Yatırım kararlarının kalitesi seçenekleri azaltmaktan geçiyor

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Karar alma süreçleri, özellikle yatırım serüveninde psikolojiyle oldukça paralel seyreder. Psikolojimizi etkileyen faktörlerden biri ise seçeneklerin sayısı ve çeşitliliğidir.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, yatırımın pek bilinmeyen püf noktalarından biri de, seçeneklerin azalmasının karar verme süreçlerini daha kaliteli ve hızlı kılmasıdır.

Daha az seçeneğe sahip olmanın riskleri ve yararları

ABD’li yatırımcı ve yazar Steve Burns’ün New Trader U’da yer alan makalesi, büyüleyici bir konsepte değiniyor: “Ne kadar az seçenek olursa, seçimlerimize o kadar çok yatırım yaparız." Sezgisel anlamda aykırı ve tuhaf görünen bu önermenin arkasında sağlam psikolojik ve pratik nedenler bulunuyor.

Burns’ün makalesi, sınırlı seçeneklerin psikolojisini inceliyor, gerçek hayattan örneklerle daha az seçeneğe sahip olmanın yararlarını ve risklerini tartışıyor. Burns makalesine basit bir senaryoyla giriş yapıyor…

Bir abur cubur makinesinin önünde durduğunuzu ve baş döndürücü atıştırmalıklara baktığınızı hayal edin. Seçeneklerin çokluğundan dolayı felç olmuşsunuzdur; çikolata, cips paketleri ve bisküviler arasında karar vermekte zorlanırsınız. Şimdi kendinizi farklı bir makinenin önünde hayal edin ancak bunun yalnızca üç seçeneği olsun. Aniden, kararın daha yönetilebilir olduğunu hissedersiniz ve seçiminize daha fazla yatırım yaparsınız. Yatırım yapmakta zorlanan yatırımcı adayları, bu örnekten hareket ederek yaşadıkları bazı zorlukların üstesinden gelebilir.

Sınırlı seçeneklerin psikolojisi

Seçim paradoksu psikolojide iyi bilinen bir kavramdır; daha fazla seçeneğe sahip olmak arzu edilir görünse de, bunun karar felcine ve son seçimden duyulan tatminin azalmasına yol açabileceğini öne sürer. Çok fazla seçenekle karşı karşıya kaldığımızda, yanlış seçim yapacağımızdan veya daha iyi bir şeyi kaçıracağımızdan korkarak sıklıkla karar vermekte zorlanırız.

Öte yandan daha az seçeneğe sahip olmak karar verme sürecini kolaylaştırabilir. Sınırlı seçeneklerle, her seçeneği dikkatle değerlendirme ve nihai kararımıza daha fazla güvenme olasılığımız artar. Bu güven, seçimimize daha büyük bir yatırım yapma duygusuna yol açabilir.

Diğer bir psikolojik faktör ise inançlarımız ve eylemlerimiz yanlış hizalandığında ortaya çıkan bilişsel uyumsuzluktur. Seçeneklerimiz çok olduğunda bilişsel uyumsuzluk yaşayabiliriz çünkü sürekli olarak doğru seçimi yapıp yapmadığımızı merak ederiz. Ancak sınırlı seçenekler nedeniyle şüpheye daha az yer kalır ve bu da bilişsel uyumsuzluk olasılığını azaltır.

Son olarak, batık maliyet yanılgısı, sınırlı seçeneklere yapılan yatırımın artmasına katkıda bulunabilir. Bu yanılgı, artık en iyi hareket tarzı olmasa bile, zaten ayırdığımız kaynaklar nedeniyle bir şeye yatırım yapmaya devam etme eğilimini ifade eder. Daha az seçeneğe sahip olduğumuzda, seçimimize yaptığımız yatırımın daha önemli olduğunu algılayabiliriz ve bu da seçimimize bağlı kalma olasılığımızı artırır.

Gerçek hayattan örnekler

Yatırımın artmasına neden olan sınırlı seçenekler, hayatın çeşitli alanlarında gözlemlenebilir. Örneğin ilişkilerde tek eşliliği seçenler, birden fazla kişiyle birlikte olanlara kıyasla partnerlerine daha fazla bağlılık hissettiklerini bildirmektedir. Buz tarz kişiler, romantizm odaklı seçeneklerini sınırlayarak seçtikleri ilişkiye daha derin yatırım yaparlar.

Profesyonel dünyada, belirli bir alanda uzmanlaşmak, genel bir çerçevede uzman olmaya kıyasla daha fazla özveriye yol açabilir. Dar bir beceri dizisine odaklanan bireyler, seçtikleri kariyer yoluna daha fazla yatırım yapar ve kendi alanlarında başarılı olma olasılıkları daha yüksek olur.

Finansal yatırımlarda bile seçeneklerin sınırlı olması, araştırma ve izleme mesaisinin artmasına neden olabilir. Örneğin, tek bir hisse senedine yatırım yaparken bireylerin şirketi kapsamlı bir şekilde araştırma ve performansını yakından takip etme olasılıkları, çeşitlendirilmiş bir portföye sahip olanlara göre daha fazla olabilir.

Sınırlı seçeneklerin faydaları

Daha az seçeneğe sahip olmak birçok fayda sağlayabilir. İlk olarak odaklanmayı ve kararlılığı artırabilir. Seçeneklerimiz sınırlı olduğunda, net hedefler belirleme ve bu hedeflere doğru özenle çalışma olasılığımız daha yüksektir. Diğer olasılıklar yüzünden dikkatimizin dağılma olasılığı azalır, bu da enerjimizi seçtiğimiz yola yönlendirmemize olanak tanır.

Sınırlı seçenekler aynı zamanda daha büyük bir amaç ve anlam duygusu da sağlayabilir. Belirli bir tercihe bağlı kalarak daha güçlü bir kimlik ve aidiyet duygusu geliştirebiliriz. Bu, özellikle seçimlerimizin kim olduğumuzun önemli bir bölümünü tanımladığı ilişkiler ve kariyer basamaklarında geçerlidir.

Son olarak, daha az seçeneğe sahip olmak potansiyel olarak daha yüksek ödüllere yol açabilir. Bir seçime daha derinlemesine yatırım yaptığımızda, muhtemelen daha fazla çaba harcarız ve başarı şansımızı da böylelikle artırmış oluruz. Yatırımımız karşılığını verirse, ödüller de bir o kadar büyük olur.

Sınırlı seçeneklerin riskleri

Sınırlı seçeneklere sahip olmak faydalı olsa da potansiyel risklerin farkında olmak çok önemlidir. Önemli bir risk, başarısızlığa karşı artan hassasiyettir. Daha az seçeneğimiz olduğunda, işler yolunda gitmezse bir yedekleme planımız olmayabilir. Seçtiğimiz yol başarısız olursa, bunun etkisi, seçeneklerimizi çeşitlendirmiş olmamızdan daha şiddetli olabilir.

Diğer bir risk ise fırsatların kaçırılma potansiyelidir. Tek bir seçeneğe çok dar bir şekilde odaklanarak vizyonumuzu görece daraltabilir ve eşit veya daha ödüllendirici olabilecek diğer olasılıkları gözden kaçırabiliriz. Bu, özellikle uyarlanabilirliğin çok önemli olduğu, hızla değişen ortamlarda sorun yaratabilir.

Son olarak, sınırlı seçeneklere sahip olmak, değişime uyum sağlamayı daha zor hale getirebilir. Belirli bir seçime derinlemesine yatırım yaptığımızda, kişisel veya profesyonel gelişim için gerekli olsa bile değişime direnebiliriz. Bu direnç, yeni koşullara uyum sağlama ve gelişme yeteneğimizi engelleyebilir.

Doğru dengeyi bulmak

Sınırlı seçeneklerin yararları ve riskleri göz önüne alındığında, doğru dengeyi bulmak çok önemlidir. Bu, kişisel tercihlerimizi ve risk toleransımızı değerlendirmekle başlar. Bazı insanlar sınırlı seçeneklerle gelen odaklanma ve bağlılıkla başarılı olurken, diğerleri birden fazla seçeneğe sahip olmanın esnekliğini ve uyarlanabilirliğini tercih eder.

Belirli bir seçime derinlemesine yatırım yapıldığında bile esnekliği ve uyarlanabilirliği korumak çok önemlidir. Bu, açık fikirli olmak ve alternatif bakış açıları ve yaklaşımlarını dikkate almaya istekli olmak anlamına gelir. Esnek kalarak riskleri azaltırken sınırlı seçeneklerin avantajlarından da yararlanabiliriz.

Son olarak, hedeflerimizi ve önceliklerimizi düzenli olarak yeniden değerlendirmek, yatırımlarımızın değerlerimizle ve isteklerimizle uyumlu olmasını sağlamamıza yardımcı olabilir. Koşullarımız değiştikçe bağlılık ve uyum sağlama arasında sağlıklı bir denge kurabilmek için yaklaşımımızı ayarlamamız gerekebilir.

Trader'ları başarısız kılan psikolojik zaaflar

Başarılı bir yatırım sistemini bozan 10 hata

Borsada başarının sırrı ‘tembel portföy’

‘Day trader’lar için başarının 12 kuralı

Yatırımcılar için önemli ders: Başarı ayrıntıda gizli!

Başarılı borsa yatırımcısının 2 temel özelliği

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.