Yazarlar da transfer olur

Transfer olmak sadece futbolcular için kullanılan bir kavram değil. Hafta içi Orhan Pamuk'un YKY'ye geçmesi edebiyat dünyasındaki yazar transferlerini gündeme getirdi. Zaman Gazetesi de hem yazarlara hem de yayınevlerine işin aslını sorduk.
Transfer haberleri sporseverlerin genelde sezon kapandığında sıklıkla duydukları bir klişe. Özellikle ‘yıldız futbolcular'ın bir takımdan başka bir takıma gidiş hikâyesi etrafında oluşur bu tür haberler. Ancak transfer, sadece spor dünyasıyla sınırlı değil. Bonservisini elinde bulunduran yazarlar da istediği ya da teklif gelen yayınevine transfer oluyor.

Futbol tabiriyle en görkemli transfer, geçtiğimiz günlerde Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk'un İletişim Yayınları'ndan Yapı Kredi Yayınları'na geçişiyle gerçekleşti. Ünlü yazarın yeni yayıncısından 1 milyon dolar aldığı öne sürülüyor. Pamuk'un kitapları önümüzdeki günlerde tekrar yayımlanmaya başlayacak. Ağustos ayında ise Doğan Kardeş dizisinden Seçmeler adında yeni bir kitabı yayımlanacak. Pamuk'un 2003 senesinde YKY'den ‘İstanbul, Hatıralar ve Şehir' adlı bir eseri yayımlanmıştı. Yazar hakkında o zaman transfer dedikoduları yapılmış fakat çalışmanın özel bir kitap olduğu açıklanmıştı.

Genelde yayın, özelde edebiyat dünyasında benzer geçişler söz konusu. Bir başka romancı Hasan Ali Toptaş da Doğan Kitap'tan 2008'de İletişim Yayınları'na geçmişti. Toptaş’ın İletişim'den çıkan ilk çalışması Harfler ve Notalar adlı deneme kitabıyla filme de çekilen Gölgesizler romanı olmuştu. Toptaş'ın son romanı Heba geçtiğimiz nisan ayında raflardaki yerini aldı. Öte yandan popüler tarih yazılarıyla gündem oluşturan Mustafa Armağan da Ufuk Yayınları'ndan TİMAŞ'a geçmişti. Yazarın mezkûr yayınevinde 30'a yakın kitabı yer alıyor. Selim İleri de 2009'da Doğan Kitap'tan Everest'e geçti. Ayşe Kulin de transfer olan yazarlar arasında. Bu arada Kulin, eski yayınevine geri döndü. Kulin’in son romanı Dönüş, geçtiğimiz günlerde Remzi Yayınevi’nden çıktı.

Ahmet Ümit de Doğan Kitap'tan Everest'e geçti.  Yeri gelmişken hatırlatalım. Yazar transferleri yazar vefat ettikten sonra da devam edebiliyor. Son olarak Sait Faik Abasıyanık, YKY'den İş Bankası Yayınları'na geçti. Peki, bir yazar neden bir başka yayınevine geçme ihtiyacı hisseder? Konuyu hem olayın failleri olan yazarlara hem de onları transfer eden yayınevlerine sorduk. Yazarların ortak görüşü şöyle: Bir yazar farklı bir yayıncıyla anlaştığında bu, onun için bir yenilenme oluyor. Hatta bazen yazma uğraşında üretim zorluğuna giren yazar için söz konusu geçişler yeni ilhamlara da kapı aralıyor.

Selim İleri: Yazar için yayınevine geçiş, alın yazısı gibi bir şey

“Hayatımda maddî açıdan bir transferim olmadı. Çok yayınevi değiştirdim ama hepsinin ayrı sebepleri var. Doğan Kitap'tan Everest'e geçişim yazarlık hayatımda hiç olmadığı kadar büyük bir dostluk içinde oldu. Bu geçişlerin sebebi çoğu zaman yazar için yeniden doğuş demektir. Her yayınevinin okur alanı farklı. Ayrılıkların sebebiyse telif ödeme problemleri, kırgınlıklar gibi bazı sorunlar. Kendi rızamla kitapların getirdiği ‘sermaye' ile gittim yayınevlerine. Can Yayınları’nda iki kez çalıştım. Bazen eski yayınevine de dönüş olabiliyor. Yazar için yayınevine geçiş alın yazısı gibi bir şey, bilinemez…”

Ahmet Ümit: Çok kitabı olan yazar için büyük risk

“Bir yazar kolay kolay yayınevi değiştirmez. Değiştiriyorsa şu vardır: Yayınevlerinin kitaplarını tanıtmasından memnun değildir. Yazılanların içeriğine dair bir müdahale olabilir. Bir de yazar, satış anlamında düşüşe geçmiştir ve bunun sorumlusu olarak kendini değil yayınevini görür. Çok kitabı olan yazarların yayınevi değiştirmesi bir risk… Kapaklar değişiyor, önsözler yeniden yazılıyor vs. Bu, inanılmaz vakit kaybı. Ben değiştirdiğim yayınevlerinden hep memnun oldum. Bazen bir tıkanma oluyor yazar için. Bir değişiklikle bu durum açılıyor. Bu da yazar için artı bir durum.”

Ayşe Kulin: Harekette bereket vardır

“Bir insan neden eşini ya da evini değiştirirse aynı nedenlerden dolayı yayınevini de değiştirir. Yazarlar transfer olmaz çünkü biz futbolcu değiliz. Transfer sözcüğüne sıcak bakmıyor, transfer parası da almıyorum. Kitapların getirisinin bir kısmını önceden alıyorum, bunun da adı avanstır. Benim geçişlerimin nedeni memnuniyetsizlik olmadı. Ben her iki yayıneviyle de dostane ilişkiler içindeyim. Keşke diyorum iki elim olsa da iki yayınevine de kitap versem. Kimsenin kalbini kırmasam... Bir yazar, parasının ödenmemesinden, iyi bir editörünün olmamasından dolayı yayınevine geçer. Ama benim böyle problemlerim olmadı. O zaman niye geçiyorum? Harekette bereket vardır.”

Emine Eroğlu (TİMAŞ Genel Yayın Yönetmeni): Yazar, nesne haline getirilmemeli

“Yazar transferi bulunduğu yerden memnun olmayan bir yazarın adres değiştirmesi olarak ele alınacaksa, yazarın en tabii hakkıdır. Zira yayınevi-yazar uyumu yayıncılığın en temel esaslarından birini oluşturur. Fakat durum böyle değil de, bir yayınevinin pek çok fedakârlık ve çabayla piyasaya kazandırdığı yazarı başka bir yayınevinin yüksek vaatlerle kendi bünyesine katması şeklindeyse, bu yazarı metalaştırmak, alınıp satılabilir hale getirmek tehlikesini de beraberinde getirir. Yazar her gittiği yerde olmayı başarıyorsa ismi yayınevi kadar, belki daha fazla markalaşmış, yayınevini ‘fark etmez'e dönüştürmüş, kimliği sorgulanmayan bir yazar mıdır, yoksa yayınevi kimlikleri birbirine karışmış da ayırt edilemez hale mi gelmiştir, sorgulanabilir. Bu sorgu  ‘transfer' kelimesi üzerine yeniden düşünmeyi gerekli kılıyor. Zira bir süredir aynı isimleri bir orada, bir burada görmeye başladık. Üstelik bu durumdan kimse rahatsız olmuyor. Yeni yazarlar kazanmak/kazandırmak riskine girmeyen/girmek istemeyen yayınevleri çok satan ve gittikleri yayınevine prestij katan yazarları –ki sayıları çok sınırlıdır- alabilmek, belki bu sayede büyük görünebilmek için vaatkâr tekliflerde bulunuyor.”

Özgür Akın (Yapı Kredi Yayınları) Transferler, parayla değil marka gücüyle açıklanmalı

“Yazar transferlerinin parayla değil, yayınevinin marka gücü, sanatçıya sağladığı hizmetler, kültür-sanat dünyasındaki yeri ve okuyucu kitlesine erişim gibi kriterlerle değerlendirilmesinden yanayız. Yazarlarımızın Yapı Kredi Yayınları’nı tercih etmelerinin ilk ve en önemli sebebinin de bu olduğunu düşünüyoruz. Yazar transferleri, yayıncılığın her döneminde daha çok magazin haberi olarak gündemde olmuş ve olacaktır.” [email protected]

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.