Yatırımlarından ne kazanacaksın?

BORSAGUNDEM.COM

Prof. Dr. Özgür Demirtaş, hisse senedi, tahvil, bono ve gayrimenkul gibi yatırımlardan ne kazanacaksın sorusunu varlık fiyatlama yöntemiyle twitter üzerinden anlattı.

HERHANGİ BİR VARLIK NASIL HESAPLANIR?

Herhangi bir varlığı nasıl fiyatlarsınız? O varlığın size ileride sağlayacağı Nakit akışını bugüne indirgeyerek fiyatlarsınız. Peki o nakit akışları nedir? Eğer hisse senedinden bahsediyorsak temettüdür.

Eğer Bono ve Tahvilden bahsediyorsak kupon ödemeleri ve son ödemedir. Eğer gayrimenkulden bahsediyorsak o zaman o nakit akışları ileride alacağınız kiralardır.

NAKİTLERİN BUGÜNKÜ DEĞERİNİ BUL

Peki diyelim ki hisse senedinin temettüsünü, Tahvilin kuponunu, gayrimenkulün kirasını biliyorsunuz. Şimdi ne yapacaksınız? O gelecekte alacağınızı düşündüğünüz nakitlerinin bugünkü değerini bulacaksınız.

Peki ileride nakitlerin bugünkü değeri nasıl bulunur? Örneğin 4 yıl sonraki 100 liranın bugünkü değeri nedir? ( 100/ ((1+r)^4) ) dür. Yani o yüz liranın yüzde “r” faizden 4 kez bugüne indirilmiş halidir.

YATIRIMLAR SİZE BİR ÇOK ÖDEME YAPAR

Peki bir tahvil sadece bir tanemi kupon ödüyor, bir gayrimenkul sadece bir tane mi kira ödüyor? Hayır her yatırım ileride size bir çok ödeme yapabilir. O zaman ne yapacağız ?

İlerideki her bir nakti teker teker bugüne indirgeyip o değerleri toplayacağız.

Örneğin Bir hisse senedini düşünün. Size gelecek 3 yıl boyunca her yıl 20TL temettü ödeyecek olsun. 3 yıl sonra da hisseyi 72 liraya satacağınızı düşünün. Bu hissenin fiyatı ne olmalıdır?

Fiyat=( 20/ ((1+r)^1) ) + ( 20/ ((1+r)^2) ) + ( 20/ ((1+r)^3) ) + ( 72/ ((1+r)^3) ) olmalıdır. Peki bu formulasyondaki r nedir? r faizdir, indirgeme oranıdır. Yani yatırımcının beklenen getirisidir.

Aslında “r” beklenen getiri olduğu için onu E(r) olarak yazarız. “E” ise ingilizce “Expectation” kelimesinden gelen Expectation operatörüdür. Expectation beklenti demektir.

Yani daha doğru yazmak gerekirse her hangi bir finansal varlığın fiyatı,  o varlığın size ileride vereceği temettü, kupon, kira vs vs  gibi nakitlerin bugune beklenen getiri (yani E(r)) ile indirgenmiş halidir.

BEKLENEN GETİRİ VARLIK FİYATLAMA MODELLERİ İLE BULUNUR

Peki herhangi bir varlık için beklenen getiri nasıl bulunur? İşte bu beklenen getirileri bulduğumuz formüllere “Varlık Fiyatlama Modelleri” diyoruz.

En eski varlık fiyatlama modelleri Capital Asset Pricing Model (CAPM) dır. Bu formulasyonları bulan araştırmacılara NOBEL ödülünü kazandırmıştır.

CAPM modeline göre her hangi bir varlığın beklenen getirisi:

E(r) = rf + Beta*(E(rm)-rf) olarak verilir.  Her bir girdiyi sizin için açıklayayım:

rf  Bir ekonomideki risksiz varlığın getirisidir. Bu Amerikada 3 aylık bononun faizidir örneğin. Türkiye’de ise en kısa vadeli Devlet bonosunun faizidir.

E(rm) Bir ekonomideki borsa endeksinin beklenen getirisidir. Örneğin bu Türkiye’de BIST 100’ün beklenen getirisi olarak alınabilir.

Beta  Bu fiyatı bulunmaya çalışılan varlığın Betasıdır. Beta Bir varlığın getirisinin o varlığın içinde bulunduğu ekonominin endeksi ile olan hassasiyet ölçüsüdür.

O zaman örneğin Arçelik firmasının CAPM modelşne göre beklenen getirisi:

E(R_arçelik) = rf + Beta_arçelik * (E(R_bist100)-rf) dir.

Unutulmaması gerekir ki CAPM modelleri 40 yıllık modellerdir. Bu modellerden sonra bir çok geliştirme yapımış ve modern zamanların varlık fiyatlama modelleri bulunmuştur.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.