Yaptırımlar doların küresel gücüne güç katıyor

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Ukrayna’daki vahşi çatışmalar Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in stratejik dehasının dünya çapında sorgulanmasına sebep oldu. Zira MarketWatch yazarı Jim O’Neill’a göre Putin NATO’nun savaşa askeri olarak karşılık vermeyeceğini tahmin etmiş olsa da Batı dünyasının dayanışma kapasitesini hafife almış görünüyor.

Ukrayna krizinin başından bu yana ABD ve Batılı devletler Putin rejimine yönelik benzeri görülmemiş ağır ekonomik ve mali yaptırımlar uyguladı. Rusya Merkez Bankası’nın uluslararası finans piyasalarına erişiminin engellenmesi ise bugüne kadar uygulanmış en sert yaptırım olabilir. Zira söz konusu yaptırım aynı zamanda ülkenin döviz rezervlerinin dondurulması anlamını taşıyor.

Rusya'nın yeterince fonu yok

Rusya son birkaç yıldır rezervlerini dolardan uzaklaştırmıştı. Ancak uluslararası yaptırımların ölçeğine ve Rus ekonomisi üzerindeki acil etkisine bakılırsa, bu strateji Rusya’nın ihtiyaç duyduğu finansmana erişimi sürdürmesi için yetersiz görünüyor. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre tarih boyunca tarafsızlığı ile bilinen İsviçre dahi Rus varlıklarını dondurarak yeni yaptırım rejimine katılacağını açıkladı.

O’Neill konuyla ilgili yorumlarında Rusya’nın Çin Yuanı’nda veya hala Putin’i destekleyen diğer ülkeler tarafından basılan para birimlerinde önemli bir miktarda rezervi olmadığı sürece ekonomisindeki sıkışmanın da kaçınılmaz olacağını belirtiyor.

Ancak ekonomi yazarının asıl dikkat çektiği konu söz konusu yaptırımlar sonrasında parasal ilişkilerin ve uluslararası para sisteminin nasıl gelişeceği. O’Neill, “Doların hakim olduğu sistemle ABD gücünün daha da pekişmesine tanık mı oluyoruz, yoksa bu süreç bazı analistlerin uzun zamandır beklediği türden parasal ve finansal parçalanmaya zemin mi hazırlayacak?” sorusunu soruyor.

Rezerv biriktirmek de etkisiz kalıyor

Borsa yazarı Rusya yaptırımlarının direkt etkisinin ABD’nin küresel hakimiyetinin vurgulanması olduğunu söyledi. Ancak bu süreç aynı zamanda gelişmekte olan ekonomilerin ekonomik krizlerden korunmak için yabancı para birimlerinden rezerv sağlaması gerektiği konusundaki çok bilinen anlatıya zarar vermiş olabilir.

O’Neill bu tür bir mali sigorta ihtiyacının 1997-98 yılları arasında Asya Finans Krizi sırasında öğrenilen büyük bir ders olduğunu belirtiyor. Ancak yazara göre şimdilerde Rus Merkez Bankası’nın yabancı para birimlerini rubleye dönüştürme yeteneğini kaybetmesiyle bu strateji de içeriğine bazı riskleri eklemiş görünüyor.

Söz konusu riskler özellikle de bir komşu ülkeyi tehdit etmek veya işgal etmek gibi Batı demokratik dünyasının hamin normlarına aykırı olabilecek ülkeler için geçerli. O’Neill Çin’in de Rusya’ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle “telaşlı ve hoşnutsuz” olacağını düşünüyor. Zira eğer Çin Tayvan’a yönelik askeri bir harekatta bulunursa küresel sisteme erişimini büyük ölçüde kaybetme riskleriyle karşı karşıya kalabilir.

Uzak bir senaryo

Ekonomi yazarı gelecekte bazı ülkelerin Batı kontrolündeki döviz sistemine olan bu derin bağlılıktan kurtulmayı birincil öncelik haline getirebileceğini yazdı. Zira eğer yuan, Hint Rupisi ve diğer para birimleri diğer ülkeler için daha fazla takas edilebilir olsaydı çok daha farklı bir uluslararası para sistemi ortaya çıkabilirdi. O’Neill söz konusu bir parasal sistemde Rusya’ya uygulanan yaptırımların bu denli etkisi olamayacağına da dikkat çekti.

Ancak bu tür bir senaryo ekonomi yazarına göre iki sebepten ötürü pek olası değil.

Birincisi, Çin’in yuanı uluslararası bir para birimi haline getirmek için daha fazlasını yapmaması. O’Neill küresel para birimleriyle ilgili katıldığı birçok konferansta Çinli akademisyenlerin bir konuda çok net olduğunu söyledi: Mevcut sistemi iyileştirmek için tercih ettikleri yöntem, Uluslararası Para Fonu'nun rezerv varlıklarına yönelik özel çekim haklarının rollerini genişletmek.

Ekonomi yazarına göre yuanın uluslararası para birimi haline getirilmesi için gerekenler göz önünde bulundurulduğunda bu yöntem son derece mantıklı. Zira uluslararası para birimine sahip olmak için Çin'in para biriminin yurtdışında kullanımında çok daha fazla özgürlüğe izin vermesi gerekiyor. Bu aynı zamanda sermaye kontrollerini sürdürme yeteneklerinden vazgeçmeleri anlamına gelir. Çin’se böyle bir duruma pek fazla yanaşmıyor. O’Neill’a göre sermaye serbestisi olmadan hiçbir başka ülke hatta mali açıdan çaresiz durumda olan Rusya bile rezervlerini yuanda tutmak istemeyecektir.

İkincisi Batı para birimleri dışında tutulan rezervlerin güvenliği ve bu para birimlerinin likidite konusunda ciddi güvenceler sunmak zorunda kalmaları. Ekonomi yazarı Çin gibi önemli mali reformları gerçekleştiren büyük bir ülke söz konusu olsa bile yatırımcıların risk almak için bu güvencelere ihtiyaç duyacağını yazdı.

Ancak Çin kendi ekonomi ve piyasa düzenleme modelinde radikal bir değişikliği yakın bir gelecekte gerçekleştirebilmesi pek olası görünmüyor. O’Neill Çin’in bu durumu kabullenmesi ve finansal sistemini şeffaf hale getirmesi durumunda parasal sistemin de bu süreci takip edeceğini öngörüyor. Ancak ekonomi yazarına göre, bu ihtimalin denenmesi durumunda bile değişiklikler Rusya’yı işgalin sonuçlarından kurtarmak için zamanında gerçekleşmeyecektir.

Dolar yükselişini sürdürüyor

Putin Ukrayna'yı ikiye bölmek istiyor

Altında Fed etkisi

Bankacılık sisteminde krediler ve mevduat arttı

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.