Trump'ın vergi reformunu bekleyen zorluklar

Cumhuriyetçilerin 7 yıldır iptal etmeye çalıştıkları Obamacare'in alternatifi konusunda bir araya gelememeleri, Trump yönetiminin diğer politikalarının geleceğine yönelik soru işaretleri oluşturdu.

Özellikle Amerikan şirketleri için önem taşıyan yeni vergi reformuna yönelik güçlü beklentiler, 30'a yakın Cumhuriyetçi vekilin sağlık tasarısına Oval Ofis'ten gelen tüm baskı ve tehditlere rağmen muhalefet etmesiyle sarsıldı.

New York Borsasında endeksler, sağlık sigortası yasa tasarısının geri çekilmesiyle sonuçlanan müzakere sürecinde son ayların en büyük kayıplarını yaşarken, dolar da belli başlı rakipleri karşısında yaklaşık 5 ayın en düşük seviyesine geriledi.

Şirketlerin büyük vergi indirimlerine yönelik heyecanı, ABD Borsaları ve doların, Donald Trump'ın başkan seçilmesinin ardından rekor seviyelere yükselmesinde büyük rol oynamıştı.

- Yatırımcılar temkinli

Donald Trump yönetimi ve Cumhuriyetçi liderler, sağlık reformunda yaşanan hayal kırıklığının ardından piyasaları yatıştırmak amacıyla vergi reformuna öncelik vereceklerini açıkladı. ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin başta olmak üzere bazı üst düzey yetkililer de vergi alanında konsensüsa ulaşmanın, sağlık reformundan çok daha kolay olacağına yönelik mesajlar verdi.

Buna karşın yatırımcılar, sağlık sigortası için son ana kadar iyimser bir tavır sergileyen Trump yönetiminden gelen açıklamalara temkinli yaklaşıyor.

Piyasalardaki risk iştahını frenleyen bu yaklaşım, Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasındaki farklılıkların yanı sıra Senato ve Temsilciler Meclisi'ndeki Cumhuriyetçilerin kendi aralarında ve Beyaz Saray'la yaşadıkları görüş ayrılıklarından kaynaklanıyor.

Bu arada, Kongre'den geçecek bir vergi reformunu hazırlamanın kolay olmayacağına işaret eden görüş ayrılıklarının altında 3 temel zorluk bulunuyor.

- Birinci zorluk: Gelir açısından nötr vergi reformu

Hem Cumhuriyetçi Parti'nin hem de Beyaz Saray'ın vergileri düşürmek istemesi vergi reformu için bir avantaj olsa da azımsanmayacak sayıda Cumhuriyetçi, vergi indirimlerinin bütçe açığını olumsuz etkilememesini, yani "kamu gelirleri açısından nötr" olmasını istiyor.

Şirketlere ve bireylere ciddi vergi indirimleri sağlayan ancak bütçe açığını genişletmeyecek bir vergi reformu tasarlamak, Cumhuriyetçi Parti ile Beyaz Saray'ın önündeki birinci büyük zorluk olacak.
Trump yönetiminin tüm gelir kesimlerini içeren vergi indirimleri taahhüt etmesi bu durumu daha da güçleştiriyor.

Vergilerin azaltılmasının ekonomiyi canlandıracağını ifade eden Trump, hızlanan büyümenin bütçe açığında vergi indirimlerinden ötürü oluşabilecek artışı telafi edeceğine inanıyor.

Trump'ın seçim kampanyası döneminde açıkladığı vergi reformu, mevcut durumda yüzde 10’dan başlayarak yüzde 39,6’a kadar yükselen vergi oranlarına tabi tutulan 7 gelir dilimini 3'e indirmeyi öngörüyor. Söz konusu plan çerçevesinde uygulanacak gelir vergisi oranlarının ise yüzde 12, yüzde 25 ve yüzde 33 olması hedefleniyor.

Şu anda yüzde 35 olan kurumlar vergisinin yüzde 15’e çekilmesini, veraset vergisinin tamamen kaldırılmasını ve vergi kesintilerinin üst sınırının yükseltilmesini planlayan Trump, vergi reformunun, ülke ekonomisinin yıllık yüzde 4 büyümesini sağlayacağı taahhüdünde de bulunuyor.

- İkinci zorluk: Vergi kanunundaki boşlukların giderilmesi

Bütçe açığını etkilemeyecek bir vergi reformu talep eden bazı Cumhuriyetçi Parti üyeleri, vergi indirimleri nedeniyle azalacak gelirlerin bir bölümünün mevcut yasa boşluklarının kapatılmasıyla telafi edilmesini istiyor.

Donald Trump'ın kendi şirketleri dahil birçok Amerikan firmasının bu boşluklardan yararlanıyor olması, kapatılmaları için gerekli siyasi desteğin bulunmasının kolay olmayacağına işaret ediyor.

Siyasi uzmanlar, birçok sektörün milyonlarca dolarlık lobi faaliyetlerine sahne olan Washington'dan, büyük şirketlerin destek vermediği bir vergi paketinin çıkmasına fazla şans vermiyor. Bunda Kongre üyelerinin çoğunun seçim kampanyalarını çıkar gruplarından gelen bağışlarla finanse etmesinin büyük rolü olduğu belirtiliyor.

- Üçüncü zorluk: sınır vergisi

Cumhuriyetçiler arasındaki üçüncü fikir ayrılığı ise sınır vergisi düzenlemesi konusunda yaşanıyor.

Trump, "Amerika'yı Yeniden Büyük Yap" ve "Amerikan malı al, Amerikan işçisi çalıştır" gibi ulusalcı sloganlarla yola çıktığı seçim kampanyasından bu yana özellikle Çin ve Meksika’dan ithal edilen ürünlere yüzde 40’lara varan oranda gümrük vergisi koymayı vadediyor.

ABD Temsilciler Meclisi’nin vergilerden sorumlu komitesinin Başkanı Cumhuriyetçi Kevin Brady’nin kağıda döktüğü "Sınır Vergisi" teklifi, ülkeye gelen ithal ürünlere ek vergi uygulanmasını, ülkeden ihraç edilen ürünlerden kazanılan gelirlerin vergiden muaf tutulmasını öngörüyor.

Beyaz Saray ve Cumhuriyetçi Parti’nin lider kadrosu, şirketlerin ABD’de üretim yapmalarını destekleyecek bu düzenlemenin vergi reformuna dahil edilmesini istiyor.

Öte yandan, Demokratlar ve bazı Cumhuriyetçiler, sınır vergisi uygulanmasına, ülkenin ithal ettiği birçok ürünün fiyatını artırarak Amerikalı tüketicilere zarar vereceği ve toplam talebi düşürerek ekonomiyi yavaşlatacağı gerekçesiyle şiddetle karşı çıkıyor.

Cumhuriyetçi Parti'nin önde gelen senatörlerinden Lindsay Graham, John Cornyn, Lisa Murkowski, David Perdue, Mike Lee, John Cornyn ve Jim Jordan şu ana kadar sınır vergisini açıkça eleştiren isimler arasında yer alıyor.

Lindsay Graham’a göre, ABD Temsilciler Meclisi, Senato’dan toplamda 10 oy dahi alamayacak bir vergi planından bahsediyor.

- Senato'da takılma ihtimali yüksek

Senato'daki 100 sandalyeden 52'si ile çoğunluğu elinde tutan Cumhuriyetçilerden sınır vergisine halihazırda 7 üyenin karşı çıkması vergi reformunun geleceğini belirsizleştiriyor.

Vergi tasarısının, Temsilciler Meclisi'nde kabul edilse bile Senato'dan geçmek için gerekli 51 oya ulaşamayacağı şimdiden kulislerde dillendiriliyor.

Trump'ın vergi reformu, en azından Cumhuriyetçiler arasındaki görüş ayrılıklarını gideremezse hayal kırıklığı yaratan sağlık sigortası tasarısıyla aynı kaderi paylaşabilir.