Temel Kotil’in 3. Havalimanı heyecanı

SERAP SÜRMELİ – BORSAGUNDEM.COM / ÖZEL HABER
 
Türkiye’nin ‘küresel dev’inin kapılarını Borsa Gündem’e açan THY Genel Müdürü Temel Kotil, Kurumunun gündemini, hedeflerini anlatmaya devam ediyor…
Onu en çok heyecanlandıran olaylardan biri 3. Havalimanı. İnşaatı süren proje için “Çok acayip bir şey” diyor, iddia ediyor: “Dünya tarihini değiştirecek…”
Sabiha Gökçen’e de yeni bir pist yapıldığını ifade eden Kotil’in verdiği rakama göre yeni haliyle Anadolu yakasının gururu 80 milyona yakın yolcu taşıyacak. Yani bir Türkiye nüfusunu ağırlayacak.
Dünya çapında bir markayı bağrından çıkaran Türkiye’nin zenginliği, itibarı ve yetenekleri konusunda taviz vermeyen Kotil, analistleri de uyarmayı ihmal etmiyor, “Türkiye’yi çok iyi incelesinler, raporlarını sık sık kalibre etsinler” diyor.
Ve o ses! Kulaklarımdan hiç çıkmıyor: “Ben de uçakçı olacağım baba…”
8 yaşındaki kızının isteğini söylerken duyduğu zevk anlatılmaz. Kotil, 28 yıllık evli, 4 çocuk babası. 2 de torun sahibi. İki oğlu ABD’de doktora yapıyor. Büyük kızı 21 yaşında. Küçüğü daha yolu başında. THY ile nasıl gurur duyuyorsa, evlatlarıyla da öyle. Onlardan söz ederken inanılmaz keyif alıyor.
İşi hayatı, hayatı ailesi. İşte Kotil, böyle babacan biri…
Susmak yok, konuşmaya devam.. .


 
3. HAVALİMANI ÇOK ACAYİP BİR PROJE
 
Borsagundem.com: Üçüncü havalimanı projesi turizmden gelire İstanbul’u, Türkiye’yi nasıl bir zirveye çıkaracak? THY dev projeyle ne kadar daha büyüyecek?
 
Temel Kotil: Yeni havaalanı inanın çok acayip bir şey ve dünya tarihini değiştirecek. Geçenlerde Hollanda’nın bir televizyonu 3. Havalimanı’nda muhteşem bir çekim yaptı ve inanın o görüntüler beni çok duygulandırdı. Bütün Avrupa gördü bu görüntüleri.
Bakın yeni havaalanı 2035 yılında 260 milyon yolcu çekecek. Bir karşılaştırma yapalım, şu anda dünyadaki en büyük havaalanı yolcu sayısı olarak Atlanta ve 95 milyon yolcu çekiyor Ama yıllık büyümesi yüzde 1. Geleceği nokta da 120 milyon yolcu kapasitesidir. Dubai aynı şekilde aynı rakamlara geliyor. İstanbul 260 milyona geliyor. Neden dolayı.  Çünkü köprübaşı. Herkes buradan geçiyor ve tüm yollar İstanbul’da birleşiyor. Bu şu anlama geliyor, İstanbul dünyada en kolay ulaşılan şehir oluyor.
İstanbul’da turist sayısı 4 milyondu ve geçen sene 13 milyona yakın turist geldi. Bu sayı 3. Havalimanı’nın bitmesiyle 30 milyon turist demek. Ve bunun matematik karşılığı 30 milyar dolar. Doğal olarak şehir zenginleşince yatırıma dönüşecek. Yani İstanbul’un geleceği parlak.
 
video##2380##player

ATATÜRK HAVALİMANI ŞEHİR PARKI OLACAK
 
-O zaman Atatürk Havalimanı ne olacak?
 
Temel Kotil: 3. Havalimanı açılınca Atatürk Havalimanı şehir parkı olacak. Şahidim kulaklarımla duydum, Cumhurbaşkanım ve Başbakanım öyle söyledi. Bakın Atatürk Havalimanı’nın toplam arazi büyüklüğü 1200 hektar. Bildiğim kadarıyla yalnızca bir pist kalacak. Ama belki de pistler hiç kırılmayacak. Yarın, öbür gün, belli olmaz lazım olabilir. Pistlerin dışındaki yerleri bile yeşillendirseler bir büyük orman çıkar ortaya.
Biliyor musunuz yeni havalimanı Atatürk’ten tam tamına 6 kat büyük. TAV’la beraber burada 10 bin kişi çalışıyor. Benim tahminim yeni hava limanında 100 bin kişi çalışır. Çünkü orası bir şehir.
Yeni havalimanının açılış tarihi, Bakanımız Binali Yıldırım’ın demesine göre 26 Şubat 2018. Bir hafta beraber çalışacaklar. Yani uçak buradan kalkacak New York’a gidecek, oradan yolcusunu alacak ve yeni havalimanına inecek.
 
SABİHA GÖKÇEN’E YENİ PİST YAPILIYOR
 
-Anadolu yakasının yükünü çeken Sabiha Gökçen için yeni bir planlama var mı?
 
Temel Kotil: Sabiha Gökçen’e gelirsek ki biz çok fazla eğilemedik orada. Sağ olsun Pegasus eğilince orası uçtu. Şimdi biz de eğilince iki defa uçuyor. Şu anda Sabiha Gökçen’de yeni pist yapılıyor ve bitince Atatürk’ten daha büyük olacak. Yaklaşık 80 milyona yakın yolcu taşıyacak.

video##2381##player
 
BİLET FİYATLARINI PİYASA BELİRLİYOR
 
-Akaryakıt fiyatlarındaki düşüş şirket kârlılığını nasıl etkiliyor? Bu noktadan hareketle yeni yatırımların yolu açılır mı, bilet fiyatlarına yansır mı?
 
Temel Kotil: Kim yapıyorsa işimize geliyor. Bakın bilet fiyatlarını ne yönetim kurulu ne ben belirliyorum,  bunu piyasa belirliyor. Yakıt fiyatları düşerse bilet fiyatları da düşer. Bu doğru. 2008 yılında petrol fiyatları ve bilet fiyatları zirve yaptı. 2009 yılında ise petrol fiyatları ve bilet fiyatları taban yaptı. Bunlar birbirini takip ediyor ve bir doğası var. Tamam, yakıt fiyatı düşünce maliyet düşüyor ama havayolu bunu kâra çeviremiyor. Dolayısıyla bizim gibi güçlü bir havayolları için yakıt fiyatının düşmesinin çıkmasının pek bir önemi yok. Biz yolumuza devam ediyoruz.
 
 
 
RİSKLİ BÖLGELERDEN UÇMUYORUZ, MASRAF ÖNEMLİ DEĞİL
 
-Bölgemizdeki uçuşa yasak bölge ilanları, rota değişikleri uçuşları nasıl etkiliyor?
 
Temel Kotil: Şimdi bizim ilk önceliğimiz emniyet. Uçuşa yasak bölgeler uçuşları uzatıyor. Bazı ülkelerin üzerinden özelikle uçmuyoruz. Bizim prensiplerimizdendir, alttaki insanlar çok sıkı durmuyorsa yani bir sıkıntı varsa uçmuyoruz. Mesela Ukrayna’nın bazı bölgelerinden uçmayız. Yani bizim için risk tabu. Tamam, 3 saatlik yol 4 saate çıkabilir ama inanın bunu da masraf olarak görmüyoruz. Ama gönül isterdi ki dünyadaki bu bütün sıkıntılar, kavgalar savaşlar bitsin ve daha az karbondioksit tüketelim.
 
 YABANCI PİLOTLARIMIZ TÜRKİYE’Yİ, İSTANBUL’U ÇOK SEVİYORLAR
 
-THY’deki pilot açığını yabancı pilotlar transferiyle çözdünüz. Hangi ülkelerden, kaç yabancı pilotumuz var? Türk pilot niye az yetişiyor? Yabancı kaptanlardan memnun musunuz, onların THY’ye, Türkiye’ye bakışı nedir?
 
Temel Kotil: Sondan başlayayım. Geçenlerde bir Yunanlı kaptanla karşılaştım, ayaküstü muhabbet ettik ve kendisinin Atina’dan geldiğini söyledi. Ben de arkadaşı varsa onu da getirmesini söyledim. Çünkü bizim daha çok pilota ihtiyacımız var. Türkiye’yi özelikle İstanbul’u çok seviyorlar ve ailelerini de getiriyorlar.
Biz yabancı pilot alımında Körfez’le yarışıyoruz. Bizim uçuş ağı çok geniş olduğu için, onların neredeyse mahallesine kadar sefer koymuş durumdayız. Pilotlar da boş zamanlarında gidip eşlerini dostlarını görebiliyorlar. Onun için İstanbul’u çok beğeniyorlar ve pilot bulmakta hiçbir zaafımız yok. Alman’dan Rus’una kadar birçok ülkeden pilotumuz var. Şu anda 800’den fazla yabancı pilotumuz var.
Şimdi bu büyüme trendinde biz okullarımızı kurduk aslında. Aydın’da kendi okulumuzda kendi pilotlarımızı yetiştiriyoruz. Ama bu biraz zaman alıyor. Şu anda 400’e yakın öğrencimiz eğitimde. Kendi okulumuzda ve dünyadaki diğer okullarda…
Şimdi içeriden kim pilot olmak istiyorsa onu zamanı gelince kaptan pilot yapıyoruz. 640 tane pilotumuz vardı ben genel müdürlük görevine başladığımda. Şu anda sayı 4500’e yakın ve bunun 800’ü yabancı. Şunu da çok net söyleyeyim, sonuçta biz ticari bir iş yapıyoruz. Yerli veya yabancı diye bir kavram oturtturmuyoruz burada.

video##2382##player
 
BİZDE EKOSİSTEM VAR, HER ŞEY YOLUNDA
 
-THY'nin, ekosistemde şirket olarak kendini besleyecek hale geldiğini söylüyorsunuz, bunu biraz açar mısınız?
 
Temel Kotil: Sonuçta bu bir matematik aslında. Nereye kadar uçabiliyoruz, şuraya uçarsak kaç yolcu gelir, kaç para kazanırız gibi. Bütün altyapı oturmuş burada. Bu birinci safhası. Uçağı da temin ettik. İstediğimiz kadar uçak finanse edebilen ve ölçeklerini bilen bir şirketiz. Çünkü kârlı gidiyoruz ve EBİTDA oranımız 2003’ten bu yana yüzde 22. Bu iyi bir rakam.
Uçak tamam şimdi bunu uçuracak personel gerekiyor. Onlara sertifikalı personel diyoruz. Yerdeki genişletme, uçağa bakacak teknisyen gibi. Bu altyapının eğitim sitemini de kurduk. Bu ekosistemde istediğimiz sayıda yetiştiriyoruz. Bunun bir de pazarlama kısmı var. Üretimden sonrası fiyatlandırılması, pazarlaması, satışı ve markalandırılması. Onun için de bir ekibimiz gelişti ekosistemde. Bakın 2009 kriziyle Türkiye ‘yapabilirim’i öğrendi. Biz de şirket olarak bunu öğrendik. İşte ekosistem o zaman oturdu. Ama her gün bir çıta daha çakıyoruz bu sisteme.

 
 STAR ALLIANCE ÜYESİ OLARAK BÜYÜK KULÜBÜN ANA OYUNCUSU OLDUK
 
-Global havayolu ittifakı Star Alliance’le ilgili olarak her hangi bir sorun var mı, uçuşlar nasıl gidiyor?
 
Temel Kotil: Evet biz Star Alliance üyesiyiz ve bu üyelik çok işimize yaradı. Benim genel müdürlüğüm çok nasipli gitti. Genel müdür oldum, özelleştik, Star Alliance’a girdik, bunlar hep bana kısmet oldu. Biz daha önce kendi içinde bir havayoluyduk. Bu international’a girdiğiniz zaman kişisel olarak bana bir yararı oldu, alttaki çalışanlarımıza yararı oldu. Böylece acayip bir şekilde o büyük kulübün ana oyuncusu olmaya başladık. Ama her geçen yıl bu Alliance’ların etkileri azalmaya başlayacak. Çünkü biz kendi ihtiyaçlarımızı gidererek, Alliance’da ikinci büyük şirket oluyoruz şu anda. Star Alliance olduğu sürece biz orada olacağız.
 
LUFTHANSA İLE AVRUPA’NIN İKİ BÜYÜK HAVAYOLUYUZ
 
-Bir ara basına da yansıyan Lufthansa ile olan sorun aşıldı mı?
 
Temel Kotil: Sorunlar geçti. Şu anda ortak ne yapılabilir onlar konuşuldu. Bundan tam bir sonuç çıkmadı. Sonuçta Avrupa’nın iki büyük havayoluyuz. Biz daha çok güneye ve doğuya hakimiz. Onlar daha çok Atlantik’e hakim. Lufthansa kalite bir şirket ve şu anda Avrupa’nın gözbebeği, bunu kabul etmek lazım.
 
-THY’nin yurt içi ve yurt dışı uçuş ücretleri Avrupa’daki rakipleri ile karşılaştırıldığında ortaya nasıl bir tablo çıkıyor?
 
Temel Kotil: Avrupa’daki rakiplerimize göre maliyet olarak yüzde 20-30 arası daha ucuzuz. Tabi bunun birçok sebebi var…
 
-Son olarak neler söylemek istersiniz?
 
Temel Kotil: Havacılık  ile ilgili rakamlar çok iyi gidiyor. Şu anda 3.3 milyar yolcu var. 2035’de bu rakam 7.2 milyara geliyor ki bu çok büyük bir rakam. Bu da şundan kaynaklanıyor. Afrika da olsun Uzakdoğu da olsun her tarafta ülkeler ekonomik olarak büyüyor, bir o kadar talep artıyor. 20-30 yıl içinde insanların hayatının yarısı yerde, yarısı havada geçecek.
Son olarak da analistler Türkiye’yi çok iyi incelemek zorundalar. Ve raporlarını sık sık kalibre etsinler. Türkiye’nin son 10 küsur yılda sağladığı havacılık başarısı tesadüf değil. İnanın bunun altı dolu. Bakın 3. Havalimanı, başka hava yolları getirecek. Bu da Türkiye’deki hava yollarının nereye geldiğini gösterecek….

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.