VIX endeksindeki düşük seviye fırtına öncesi sessizlik mi?

VIX Endeksi Nasıl Yorumlanmalı?

Küresel piyasalarda korku endeksi olarak da adlandırılan VIX endeksi, 1993 yılında Chicago Opsiyon Borsası tarafından vadesine 22 işlem günü (30 takvim günü) kalmış olan S&P 500 endeksi üzerine yazılmış Amerikan tipi alım ve satım opsiyonlarından hesaplanmış ve örtülü(zımni) volatiliteyi belirlemek amacıyla oluşturulmuş bir göstergedir. Başka bir ifade ile VIX endeksi S&P 500 endeksinde farklı vadelerde gerçekleşmesi beklenen oynaklığı göstermektedir.

Piyasalardaki risk algısını ölçmeye yarayan VIX endeksini nasıl yorumlayacağımıza ilişkin olarak ise, VIX endeks değeri 30’dan yüksekse finansal piyasalarda oynaklık yüksek ve dolayısıyla yatırımcıların geleceğe ilişkin korkuları fazla demektir. VIX endeks değerinin 20’nin aşağısında kalması ise finansal piyasalarda volatilitenin düşük ve yatırımcıların geleceğe bakışı kaygı taşımıyor anlamına gelmektedir.

1990’lı yıllar sonrasında global bazda finansal piyasalarda entegrasyon görülmeye başlanmış olup, 1994 Meksika krizi, 1997 Asya krizi, 1999-2002 Latin Amerika krizleri gibi finansal krizler ülke ve bölge bazlı olmaktan çıkıp ilgili dönemde ABD, Avrupa ve Asya coğrafyalarında hisse senedi piyasalarında dalgalanmaya yol açmıştır. İlerleyen zaman dilimlerinde ise finansal piyasalarda küreselleşme kavramının derinleşmesi ile birlikte 2008 ABD ve 2010-2011 Avrupa krizlerinde görüldüğü üzere ülke risklerinin yayılmalarının etkileri global bazda hisse senetleri piyasalarında etkilerini göstermiştir.

Grafik 1: 2000-2017 Yılları Arasında S&P 500 Endeksi ve VIX Endeksi

Kaynak: Bloomberg

Yukarıdaki grafikte S&P 500 ve VIX endeksinin 2000 ve 2017 yılları arasındaki seyri görülmektedir. 2008 yılı krizinin etkilerini inceleyecek olursak; 2008 yılı Eylül ayının ortalarında Lehman Brothers’ın iflas başvurusunda bulunması öncesinde, 2008 yılı Eylül ayı başında VIX Endeksi 22 seviyesinde bulunmaktadır. İlgili zaman diliminde Lehman Brothers’ın iflas başvurusunda bulunması süre zarfına kadar sınırlı artışını gösteren VIX Endeksi iflasın açıklanması sonrası yükselişini sürdürerek 2008 yılı içerisinde 80 seviyesinin üzerine görerek zirve seviyesini oluşturmuştur. S&P 500 endeksi ise Lehman Brothers’ın iflas başvurusunda bulunmasının ardından bir hafta sonra düşüş eğilimi göstermiş olup, 2009 yılı Mart ayında düşüş trendi sona ermiştir. S&P 500 endeksi kriz döneminde %58 oranında değer kaybetmiştir.

2008 yılı krizi örneğinden de görüleceği üzere, VIX endeksi S&P 500 endeksinin volatilitesi hakkında öncül gösterge niteliği taşımaktadır. Bununla birlikte VIX endeksi yalnızca kriz öncesinde değil, krizin şiddetli şekilde etkisini gösterdiği zaman dilimlerinde de yüksek seviyelerde seyretmektedir. 2008 yılı Kasım ayı içerisinde 80 seviyesinin üzerini gösteren VIX endeksi söz konusu varsayımın destekleyicisi niteliğindedir. Özetle VIX endeksi finansal krizlere ilişkin sinyal vermenin yanı sıra kriz anlarını da tanımlamaktadır.

Dünya genelinde finansal kırılganlık açısından önem taşıyan, küresel risk iştahına ve piyasalardaki likiditeye ilişkin bir tablo ortaya koyan VIX endeksinin 2017 yılı başından bu yana yükselişi dikkate alınmalıdır. S&P 500 Endeksinde Trump ile birlikte %15 oranında görülen yükseliş sonrası, piyasaların genelinde satış baskısının gelebileceği yönünde endişelerin oluşması ve geçtiğimiz hafta Trump reformlarına ilişkin belirsizlik fiyatlamalarının etkisiyle S&P 500 Endeksi %1,93 oranında değer kaybederken, VIX endeksi ilgili dönemde %25 oranında yükseliş kaydetmiştir.

Grafik 2: 2017 Yılı Başından Bu Yana S&P 500 Endeksi ve VIX Endeksi Değerleri (Günlük)

Kaynak: Bloomberg

2017 yılının başında 10,58 seviyesine kadar gerileme kaydeden VIX endeksi, geçtiğimiz 9 yılın ardından en düşük seviyesini kaydetmiştir. VIX endeksinin düşük seyrettiği zaman dilimlerinde küresel piyasalarda sakin ve istikrarlı seyir görülüyor olsa da, geçtiğimiz dönemlerden yola çıkarak VIX endeksinde volatilitenin düşüş seyrettiği zaman dilimlerinin ardından küresel piyasalarda yeni bir hikaye ile VIX endeksi yükseliş kaydedildiği ve piyasalarda tedirginliğin arttığı görülmüştür. Bu sebeple 2017 yılının başından bu yana VIX endeksinde görülen düşük seyir ve Mart ayındaki yükseliş sonrası VIX endeksinde yükselişin devamının görülmesinin sürpriz şeklinde olmayacağı görüşündeyiz. Ancak daha önce de belirttiğimiz üzere VIX endeksinde sakin seyir sonrası yükselişler için temel bir hikaye gerekli olup 2017 yılı için finansal piyasaların bir çok belirsizliği barındırdığını düşünürsek yeni hikayeye ilişkin görüş belirtmenin oldukça zor olduğunu da belirtmekte fayda var.

Eda Önder Öztürk - Alan Yatırım

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.