Yatırımcıların yaptığı 10 ölümcül hata

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Piyasalarda kazanç elde etmek son derece zor bir uğraştır. Hata yapmanın son derece sıradan olduğu bu alanda yatırımcılar, hatalarından ders almayı ve onları azaltmayı başarmadığı sürece uzun vadede başarılı olamaz.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, alım satımın heyecan verici ve zor doğası, bazılarının bu işte ustalaşmanın 10.000 saatten fazla sürdüğünü söylemesinin de nedenidir. Bazıları ise piyasalarda alım satım yapmanın hızlı zenginliğe giden yol olduğuna inanır. Bu iki görüş de, yatırımın kompleks doğası nedeniyle muhtemelen hatalıdır.

10 ölümcül hata

Alım satım (trading) bloğu Colibri Trader’da yer alan makale, ne kadar tecrübeli olursanız olun, hataların alım satım sürecinin ayrılmaz bir parçası olduğunu vurguluyor. Bu nedenle yatırımcıların hatalarını tespit etmeye hazırlıklı olması ve mümkünse onları bir daha yapmaması gerekiyor.

Bu, elbette ki “Söylemesi kolay” denilen bir tavsiye gibi dursa da, söz konusu olan piyasalarda alım satım yapmaksa, gerçekten de doğru bir tavsiye olarak öne çıkıyor. Colibri Trader bloğunun yöneticisi  ve piyasalarda 20 yılı aşkın tecrübeye sahip Atanas, bu makalede, yatırımcıların kaçınması gereken alım satım hatalarının bir listesini derliyor. İşte, yatırımcıların sıklıkla yaptığı 10 ölümcül hata…

Önceden tanımlanmış bir alım satım planına sahip olmamak

Yatırımcıların yaptığı ilk ölümcül yatırım hatası plansız alım satım yapmaktır. Yatırım, dünya çapındaki piyasalardaki durumu, denizaşırı piyasaların durumunu, borsada işlem gören fonlar, endeksler ve vadeli işlemlerin durumunu içeren çeşitli bileşenlere bağlıdır. Örneğin endeks vadeli işlemlerini dikkate almak, genel piyasa koşullarını değerlendirmek için akıllıca bir yol olarak kabul ediliyor. Bu ve benzeri değişkenler, özellikle uzun vadeli yatırımcıların genel piyasa koşullarını anlayıp ona göre bir plan belirlemesini zorunlu kılar.

Yatırımcıların bunun için bir yapılacaklar listesi yapması ve kararlarını vermeden önce piyasaları araştırma ve değerlendirme alışkanlığı edinmesi gerekir. Bu, yalnızca gereksiz riskler almanızı engellemekle kalmaz, aynı zamanda para kaybetme olasılığınızı da en aza indirir.

Aşırı kaldıraç kullanmak

Aşırı kaldıraç, yatırımcıların yaptığı en önemli ikinci hatadır. Aşırı kaldıraç iki ucu keskin bir kılıçtır; bir dizi kazanan işlemde en iyi arkadaşınız olabilirken trend değiştiğinde en büyük düşmanınız haline gelebilir.

Aşırı kaldıraç kullanmak, daha hızlı bir şekilde daha fazla para kazanabileceğinize inanmanın tehlikeli bir yoludur. Pek çok yatırımcı bu düşünceye kapılır ve kısa sürede tüm sermayelerini kaybeder.

Ekrana kilitlenmek ve giriş ve çıkış kurallarını belirlememek

Bilgisayar sistemleri alım satım amacıyla kullanıldığında daha etkilidir çünkü yatırım ortamına giren veriler hakkında duyguları yoktur ve şu ya da bu şekilde yatırımla ilgili faktörlere duygusal olarak bağlı değildirler. Üstelik bilgisayarlar, mekanik yatırımcılara kıyasla aynı anda daha fazla veriyi işleme kapasitesine sahiptir. Bu, New York Menkul Kıymetler Borsası'nda gerçekleşen tüm işlemlerin yüzde 50'sinden fazlasının bilgisayar programları tarafından oluşturulmasının çeşitli nedenlerinden de biridir.

Tipik bir giriş kuralı şu şekilde bir cümleye benzer: “A sinyali tetiklenirse ve zararı durdurma seviyemin en az iki katı kadar minimum bir kar hedefim varsa ve fiyat destek seviyesindeyse, X hisselerini satın al.” Bu cümlede 2 olarak verilen çarpan, daha da yükseltilebilir.

Bir dizi kurala göre hızlı kararlar alma konusunda bilgisayarlar daha rasyoneldir. Yatırımcılar ne kadar deneyimli olursa olsun, bazen karar vermekte tereddüt etme eğiliminde olabilirler. Bu nedenle, önceden belirlenmiş giriş kurallarına sahip olmak son derece önemlidir.

Normalde yatırımcılar odaklanmalarının yüzde 90'ını alım sinyalleri aramaya ayırırlar ancak ne zaman çıkış yapacaklarına bu denli dikkat etmezler. Bazen kaybedilen bir işlemi kapatmak zordur ancak küçük bir kaybı kabul edip yeni bir fırsat aramaya devam etmek kesinlikle daha akıllıca bir yoldur.

Profesyonel yatırımcılar her gün çok sayıda işlemde kayba uğrarlar ancak paralarını yönetirler ve kayıplarını sınırlandırırlar; bu da onlar için karlı bir sonuca yol açar.

Bir işleme girmeden önce çıkış seviyelerinizi belirlemelisiniz. Her alım satım için en az iki tane çıkış sinyali bulunur. Öncelikle, eğer işlem aleyhinize gerçekleşirse zarar durdurma noktanızı nereye koyacağınızı belirlemelisiniz. Bu seviyeye katı bir disiplinle uyulması gerekir. Zihinsel zarar durdurma noktaları bu kurala uygun değildir.

İkinci çıkış seviyeniz ise kar hedefinizdir. Oraya ulaştığınızda, işleminizin bir kısmını ya da tamamını satarsınız. Herhangi bir işlemde asla portföyünüzün belirli bir yüzdesinden fazlasını riske atmamalısınız.

İntikam işlemi açmak ve sabırsızlık

Yatırımcıların yaptığı en ölümcül hatalardan biri de sabırsızlıktır. Yatırımda sabırlı olmak, biraz arkanıza yaslanıp doğru alım satım kurulumunu beklemenize olanak tanıdığı için sonunda karşılığını verir. Çoğu yatırımcı, herhangi bir fırsat ortaya çıktığında hemen devreye girip alım satım yapmaya çok isteklidir. Bunun nedeni muhtemelen insan doğamız ve ‘hızlı para kazanma’ arzumuzdur.

Ancak kazanma olasılığının yüksek olmasını sağlayan bir şey varsa, o da işlem yapmadan önce gerekli tüm bilgileri kavrama sabrına sahip olmaktır. Bu, trendlerin oluşması, trend düzeltmeleri, inişler ve çıkışlar gibi pek çok faktörün dahil olması nedeniyle zaman alır; bu nedenle sabırsızlık para kaybına yol açabilir. Bazen bir ara vermek, tek bir yöne çok fazla odaklanmak yerine büyük resme bakmak için kendinize zaman tanımak faydalı olabilir. Tek bir işlemin, yanlış zamanda gerçekleştirilmesi halinde gelecekte bir dizi kayıpla sonuçlanabileceğini unutmamak gerekir. Bir işleme girmeden önce piyasanın düzelmesini beklemek zaman ve sabır gerektirir.

Ancak bazı yatırımcılar başarılı olmanın zaman alacağını fark edemez ya da kabullenemez ve hızlı para kazanma umuduyla sıklıkla kendi sabırsızlıklarının kurbanı olurlar. Piyasa zaman zaman zorlu olabilir ve grafiklerin okunması kafa karıştırıcı olabilir; bu nedenle maliyetli hatalardan kaçınmak için zaman zaman geri adım atmak akıllıca olacaktır. İşleri aceleye getirmemeli veya ne pahasına olursa olsun sadece içgüdülerinizi takip ederek bir pozisyona girmeye çalışmamalısınız. Piyasa oldukça yanıltıcı olabilir ve sıklıkla yanlış sinyaller gönderir; en iyi fırsatı sabırla bekleyin ve sonra emin şekilde işleme girin.

Trendi görmezden gelmek

“Trend arkadaşınızdır.” Bu cümle yatırımcıların piyasanın doğru tarafında kalmasına yardımcı olan klişe ama doğru bir cümledir. Bu cümleye göre alım satım yapmak sıkıcı bir iş olabilir ama en azından para kazanabilirsiniz. Hızlı geri dönüşlerle ilgilenmemeniz yararınıza olacaktır. Kendi analizinizi yapmalı ve bir işlem ne kadar sıkıcı görünürse onun o kadar iyi sonuç verebileceğini bilmelisiniz. Bunun için de işleme girmeden önce daima trendi göz önünde bulundurmalısınız.

Yükseliş ya da düşüş önyargısına sahip olmak

Eğer bir kurbağayı kaynar suya atarsanız, hemen dışarı fırlar; ancak kurbağayı ılık suya koyarsanız ve suyu yavaş yavaş ısıtırsanız, kurbağa suyun kaynadığını anlayana kadar çok geç olacaktır.

Karar vermeyle ilgili çalışmalar, insanların, büyük bir sıçrama yerine birkaç küçük adımda meydana gelen hataları kabul etme olasılıklarının daha yüksek olduğunu kanıtlıyor. Bu açıklama aynı zamanda kayıpla sonuçlanan yatırımın talihsiz sürecini de güzel bir şekilde özetliyor.

Bir kez kaybetme pozisyonuna düştüğünüzde, bunun yavaş yavaş büyük bir kayıp haline gelip gelmediğini fark etmezsiniz. Kendi önyargılarınız vardır ve bu sizi belirsizliğe sürükler. Bu nedenle başarılı yatırımın en önemli unsurlarından biri tarafsızlıktır. Aynı zamanda yatırım alanında uzmanlaşmanın en zor unsurlarından biri de budur. Dikkatsiz körlüğün insan psikolojisine kesinlikle bir faydası yoktur ve iş yatırıma geldiğinde bu, fazlasıyla can yakıcı olabilir.

Yetersiz hazırlık veya strateji eksikliği

Gün başlamadan önce bilgisayarınızdaki gereksiz programları kapattığınızdan ve bilgisayarınızı yeniden başlattığınızdan emin olun. Bu, önbelleği ve yerleşik belleği yeniler. Çeşitli yatırım sistemleri ortamı ihtiyaçlarınıza göre ve dikkatinizi dağıtmayacak şekilde ayarlamanıza ve her birinin giriş çıkışını göz önünde bulundurmanıza yardımcı olur.

Yatırım sisteminizdeki en ufak bir kusurun maliyetli olabileceğini unutmamanız gerekir. Yatırım stratejinizin tutarlı bir şekilde olumlu sonuçlar getirdiğine dair geçerli bir kanıtınız olduğundan emin olmalı ve ancak bundan sonra alım satım serüvenine başlamalısınız.

Fazla duygusal olmak

Piyasalarda işlem yapmak bir savaş alanına adım atmak gibidir; arenaya çıkmadan önce duygusal ve psikolojik olarak hazırlıklı olmanız gerekir, aksi takdirde silahlarınız olmadan savaşa girmiş olursunuz. Yatırıma başlamadan önce üç şeyi kontrol ettiğinizden emin olun: Sakin olmak, iyi bir uyku çekmiş olmak ve zorlu bir mücadeleye hazır olduğunuzdan emin olmak.

Yatırıma karşı olumlu bir tutuma sahip olmak son derece önemlidir. Kızgınsanız, meşgulseniz veya akşamdan kalmaysanız, kaybetme riskiniz daha yüksektir. Bu nedenle, piyasaya adım atmadan önce tamamen rahatladığınızdan emin olmanız gerekir.

Para yönetimi becerilerinden yoksun olmak

Yatırımcıların yaptığı en önemli hatalardan biri de para yönetimidir. Bu noktada hata yapmamanın en iyi yolu, tek bir işlemde portföyünüzün en fazla yüzde 1 ila yüzde 2'sini riske atmaktır. Bu miktarlarla işlem açsanız ve kaybetseniz bile, başka bir gün işlem yapma ve kayıplarınızı telafi etme kapasitesine sahip olabilirsiniz.

Bir yatırımcının alabileceği risk miktarı, ertesi gün geri alabileceğini düşündüğü miktardır. Daha küçük bir miktarla başlamak ve yavaş yavaş yüzdeyi artırmak akıllıca bir seçenektir. Doğru para yönetimi becerilerine sahip olmak muhtemelen kârlı bir yatırımcının en önemli özelliklerinden biriyken bu, kaybeden yatırımcılar arasındaki en yaygın hatalardan da biridir.

Kayıt tutmamak

Kayıt tutmak, yatırımda başarılı olmanın anahtarıdır. Kazanan bir işlemde sizi işlem açmaya iten nedenleri not etmelisiniz. Kaybeden bir işlemde de bunu yapmanız gerekir; bu sayede gelecekte aynı hataları yapmaktan kaçınabilirsiniz.

Hedefler, her bir işlemin çıkışı ve girişi, zaman, destek ve direnç seviyeleri, günlük açılış aralığı gibi ayrıntıları not edin ve neden işleme girdiğinizi yorumlarınızla birlikte kaydedin ya da not edin.

Geri dönüp belirli bir sistemin kar veya zararını, işlem başına geçen ortalama süreyi ve benzeri verileri analiz edebilmeniz için işlem kayıtlarınızı kaydetmeniz yararlı sonuçlar doğurur. Yatırımın ciddi bir iş olduğunu ve kendi işinizin muhasebecisinin de siz olduğunu unutmamalısınız.

Trader'ları başarısız kılan psikolojik zaaflar

Başarılı bir yatırım sistemini bozan 10 hata

Başarılı alım satım pratiğinin 3 bileşeni

Yatırımda başarıyı sürekli kılmanın 6 etkili yolu

Başarısız trader’ların 10 ‘kötü alışkanlığı’

Başarılı bir yatırımcının ihtiyaç duyacağı 3 özellik

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.