Ünlü ekonomistten artçı şok uyarısı

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Küresel borsalar aşı haberler liderliğinde aniden yeni bir ekonomik iyileşme sürecini değerlendirir hale geldi. Tıpkı Kovid-19’un dünya ekonomisini hızlı bir şekilde derin bir resesyona sokması gibi korona virüs aşısının da simetrik bir şekilde küresel ekonomiyi toparlaması bekleniyor. Ancak Yale Üniversitesi Profesörü ve Morgan Stanley Asia Birimi Eski Başkanı Stephen Roach bu sürecin kolay olmayacağı konusunda uyarıyor.

Roach, Marketwatch’ta yer alan yazısında Kovid-19’un ABD'de ve Avrupa’da gerek vaka sayısı, hastaneye kaldırılanların oranı ve gerekse de ölüm oranları açısından halen şiddetli olduğuna dikkat çekiyor. Borsa uzmanına göre korona virüsün beklenen ikinci dalgası pandeminin neden olduğu yorgunluk ve halk sağlığı uygulamalarının siyasallaşmasıyla birlikte devreye girdi. Roach “bahar aylarındaki umuda ulaşmak için kış aylarındaki umutsuzluğa katlanılması gerektiğinin” altını çizdi.

Borsa uzmanı yazısında sıklıkla çift dipli resesyonlar konusunda uyardığına dikkat çekiyor. Ayı piyasası uzmanlarının sürekli tekrarladığı üzere ABD’de İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana gerçekleşen 11 işletme döngüsünden 8’i çift dipli resesyon olarak gerçekleşti. Bu durumun nüks ettiği zamanlarda ise iki koşulun üst üste geldiği görülüyor: durgunluğun neden olduğu zayıflık ve artçı kriz beklentileri. Stephen Roach bu iki koşulun da şu anki şartlarda yerine getirildiği konusunda uyardı.

Ekonomide derin bir kriz devam ediyor

Küresel ekonominin zayıflığı oldukça tartışmalı bir konu. Buna karşın Roach, bu yılın üçüncü çeyreğinde ABD’deki reel gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) büyümesinin yıllık bazda %33,1'lik rekor artış kaydetmesine rağmen, ABD ekonomisinin 2019'un dördüncü çeyreğinde bir önceki zirvesinin hala %3,5 altında kaldığına işaret ediyor. Zira bu oran 2008- 2009 Küresel Finans Krizi sırasında kaydedile %4’lük oran hariç İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en büyük ekonomik boşluğu işaret ediyor.

Roach söz konusu rakamlara dayanarak, “Halihazırda toparlanma halinde olan bir ABD ekonomisinden bahsetmek gülünçtür. Üçüncü çeyrekteki geri dönüş rekor bir sert düşüşün ardından karantina sonrası bir geri dönüşten, piyasaların son çırpınışından başka bir şey değil. Bu hareket ekonominin organik ve kümilatif olarak toparlanmasından çok farklıdır. ABD derin bir çukurda kalmaya devam ediyor” ifadelerine yer verdi.

Finans profesörü GSYİH rakamlarının %68’ini oluşturan talebin kaynağı Amerikalı tüketicilerin harcama rakamlarına bakıldığında ocak ayından nisan ayına kadar %18 oranında görülmemiş bir şekilde toplam talebin düştüğünü ancak toplam tüketici harcamalarının bu noktadan sonra %85 arttığını belirtiyor. Bununla birlikte Roach, “Şeytan ayrıntıda gizlidir” diyerek talepteki bu geri dönüşün araba, mobilya ve ev aletleri gibi dayanıklı mal sektöründe ve yiyecek, kıyafet, akaryakıt ve ilaç sektörü gibi zayıf dayanıklı mal satışlarında gerçekleştiğine dikkat çekiyor.

Buna karşın toplam tüketici harcamalarının %61’ini oluşturan hizmet sektörü ise aynı performansı sergileyemiyor. Hizmet sektörü ocak ayından nisan ayına kadar ABD tüketici harcamalarının %72’sini oluşturuyordu. Hizmetler sektörü o tarihten bu yana kilitlenmelerin yol açtığı kayıpların sadece %64’ünü telafi edebildi.

Pandeminin ikinci dibe neden olacağına ilişkin işaretse artçı şoklar olarak gösteriliyor. Roach ABD’de tatil sezonunda devam eden yerel kısıtlamaların şiddetli olmasa dahi ekonomik aktivitenin en yoğun olduğu dönemde sınırlanacağına dikkat çekiyor.

Roach, “Tam da şu anda ekonomik takvim genellikle büyük bir faaliyetle dalgalanma beklemektedir. Mevsimsel olarak ayarlanmış beklentilerde hayal kırıklığı ihtimali artıyor” dedi.

Bu durum iş piyasası için büyük bir risk oluşturabilir. ABD’de işsizlik oranı nisan ayındaki %14,7’den ekim ayında %6,9’a düşse de bu rakam bile kovid öncesi işsizlik rakamlarının iki katını işaret ediyor (%3,5). Haftalık işsizlik rakamlarındaki yükseliş yeni kısıtlamaların artmasının iş piyasasını etkilediğini gösteriyor. Roach işlevsiz hale gelen ABD Kongresi’nin yeni bir kurtarma paketinde uzlaşamamasının istihdamdaki gerilemenin büyümesine neden olacağı konusuna dikkat çekiyor.

Borsa uzmanı ekonomide normalleşmenin en erken 2021 ortalarında gerçekleşebileceğini belirterek kış aylarında ikinci bir dip yaşanabileceği konusunda uyarıyor.

Wall Street rekorunun ardından küresel borsalar durakladı

Borsa İstanbul'da yeni rekorlar bekleniyor

Altın uzun vadede kazandıracak!

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.