Yabancılar borsadan kolay çıkamaz

Gezi Parkı olayları ve Bernanke’nin açıklamalarının körüklediği piyasa geriliminde neler yaşandı, hangi gerçek, hangisi şehir efsanesi… Güngör Uras, krizi masaya yatırdı, Milliyet’teki köşesinde yazdı…  
GİDEN ‘SICAK PARA’ YOK, YABANCILAR İSTİNYE’DE UZUN SÜRE DAHA MİSAFİR!
Gezi olayları oldu. Arkadan ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke konuşarak küresel piyasaları salladı. İçeride döviz fiyatları ve faiz oranları tırmanışa geçti. Borsa endeksi düştü.
Böyle durumlarda ‘Şehir Efsanesi’ ortalığa yayılır: “Sıcak para kaçıyor...”, “Yabancılar çekip gidiyor, portföylerindeki hisse senetlerini, bonolarını satıyor, Türk Lirası’ndan dövize geçiyor, döviz fiyatları bunun için tepelere çıkıyor” söylentileri tekrarlanır durur.
‘Durum nedir?’ diyerek piyasa uzmanı Zeynel Balcı’ya sordum. Şu rakamları verdi:
Haziran ayı başından 21 Haziran’a kadar,
-  Hisse senetlerinden yabancıların net çıkışı 948 milyon dolar.
-  Hazine bonosundan yabancıların çıkışı 689 milyon dolar.
-  Yabancıların repodaki paralarından çıkış yok, artış var: 239 milyon dolar...
Rakamlara bakınca görülüyor ki, yabancıların borsadan, bonodan, repodan “aman aman” bir kaçışları yok. Türk Lirası’ndan dövize geçerek, yurtdışına çıkışları söz konusu değil.
ERİME FİYAT DÜŞÜŞÜNDEN
Rakamlar ‘Şehir Efsanesi’nin doğru olmadığını gösterince olan biteni açıklamasını piyasa uzmanı Zeynel Balcı’dan istedim. Balcı diyor ki:
1- Piyasalarda Fed ile başlayan gerilime bağlı para çıkışı olduğu görülüyor. Ancak bunun miktar olarak çok ciddi  boyutta olmadığı, portföylerdeki asıl erimenin fiyat düşüşünden kaynaklandığı anlaşılıyor.
2- Hisse senetleri ve bonodan yabancı çıkışının çok kolay olmayacağı zaten tahmin edilen bir sonuç. Çünkü yabancı satışlarını karşılayacak yerli yatırımcı olmayınca para çıkışı da zayıf kaldı.
3- Geçen yıllarda borsada konuşulan “Yabancı içeride hapsoldu, kolay çıkamaz” sözü doğrulanmış gibi. Eski borsacıların bir sözü var, “Mal alıcıya verilir”. Alıcı zayıf kalınca satış miktarı da zayıf kalmış görülüyor.
4- Para çıkışı sınırlı ama portföylerdeki erime önemli. Merkez Bankası verilerine göre 17.05.2013 tarihinde endeksin zirveleri olan 92.000 endeks seviyesinde yabancı hisse senetleri portföyü 82 milyar dolar iken, 21.06.2013’te endeksin 73.000 seviyelerine düştüğü tarihte portföyleri 61 milyar dolar seviyesine geriledi.
Portföy değer kaybı 21 milyar dolar, yaklaşık yüzde 25 değer kaybı var. Endeksteki değer kaybı ise (92.000-73.000) yüzde 20. Endeks kaybının yaklaşık 5 puan üzerinde.
Bu süre içinde “Net Para Çıkışı” ise 575 milyon dolar. Endeksin zirve seviyeleri olan 17.05.2013 tarihli portföyün yaklaşık Yüzde 0.7’si. Yani portföyün yüzde 1’i bile değil.
5- Yine Merkez Bankası verilerine göre Devlet İç Borçlanma Senetleri’nde 10.05.2013 tarihinde faiz oranlarının dip seviyeleri test ettiği tarihlerde 71.9 milyar dolar olan yabancı portföyü, 21.06.2013’te faiz oranı yüzde 8.05 seviyesine yükseldiği sıralarda 62.5 milyar dolara düşmüş. 9.4 milyar dolarlık değer kaybı söz konusu.
Portföy değerinde yüzde 13’lük düşüş söz konusu iken faizde yüzde 60 artış var. (10.05.2013 - yüzde 5.03, 21.06.2013 - yüzde 8.05 = fark 3.02 puan. 3.02/5.03 = Yüzde 60)
Net para çıkışı ise 2.2 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. 10.05.2013 tarihli portföyün yaklaşık yüzde 3’ü.
Gidenler dönüp geliyor
Sonuç olarak;
-  Yabancı yatırımcılar belki de zorunluluktan istese bile Türkiye piyasalarını terk edemeyecekler. Belki zarar edecekler ama uzun bir süre daha İstinye’de misafir kalmak durumundalar gibi görülüyor.
-  Ancak çıkmak isteyebilirler veya piyasa koşullarına göre portföylerini daha da azaltabilirler. Ama çok düşük fiyatlara satış yapmayı göze almak durumunda kalırlar. İç piyasalarda yerli alıcının yabancıların elindeki menkul kıymetleri karşılayacak gücü zayıf.
-  Endeksin dip yaptığı seviyelerde bile yabancılar Türk mali sisteminde hep vardı.
-  Türkiye sonuçta “gelişmekte olan piyasalar” için çok önemli bir ülke. Gitseler bile daha önce gördük ki, dönüp geliyorlar.
-  Piyasalardaki dalgalanmalara göre yabancı yatırımcıların Türkiye’ye olan ilgisindeki değişimi de olağan karşılamakta yarar var.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.