. Ücretler yükseldi ancak tedarik zinciri sebebiyle fiyatlar da yükseldi” açıklamasında bulundu.

Naroff’un öne çıkardığı en temel sorunlardan birisi ise ABD yönetiminin muazzam piyasa desteklerini çekmesiyle piyasalara ne olacağı. Zira on milyarlarca dolar değerindeki Hazine tahvillerin ve mortgage destekli menkul kıymetlerin aylık alımlarını yaparak piyasaları destekleyen ABD Merkez Bankası (FED) borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre en son gerçekleştirdiği para politikası toplantısında bu politikasını durdurma konusunda hızlanacağını ve gelecek sene en az üç kez faiz artıracağını açıkladı.

Brandus’a göre bu durum 2022’deki ekonomik büyümeyi etkileyebilecek risklerden sadece biri. Borsa yazarı yatırımcıların dikkat etmesi gereken diğer konuları ise şöyle sıralıyor:

Enflasyon

Küresel ekonomide enflasyonun şu anki konumundan daha fazla yükselmesi ihtimali halen bulunuyor. ABD’de Kasım ayı enflasyonu 12 aylık bazda %6,8’le 1982’den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Yatırım danışmanlığı firması LPL Financial’ın Teknik Borsa Stratejisti Scott Brown bununla ilgili, “Enflasyon verilerinin pik noktasına ulaşıp ulaşmadığı dahi henüz belli değil” yorumunda bulunuyor. Brandus’a göre dört nala giden enflasyon borsaları da ürkütebilir ve günlük mal ve hizmet fiyatlarını birçok Amerikalının ulaşamayacağı bir seviyeye getirebilir.

Yüksek faiz oranları

FED halihazırda 2022 mali yılı içerisinde en az 3 faiz artırımı yapabileceğinin sinyalini verdi. Yüksek faiz oranları enflasyonun düşmesinde yardımcı olabilir. Ancak bu durum tüketiciler için daha yüksek borçlanma maliyetleri anlamına da gelecektir.

Finansal istikrarsızlık

Yükselen hisse senedi fiyatları ve aşırı ısınan gayrimenkul piyasası son dönemde on milyonlarca Amerikalının bol miktarda servet yaratmasını sağladı. Yine de on milyonlarca kişi bu getirileri kaçırdı ve aylık maaş ödemeleriyle hayatlarını sürdürmeye devam ediyor.

Temmuz ayında Bankrate tarafından yapılan bir çalışma, çoğu Amerikalı için mali durumunun ne kadar tehlikeli olduğunu gösteriyor. Araştırma Amerikalıların yarısından fazlasının (%51) acil durum fonlarında üç aydan daha az bir dönemi idare edebilecek kadar bir birikime sahip olduğunu ortaya çıktı. Bu tablo 2020 yılında neredeyse 4 Amerikalıdan 1’inin (%21) acil durum fonu olmadığını gösteren ayrı bir araştırmayı da hatırlatıyor.

Jeopolitik riskler

Jeopolitik arenada da küresel borsaları ve ekonomileri etkileyecek türden riskler giderek ciddileşiyor. Brandus’a göre Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi ve Çin Tayvan konusunda yeni bir hamle yapması güçlü ihtimaller arasında. İran, ABD’nin nükleer anlaşmadan çekildiği tarihten bu yana uranyum zenginleştirme faaliyetlerine devam etti ve kapasitesini atom bombası sınıfına yaklaştırıyor gibi görünüyor. Ayrıca halihazırda az bir miktar bomba stoku olan Kuzey Kore’nin çılgınlıkları da devam ediyor.

Yeni bir Kovid varyantı

Delta varyantının veya yeni çıkan Omikron varyantının üçüncü yılına girmek üzere olan Kovid-19 krizindeki son varyantlar olduğunu kimse söyleyemiyor. Ölü sayılarındaki korkunç artışlara ek olarak virüs, tedarik zincirlerini sıkıştırmaya, çocukların okula gidip gitmemesine ve bunun gibi birçok konuya etki etmeye devam ediyor.

Brandus gerçekleşme ihtimali düşük ancak hayata geçmesi halinde ekonomileri ve borsaları derinlemesine etkileyecek daha uzun vadeli risklerin de bulunduğunu söyledi. Borsa yazarının dikkat çektiği bu ‘gri kuğularsa’ şöyle:

ABD’de iç savaş

Kaliforniya Üniversitesi Profesörü Barbara Walter Brandus’a yaptığı açıklamada ABD’de iç savaş ihtimaline ilişkin, “Birçoğumuzun inanmak isteyeceğinden çok daha yakınız” diyor. . Aynı zamanda dünyadaki istikrarsızlığı inceleyen bir CIA (ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı) danışma panelinde görev yapan Walter, analizlerinin ciddiyetini şu şekilde anlatıyor: “Dünya çapında iç savaşlara yol açan koşulları değerlendirirseniz, ABD’nin tehlikeli topraklara inmiş olduğunu görürsünüz.”

Walter yakın zamanda yayınlayacağı kitabında da ABD'nin artık bir demokrasi ve otokratik bir devlet arasındaki bir "anokrasi" hakini aldığını yazdı. Bu türden bir iç savaş ihtimalinin küresel ekonomiye etkisi ise tartışmasız bir şekilde çok güçlü olacaktır.

İstihdam kıtlığı

Pandemi sırasında yaşlı Amerikalıların erken emekli olmasıyla ve daha genç çalışanlarında çocuk bakımı nedeniyle iş gücünden ayrılmasıyla ABD’de işgücüne katılım oranının düştüğü sıklıkla bahsedilen bir sorundu. Ancak ABD istihdamına dair pandemiden önce gelişen ve son gelişmeleri gölgede bırakabilecek başka sorunlar da bulunuyor.

ABD’de yıllardır düşmekte olan doğum oranları şimdilerde son on yılın en düşük seviyesinde. Ülkede düzenli göçlere muhalefet de göz önünde bulundurulduğunda pandeminin sona ermesiyle işgücü kıtlığı devam edebilir. Yeteri kakarşı dar yeni çalışanın olmaması halinde ABD’de Sosyal Güvenlik ve Sağlık Hizmetleri vergilerini veya tüm vergileri kimin ödeyeceği konusunda soru işaretleri doğmaya başladı.

Tersine küreselleşme

Sermayenin, emeğin, malların, teknolojinin ve çok daha fazlasının devletlerin sınırları ötesindeki dolaşım hızı birkaç nesil boyunca küreselleşme çağının tanımlanmasını sağladı. ABD Dış İlişkiler Konseyi Başkanı Richard Haass, bir zamanlar yaygın olarak net bir fayda olarak kabul edilen küreselleşmenin "yapıcı olduğu kadar yıkıcı da olabileceğini ve son yıllarda dünya çapında giderek artan sayıda hükümet ve insanın bunu net bir risk olarak gördüğünü" yazıyor.

ABD de dahil olmak üzere ülkeler kendi içlerine döndükçe, tedarik zincirlerini elden geçirdikçe ve bunun gibi birçok hamle yapıldıkça tüm bunların sonuçları kesin bir şekilde görülecektir. Brandus’a göre bu tür bir kırılmayı ölçmek çok zor olacak ve bu yeni düzen şu anda göremediğimiz bir tablonun ortaya çıkmasını da tetikleyebilir.

ABD Başkanı Biden, Rusya Devlet Başkanı Putin görüşecek

Küresel piyasalarda risksiz yatırım kalmadı

Teknoloji devlerinin borsalardaki 2022 planı

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.