VOB-VİOP birleşmesi neler getirecek?

Bugün, gün sonunda Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A.Ş’de (VOB) işlemler sona erecek olup 5 Ağustos 2013 tarihinden itibaren Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) ile VOB piyasası birleşmesi gerçekleşecektir. Bu tarihten sonra, Türkiye’deki tüm vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri, VİOP bünyesinde tek bir platformda işlem görmeye başlayacaktır.
1-Birleşme sonrasında işlem sistemi ne olacak?
Mevcut durumda VİOP’ta kullanılan Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası Alım-Satım Sistemi, VOB İşlem Sistemi’nin opsiyon sözleşmelerini de içerecek şekilde revize edilerek geliştirilmiş halidir. Birleşme sonrasında da VİOP’a aktarılacak VOB Sözleşmeleri de bu sisteme dâhil edilerek kullanılmaya devam edilecektir.
2-VOB’da mevcut sözleşmeler korunacak mı?
Geçiş işlemleri çerçevesinde VOB’daki sözleşmelerin birçoğu VİOP sisteminde işleme açılacak olup, işlem hacmi ve açık pozisyon sayısı çok düşük ya da hiç olmayan bazı sözleşmeler işleme açılmayacaktır. İşleme açılacak ve açılmayacak sözleşmeler aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:

3-Birleşme sonrası seans saatlerinde değişikliğe gidilmiştir.
Buna göre DÖVİZ ve ALTIN vadeli işlem sözleşmeleri dışında 12.30 -14.00 arasında öğle tatili uygulanmaya başlayacaktır. Genelgeye göre döviz ve altın vadeli işlem sözleşmeleri dışında, öğle arası tatili uygulanmaya başlayacaktır. Seans vadeli işlem sözleşmelerinde yine 09:15-17:45 arasında olacaktır.
4-Yeni sistemle yeni emir tipleri uygulanmaya başlayacak.
Yeni sistemle birlikte 3 Strateji emri uygulanmaya başlayacaktır. (Genelgede sayfa 7’de)
•    Hepsi veya hiçbiri
•    Biri diğerini iptal eder
•    Biri diğerini aktive eder
5-Borsa payı ne olacak?
Endekslere dayalı sözleşmelerde yüz binde 4, diğer tüm sözleşmelerde yüz binde 3 olarak uygulanacaktır.
6-Müşteri risk durumunda göre 4 seviyeye ayrılacak.
Müşteri hesaplarına Risk durumuna göre 0,1,2,3 olmak üzere dört seviyeye belirlenecek.  Risk seviyesinin 1 veya 2 olması uyarı niteliğinde iken 3 seviyesi riskli statüsüne yaklaşıldığını/riskli olduğunu gösterir. Risk durumu 3 olan hesapların tüm pasif emirleri sistemce iptal edilecektir.  Risk durumu 3 olan hesaplar, teminat yatırarak ve/veya bulunması gereken teminat tutarını azaltıcı işlem yaparak riskli durumdan çıkabilir. Riskli hesaplar için teminat yatırılabilir ancak çekilemez. (genelge sayfa 46)
7-Birleşme sonrasında Takas Kurumu kim olacak?
VOB’daki ve VİOP’taki uygulamaya paralel olarak birleşme sonrasında da işlemlerinizin takasını İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. (Takasbank) gerçekleştirilmeye devam edecektir.
8-VOB’da mevcut halde açık olan hesapların aktarımı nasıl gerçekleşecek?
VOB’da mevcut sistemde açık bulunan hesapların aktarımı Takasbank tarafından gerçekleştirilecektir. Konuyla ilgili ayrıntılı bilgiye Anadolubank/Anadolu Yatırım’daki müşteri temsilcilerinizden ulaşabilirsiniz. Hesapların aktarım süreci ile ilgili detaylı bilgi için 1125 no.lu Takasbank genel mektubuna başvurabilirsiniz.
9-VOB’da bulunan pozisyon ve teminatların transferi nasıl gerçekleşecek?
VOB’da bulunan hesaplardaki pozisyon ve teminatların VİOP sistemindeki hesaplara transferi Takasbank yapacaktır. Konuyla ilgili Konuyla ilgili ayrıntılı bilgiye Anadolubank/Anadolu Yatırım’daki müşteri temsilcilerinizden ulaşabilirsiniz. Konuyla ilgili detaylı bilgiye 1125 no.lu Takasbank genel mektubuna linkten ulaşabilirsiniz.
10-Birleşme sonrasında Teminatlandırma yönteminde değişikliğe gidilecek mi?
Piyasada gerçekleştirilen işlemler için VOB’da uygulanmakta olan sözleşme bazında teminatlandırma yöntemi yerine, Borsa İstanbul VİOP’ta kullanılan portföy bazında teminatlandırma yöntemi uygulanacaktır. Portföy bazında teminatlandırma işlemlerinde Takasbank tarafından SPAN algoritması kullanılmaktadır. SPAN algoritmasında, değişik fiyat ve volatilite (oynaklık) değişim seviyelerine dayalı olarak oluşturulan senaryolar arasından maksimum risk göz önünde bulundurularak, teminat tutarı portföy bazında hesaplanmaktadır. SPAN kullanılarak, değişik fiyat ve volatilite (oynaklık) değişim seviyelerine dayalı olarak oluşturulan senaryolar arasından maksimum olan tarama risk (scan risk) değeri, vadeler arası yayılma riski, teslimat ayı risk değeri ve ürünler arası yayılma risk offset değerleri göz önünde bulundurularak teminatlandırılacak tutar portföy bazında hesaplanmaktadır. Böylece üyeden talep edilecek teminat tutarı, bir günlük takas sürecini güvenceye alacak şekilde tahmin edilmektedir. (sayfa-46) SPAN algoritmasında baz teşkil eden parametre dosyası Takasbank tarafından günlük olarak ilan edilmektedir.
11-Birleşme sonrasında net teminatlandırma mı, brüt teminatlandırma mı uygulanacak?
Mevcut halde VOB ve VİOP sistemlerindeki uygulamaya paralel olarak, Müşteri, Portföy ve Piyasa Yapıcı Hesaplarında net teminatlandırma yöntemi uygulanırken, Global Hesaplarda brüt teminatlandırma uygulanacaktır.
12-Risk yönetimi uygulamaları çerçevesinde teminat kontrolü hangi aşamada gerçekleşecek?
Risk yönetimi VİOP’ta halen yapılmakta olan uygulama çerçevesinde gerçekleştirilecek olup işlem anında teminat kontrolü yapılmayacak,  işlem sonrası teminat kontrolü ise Takasbank tarafından yapılacaktır. Piyasa risklerinin takibi amacıyla bazı özel durumlarda emir girişi esnasında da risk kontrolünün yapılacaktır. Buna göre, “Riskli” durumdaki saklama hesaplarına bağlı işlem hesaplarından emir verilmesi durumunda emir, farklı bir durum kodu ile sisteme alınacak ve eşleştirmeye gönderilmeyecek, risk azaltıcı olup olmadığının kontrolü için Takasbank’a gönderilecektir. Hesap bazında teminat tutarları ile teminat tamamlama çağrıları Takasbank tarafından hesaplanıp üyelerimize gönderilecektir.
13-Teminata konu menkul kıymetler neler olacaktır?
İşlem için gerekli teminatların kompozisyonu ve değerleme katsayıları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

14-Birleşme sonrasında Takas Esaslarında değişikliğe gidilecek mi?
Temel bir değişiklik yok. Takas işlemlerinde uygulanacak genel esaslara aşağıdaki adresten ulaşabilirsiniz:

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.