ÜNLÜ BORSACI TANSEVER VİCDANI İLE CÜZDANI ARASINDA KALDI

. Global kriz ve sigara yasağının sektörü etkilememesi beklenemezdi. TURYİD tarafından yapılan araştırmaları aktardı Tansever ve beklentilerini özetledi. Doğrusu sigara yasağından memnun biriyim. Hayatında ağzına sigara koymamış biri olarak dumansız hava sahasına tam destek veriyorum. Ancak son zamanlarda özellikle akşam saatlerinde nereye gitsem yasağın delinme girişimlerine şahit oluyorum ya da yasak deliniyor. Mekanların önü korkunç durumda. Öbek öbek insanlar ellerinde sigaralar, purolar. Yasak başladığından beri sigara içenlerin sayısı artmış gibi geliyor bana. Bu yasak sigara içenlerin sayısını azaltmayacak mıydı? İşte borsacı Tansever’in yasakla ilgili farklı önerileri var... Müşteriyi kaçırdı Türkiye’de klasikleşen mekan sayısı hayli az ve son dönemde Türkiye’ye gelen dünyaca ünlü restoranlar arasında hayal kırıklığı yaşayanlar var. Sunset nasıl ayakta duruyor? Krizleri nasıl aşıyor? 1994’te kuruldu Sunset. O dönem Türkiye’de en ağır krizlerden biri yaşanıyordu. Biz kriz döneminde açılmanın avantajını kullandık. O dönemde açılan bize benzer bir restoranın olmaması avantaj oldu. 2001 krizi Türkiye’ye ait bir kriz olmasından ve finans sektörünü etkilemesinden dolayı bizi çok etkiledi. Beyaz yakalılar işsiz kalmıştı. 2009 global krizi ise, başlangıçta patronların kriziydi. Mortgage krizinden, kredi krizine döndü... 2008’in sonu ile 2009 Mayıs arasındaki dönemde 2007’ye göre yüzde 40 civarında aşağıdaydık. 2009 Haziran itibarıyla hızlı bir toparlanma yaşadık ve 2008’i yakaladık. Sektör neler yaşadı? Sektör şu anda 2007’ye göre yüzde 30-40 düşüşte. Bu kısmen krizden kaynaklanıyor, kısmen büyüyen rekabetten, kısmen de sigara yasağından. Yeme-içme dünyasının her segmentini aynı etkilemiyor kriz. Daha şık ve pahalı algılanan restoranlar krizden daha harcı alem daha rahat yerlere göre fazla etkilendi. Herkeste lüksten uzaklaşma, hesabını kitabını bir kez daha yapma ihtiyacı oluştu. Peki sigara yasağının etkileri? Sağlık Bakanlığı’yla sigara ile ilgili toplantılar yapmıştık, yetkililer bize ’Sigara yüzünden dışarı çıkmayanlar dışarı çıkacak ve onlar boşluğu dolduracak’ demişti. Temmuz’dan beri bunu bekliyoruz. Üyelerimizin Temmuz-Kasım arası iş düşüşü yüzde 20 civarında. Kasım-Aralık’ta havaların soğumasıyla yüzde 30’a çıktı. En sıkıntılı olanlar alışveriş merkezlerindekiler olsa gerek... Alışveriş merkezlerindeki üyelerimiz dağılmış durumda, onlarda müşteri kaybı çok daha büyük. Bazı AVM’lerde sigara içmeye çıkmak sonra da geri gelmek neredeyse imkansız. Hal böyle olunca müşteriler AVM’nin yanındaki veya karşısındaki sigara içebileceği teraslı, bahçeli mekanları tercih ediyor. Bazı müşteriler rezervasyon yaparken tehdit ediyor, ’Bak falanca içiriyor, içirtmezsen gelmem’ diyor. Vicdan ile cüzdan arasında sıkışan müessese sahipleri ne yapacağını şaşırmış durumda. Ayrıca artık hafta içinde dışarı çıkan yok. Bazı müesseseler uymuyor yasaklara, bu da haksız rekabet yaratıyor. Ben sigara yasağına uyuyorum müessese olarak. Ancak biz bu yasağın fiziksel olarak ayrı yerler yapılarak uygulanmasını savunuyoruz. Yeni ruhsatlarda bunlar düzenlenebilir. Bir süre sonra çift salon olmuyorsa ruhsat verilmeyebilir. Kül tablası koymuyorlar, bardaklara dökülüyor küller... İşletme ’Aaa görmedim’ diyor Yunanistan ve İspanya’ya bakın. İspanya masaları ayırdı, Yunanistan fiziksel bölünme yaptı mekanlarda, şimdi onu da kaldırdılar. Ben de sigara içilmesinden memnun değilim. Sigara içmek isteyenlerin salonu ayrı olsun isterim. Sayın Bakanımız bunu da kabul etmedi. Sigara yasağından sonra yeme-içme süreleri çok kısaldı, fast food’da ciddi artış var. Keyifli uzun uzun yemek yemek azaldı, evlere taşındı. Artık 18 yaşın altındakilerin gözü önünde içiliyor. İş ve aş sağlıyoruz Müşterilerinizden yasağı delenler oluyor mu? Müşterilerimiz bilinçli, biz de kurallara uyuyoruz. İş, aş sağlıyoruz biz de. İstanbul’da 15 bin müessese var. 400 bin kişiye iş sağlıyor bu sektör. Türkiye’de 27 yaş altı nüfusun yüzde 50’si işsiz. Bu yaş grubu hizmet sektörü için önemli bir kaynaktır. Hizmet sektörü bu kesime iş ve aş sağlar. Sarkozy, Fransa’daki durgunluğun ve işsizliğin çaresi olarak KDV’yi yüzde 19’dan yüzde 5.5’a indirdi. Lokantacıları çağırdı, ’Yeni iş üretin’ dedi. Bizde yüzde 8 olan KDV yüzde 18’e çıktı. Yeme-içme sektöründe turizm işletme belgeli işletmelerin cezalandırıldığı, vasatın altında standartları olanların da ödüllendirildiği bir sistem var. Sektör birçok yan sektörü de hareketlendiriyor. Etim Tekirdağ’dan, şarabım Bozcaada’dan geliyor. Çiftçinin sütünü, yoğurdunu, meyvesini, sebzesini kullanıyoruz. İnsanlara köylerinde iş ve aş verirseniz şehre göçmezler. Biz üreticilere destek oluyoruz. Yeni yeni büyümeye başlayan organik tarıma da yine bizim sektörümüz destek oluyor ve olacak. Saat 23.00’ten sonra yasağın kaldırılması çözüm olabilir Osman Müftüoğlu yazdı geçenlerde bunu. O ısıtıcılarla üst taraf ısınıyor, çok gezen sigara tiryakileri böbreklerini üşütüyor... Sigara yasağı eğlence hayatını ne kadar etkiledi? En çok darbeyi yiyen eğlence dünyası. Barların içi bomboş, herkes sokakta. Gidin Asmalımescit’i görün, kaos yaşanıyor. Kimi sokağa bar kurmuş yürümek imkansız ama gel gör ki mekanların içi boş. İstanbul Türkiye’nin turizminde önemli bir yere sahip. Türkiye için de turizm çok önemli. 26 milyon turist geldi bu sene. Eğlence amaçlı gelenler var aralarında. New York’ta yaz sıcağında kapı önünde oturamazsınız. İstanbul’un havası mükemmel. Dışarda uzun süre eğlenebiliyorsunuz. Gece hayatı geç saatlere kadar devam ediyor. İstanbul’un eğlence hayatını bitirmememiz lazım. Bize Dubai, Rusya, İran, İngiltere’den de turistler geliyor. Eğlencemizi seviyorlar. Mesela 23.00’ten sonra sigara yasağı kalkabilir. Zaten çocuklar o saatte ayakta kalmıyor, bu yerlerde de olmuyorlar. Bence böyle bir çözüm de olabilir. Yabancı zincirler standart yükseltir ama bu kira ve maliyetlerle zor... Türkiye’de son yıllarda yabancı zincirlerin bazıları kapanıyor... İstanbul’un global şehir olduğunu ispatlaması için bu işletmeler yaşamalıydı. Ama çok sorun var. Yabancı personel çalıştırmakta, bazı ürünleri ithal etmekte zorlanıyorlar. İstanbul’da bu tip yerlerin açılmasını önemli buluyorum. Ancak bu işletmelerin yaşamasında sıkıntı yalnızca krizden kaynaklanmıyor. Başka sıkıntılar da var. Şık restoranlara gitmekten ve restoranda para harcamaktan kaçınıyor müşteriler. Daha salaş yerlerden hoşlanıyorlar. Tek neden pahalılık mı? Herkes ’Türkiye’de Michelin yıldızlı restoran neden yok?’ diyor. Çok isteriz olmasını. Böyle bir yerin başarıyla çalışması standartları yukarı çeker. Ama bu kira ve operasyonel maliyetlerle yalnızca hafta sonu ziyaret edilen bir restoran zarar eder. Mekan her gün dolmalı. Müşteriler Cuma ya da Cumartesi geliyor, ’Aa ne kadar dolu’ diyorlar. Salı, Çarşamba gelen, şirket yemeği ya da davet olmadan gelen az. Maddi anlamda da gelmek zor. Bu da Türkiye gerçeği. Dünyanın en önemli şeflerini getirecektik, ‘Bütçe yok’ dediler 2010 Kültür Başkenti İstanbul, hareketlendirecek mi sektörü? Bilemiyorum. Biz TURYİD olarak Kültür Bakanı Ertuğrul Günay ve Kadir Topbaş’a ’Gastronomi İstanbul’ adlı, bir proje sunduk. Sayın Günay ve Sayın Topbaş çok ilgi gösterdi. Ancak 2010 Kültür Başkenti Ajansı ’Bütçe yok’ dedi. Dünyanın en önemli şeflerini Türkiye’ye getirmek, genç aşçıların eğitimini sağlamak ve aynı zamanda çocukların yeme içme kültürünün artırılmasına yönelik bir projeydi. Umarım gerçekleştirebiliriz. ’Gastronomi İstanbul’ İstanbul’u ayrı bir lige taşıyacak İspanya benzeri bir proje. Full Moon bir 5 yıl daha saklanırsa Türkiye’nin en iyi rezerv şarabı olacak SUNSET olarak 15 yılı geride bıraktıklarını, kazandıkça yatırım yaptıklarını anlatan Barış Tansever, şöyle devam etti: “Kendimizi hep yeniledik, kazandığımız parayı işletmeye geri harcadık. Çalışanlarımıza yatırım yaptık, eğitim verdik. 1998’de sushiyi ekledik. Bir fırsat çıktı, 2004’te TMSF’den Uzan’ların kavını satın aldık. 2006’da dünya çapında bir Japon şefi transfer ettik. Hiroki Takemura; Nobu restoranının master şefi, kendisinin lezzetleri ayrı mönü olarak sunuluyor Sunset’te. Dünyada en çok satan sushi kitabının yazarı. 2008’de ünlü ressam Burhan Doğançay’ın tasarladığı Kurdeleler Serisi tabakları Sunset için Villeroy Boch tarafından üretildi. 2009’da Zagat tarafından hazırlanan araştırmada Sunset Avrupa’nın en iyi restoranları arasında yer aldı. Son olarak da eşimin ailesinin Bozcaada’daki bağlarından elde ettiğimiz üzümlerle Sunset Dreamin adıyla 3 şarap (New Moon, Half Moon, Full Moon) ürettirerek başka bir rüyamızı gerçekleştirdik. Şişelerinde Burhan Doğançay imzası var. O şaraplardan biri olan Full Moon bence bir 5 yıl daha saklanırsa, Türkiye’nin en iyi rezerv şaraplarından biri olacak.” ÖTV’nin sıfırlanması kaliteli şarapçılığın önünü açacak Şarap çok pahalı Türkiye’de... Evet. Çok vergi alınıyordu. Türkiye’de şarap endüstrisi desteklenmeli. Yılda kişi başına düşen tüketim topu topu 1 litre. 75 milyon artı 26 milyon turist bu kadar tüketiyor. Şarap konusunda ithalat olduğundan beri şarapçılık ivme kazandı Türkiye’de. ’Türkiye’de içki çok pahalı, restorancılar çok kazanıyor’ diyorlardı. Biz de ’Devlet KDV ve ÖTV’siyle bu fiyatı artırıyor’ diyorduk. Devletin ÖTV’den aldığı vergi 20 milyon euro. Bu orta boy marketin aylık cirosu. Büyük bir oran değil. Toplam şarap ithalatı 10 milyon euro değil. Cari açık açısından dramatik bir durum yoktu. Türkiye zaten rakı ve bira içiyor. Nihayet hükümet şaraptaki ÖTV’yi tamamen sıfırladı, bu çok sevindirici bir gelişme. Bu vergi indirimi ile özellikle kaliteli şarapçılığın yolu açılacak. TURYİD olarak yıllardır bunun mücadelesini verdik ve Turizm Bakanımız Ertuğrul Günay’ın bu olaya samimiyetle sahip çıkması ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek’in destekleriyle bu garabet vergi kaldırıldı. Yıllardır hiçbir hükümetin yapamadığını gerçekleştirdikleri için kendilerine teşekkür ederiz. VATAN

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.