Temiz enerji emtialarda yükselişi tetikliyor

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Kongo Cumhuriyeti’nde bulunan Kamoa-Kakula modern kaynaklar sektöründe nadir bulunan bir maden. Yüksek kaliteli bakır madeni Çin’in yıllık talebinin %5’inden fazlasını karşılayabilecek miktarda metali üretebilir. Küçük kasabalarla çevrili olan madende yaklaşık 7 bin kişi çalışıyor ve kayaların taşınması için kendi yoluna sahip.

Şirket aynı zamanda Kongo Nehri’nde 40 yıllık bir hidroelektrik istasyonunda da yenileme çalışmaları yürütüyor ve maden için elektrik üretilecek. 2 milyar dolarlık projenin ilk etabı mayıs ayında başladı. Proje benzer büyüklükte olan MMG’nin Peru’daki Las Bambas bakır madeninin açılmasından dört yıl sonra başladı. Bu örneklere rağmen, yıllar süren kemer sıkma politikaları yen bakır projelerinin az olmasına neden oldu.

Ancak rüzgar türbinlerinden elektrikli araçlara birçok alanda kullanılan metale yönelik talepte artış bekleniyor. Tüm dünyada hükümetler istihdam yaratmak ve çevresel istikrarı tesis etmek için dev teşvik programları başlatıyor. Financial Times’ın haberine göre, bu tür bir talebin ve tedarik sıkıntısı potansiyelinin bir araya gelmesiyle ise Wall Street ve Londra’da birçok kişi emtialarda dev bir yükseliş beklentisi içine girdi.

Uzmanlar bakırın stratejik olarak önemli bir hammadde olarak petrolün yerini alıp almayacağını tartışıyor. Janus Henderson’ın Fon Yöneticisi Tal Lomnitzer, “küresel ekonominin karbonsuzlaşması ve temiz enerjiye geçişle birlikte emtialarda uzun yıllar sürecek bir döngü potansiyeli görüyoruz” dedi. Açıklamasının devamında, “2000’lerin başındaki Çin patlamasından çok daha fazla ayağı var” ifadesini kullandı.

Emtialar geçtiğimiz yıl ilk aşamada Çin’den gelen güçlü talep ve yakın zamanda diğer büyük ekonomilerin ilgisiyle baş döndürücü bir yükseliş gerçekleştirdi. Tedarik zincirindeki bozulmalar ise yükselişi daha da tetikledi. Bakır, demir, çelik üretimi için kilit madde, paladyum ve kereste mayıs ayında rekor seviyelere yükseldi. Bununla birlikte tahıl, yağ tohumları, şeker ve süt ürünleri gibi tarım emtiaları da arttı.

Süper döngüye yönelik üzerinde hemfikir olunmuş bir tanım olmasa da, terim genellikle emtia fiyatlarının 10 ila 35 yıl süreyse uzun vadeli trendlerinin üzerine çıktığı dönemler için kullanılıyor. Bu döngüler genellikle talepte gerçekleşen yapısal bir yükseliş tarafından tetikleniyor. Ancak talebin küresel anlamda büyük olması ve arzın talebe yetişmekte güçlük çekmesi gerekiyor. borsagundem.com'un derlemesine göre, geçtiğimiz 120 yılda emtia fiyatlarının trendlerin üzerine çıktığı dört dönem yaşandı.

Birincisi ABD’nin 1880’lerde ekonomik güç olarak ortaya çıkmasıyla başlarken, sonuncusu 2000’li yılların başında Çin’in hızla endüstriyelleşmesiyle görüldü. Tribeca Investment Partners ortaklarından Ben Cleary, “emtia piyasalarındaki birçok kişi bir kez daha Çin’deki şehirleşme hikayesini görmeyeceğimizi düşünüyordu. Ancak şimdi yeşil sermaye harcamaları hikayesinin daha büyük olacağı ve çarpanlarının küresel olduğu için daha yüksek olacağı açıkça görülüyor” dedi.

Açıklamasının devamında, “Çin’in yeşil sermaye giderlerinin de tam olarak farkında olunmadığını düşünüyorum. Sıfır karbon hedefine ulaşmak için 40 yıl boyunca yılda 2 trilyon dolar harcama gerekiyor. Rakamlar çılgınca” ifadelerini kullandı. Yine de bazı ekonomistler emtia fiyatlarında görülen mevcut yükselişlerin yapısal olmaktan ziyade döngüsel olduğunu düşünüyor.

Aynı zamanda bu yükselişin Çin’den gelen güçlü talep, Avrupa ve ABD’de pandemi sonrası güçlü toparlanma ve tedarik zincirindeki kesintilerden kaynaklandığı söyleniyor. Uzmanlar hali hazırda dünyanın en büyük emtia alıcısı olan Çin’in kredi kısıntısına gitmesiyle birlikte rallinin sona ereceğini öne sürüyor.

Aslına bakılacak olursa bazı hammaddelerin fiyatları şimdiden bir miktar düşüş gösterdi. Demir yakın zamanda ulaştığı rekor 233 dolardan %10 düşüş gösterdi. Sidney merkezli Macquarie’nin Başekonomisti, “emtia fiyatları talebin güçlü olması nedeniyle ralli yaptı” dedi. Açıklamasının devamında, “ancak büyük ölçüde bu oldukça büyük bir resesyonun ardından görülen döngüsel toparlanma. Ve elbette teşvikler nedeniyle de tetiklendi” ifadelerini kullandı.

Ancak emtialarda ralli beklentisine şüpheyle yaklaşanlar bile bakır ve yeşil teknolojiyle ilişkili kobalt ve nikel gibi diğer metaller söz konusu olduğunda talebin artacağını kabul ediyor. Goldman Sachs’ın Emtia Araştırmaları Başkanı Jeff Currie, “dünyayı karbonsuzlaştırma çabaları kapsamında tek yol bakırdan geçiyor. Elektriği daha iyi iletecek başka bir metal yok” dedi.

Goldman talepte güçlü büyüme beklentisi içinde olan tek kurum değil. 2050 yılında net sıfır emisyon hedefine ulaşılabilmesi için Uluslararası Enerji Ajansı bakır, kobalt, manganez ve benzeri metallerin toplam piyasa değerinin 2020 ile 2030 yılları arasında yaklaşık 7 kat artması gerektiğini söyledi.

Deutsche Bank: Enflasyon saatli bomba gibi

Petrol zirvedeki yükselişini sürdürüyor

Çin'in üretici enflasyonunda 13 yılın rekoru

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.