Teknoloji hakla arzlarında büyük çöküş

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

2021'de ABD borsalarında elektrikli otomobil üreticisi Rivian, restoran yazılım şirketi Toast, bulut yazılım firmaları GitLab ve HashiCorp ve hisse senedi alım satım uygulaması Robinhood'un rekor kıran ilk halka arz performansları göstermişti. Ancak söz konusu şirket hisselerinin tamamı 2022 yılında fiyasko haline geldi.

Bu yıl ABD'deki tek dikkate değer teknoloji firması, Intel'in kendi kendini süren otomobiller için teknoloji üreten ve 2017'de satın alınana kadar halka açık olarak işlem gören 23 yıllık bir şirket Mobileye'ın halka arzıydı. FactSet verilerine göre Mobileye, 1 milyar doların biraz altında fon topladı ve başka hiçbir ABD teknoloji şirketinin halka arzı 100 milyon dolar bile yatırım çekemedi.

Buna karşılık, 2021'de ABD'de 1 milyar dolar veya daha fazla fon toplayan en az 10 teknoloji halka arzı vardı. Üstelik söz konusu firmalar arasında Roblox, Coinbase ve Squarespace'in doğrudan halka arzları hesaba katılmıyor. Söz konusu şirketlerin güçlü sermayeleri sayesinde dışarıdan nakit ihtiyacı bulunmuyordu.

Bir yıl sonrasında ise teknoloji halka arzlarına ilişkin hikaye tamamen tersine döndü. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre 2022’de yatırımcılar riskli yatırımlardan ve gelecekteki büyüme vaatlerinden vazgeçti. Yüksek faiz ortamında yeni yatırımcı trendi bilançoları ekonomide olası bir resesyonu atlatacak kadar güçlü olduğu düşünülen kârlı işletmelere yöneldi.

Halka arz öncesi şirketler, halihazırda halka arz olan rakiplerinin hisselerinde en yüksek seviyelerden %50, %60 ve bazı durumlarda %90'lık değer kayıpları görerek planlarını değiştirdiler.

Toplamda, ABD’deki halka arz anlaşması gelirleri 2022'de %94 düştü. Ernst&Young’ın aralık ayı ortasında paylaştığı halka arz raporlarına göre ülkedeki halka arz gelirleri 155,8 milyar dolardan 8,6 milyar dolara geriledi. Raporun yayınlanma tarihi itibariyle, dördüncü çeyrek yılın en zayıf çeyreği olma yolunda ilerliyordu.

Teknoloji şirketleri gerçeklerle yüzleşiyor

Nasdaq Bileşik Endeksi 2008'den bu yana en sert yıllık çöküşüne doğru ilerliyor. Endeks 2006-2007'den bu yana ilk kez iki yıl üst üste iki yıl boyunca S&P 500 Endeksi’nden daha düşük performans gösteriyor. Teknoloji yatırımcıları ise hisse senetlerinde dip işaretleri arıyor.

Ancak CNBC’nin haberine göre hisse senedi araştırma şirketi New Constructs'ın CEO'su David Trainer, yatırımcıların öncelikle gerçeği kavramaları ve gelişmekte olan teknoloji şirketlerine çok uzak vaatlere değil, temel şirket verilerine dayanarak hisse senetlerini değerlendirmeye geri dönmeleri gerektiğini söylüyor. Trainer teknoloji hisseleri ralli yaparken paylaştığı ayı piyasası çağrıları söz konusu dönemde oldukça tepki çekmişti. Ancak CEO’nun çağrılarının ne kadar ileri görüşlü olduğu Robinhood, Rivian ve Sweetgreen'in gibi hisselerde geçen yılki zirvelerinden en az %85’lik düşüşlere şahit olunmasıyla kanıtlandı.

Trainer açıklamasında, “Yatırım kararlarının birincil itici güç olarak akıllı sermaye tahsisine kalıcı bir geri dönüş görünceye kadar, bana kalırsa halka arz piyasasındaki zorluklarla mücadeleye devam edecek. Yatırımcılar tekrar temel verilere odaklandıklarında, piyasaların yapmaları gerekeni yapacağını ve sermayenin akıllı tahsisini desteklemeye geri dönebileceklerini düşünüyorum”dedi.

New York Menkul Kıymetler Borsası Başkanı Lynn Martin, geçen hafta CNBC'de verdiği bir demeçte, "2023 hakkında iyimser" olduğunu, halka arz listelerindeki birikmenin “hiç bu kadar güçlü olmadığını” söyledi. Martin’e göre piyasadaki volatilite dağılmaya başladığında halka arz faaliyetleri de artacak.

Halka arz piyasası son bir yılı “akşamdan kalma” geçirdi

Listelenmek için sırada bekleyen şirketlerin sorunu ayı piyasasının ve yüksek volatilitenin üstesinden gelmek kadar basit değil. Şirketler ayrıca özel yatırımcılardan elde ettikleri değerlemelerin borsalardaki piyasa duyarlılığı değişimini yansıtmadığını da kabul etmek zorunda.

Son birkaç yılda güçlü bir şekilde finanse edilen şirketler, faiz oranlarının tarihi düşük seviyelerde olduğu ve teknolojinin ekonomide büyük değişikliklere yol açtığı uzun bir boğa rallisinin sonunda bu noktaya ulaşmıştı. Facebook'un 2012'deki mega halka arzı ve Uber, Airbnb, Twilio ve Snowflake gibi milyonerler üreten şirketler, paranın teknoloji ekosistemine geri dönmesini sağlamıştı.

Bu arada, risk sermayesi şirketleri de teknolojiye para pompalayan yeni bir finansal kurum olarak öne çıktı. Söz konusu şirketler hedge fonlarıyla ve özel sermaye şirketleriyle rekabet ederek büyük fonlar topladılar. Bu güçlü yatırımlar nedeniyle birçok şirket aksi takdirde yapacaklarından daha uzun süre özel kalmayı tercih ediyordu.

Teknoloji sektörü paranın bol olduğu ancak mali disiplinin olmadığı bir dönemden çıkıyor.

ABD Ulusal Risk Sermayesi Birliği'ne (NVCA) göre, risk sermayesi (VC) firmaları 2021 yılında 131 milyar dolar topladı, ilk kez 100 milyar dolar sınırını aştı ve iki yıl üst üste 80 milyar doların üzerinde fon topladı. NVCA, tüm aşamalardaki VC anlaşmaları için ortalama yatırım turu sonrası değerlemenin, bir önceki yıl yaklaşık 200 milyon dolardan 2021'de 360 milyon dolara yükseldiğini söyledi.

Bu yüksek değerlemeler şimdiyse çok geride kaldı. Söz konusu tablo bugün halka arz olan herhangi bir şirketin mutlaka gerçeklerle yüzleşmesi gerektiği anlamına geliyor.

Bazı geç aşamadaki yüksek değerlemeli girişimler hasarın bir kısmını hissetmeye başladı.

Wall Street Journal, teknoloji girişimi Stripe'ın temmuz ayında iç değerlemesini yüzde 28 oranında düşürerek 95 milyar dolardan 74 milyar dolara düşürdüğü haberini paylaştı. Financial Times'a göre, Checkout.com bu ay değerlemesini 40 milyar dolardan 11 milyar dolara düşürdü. The Information'a göre, Instacart, şirket değerlemesini mayıs ayında 39 milyar dolardan 24 milyar dolara, ardından temmuz ayında 15 milyar dolara ve nihayet bu hafta 10 milyar dolara düşürerek birden fazla darbe aldı.

Şimdi satın al, sonra öde teknolojisi sağlayıcısı olan Klarna, belki de büyük girişimler arasında değerinde en sert düşüşü gören özel şirket konumundaydı. Stockholm merkezli şirket, bu yıl 6,7 milyar dolarlık bir değerlemeyle finansman sağladı. Şirket bir yıl önceki 46 milyar dolarlık değerlemesiyle karşılaştırıldığında değerini %85 düşürdü.

Risk sermayesi şirketi Thomvest Ventures’ın Genel Müdürü Don Butler teknoloji girişimleri için, “2021 yılında içkiyi fazla kaçırdıkları için bu yıl akşamdan kalma bir halleri vardı” diyor.

Butler, halka arz piyasasının 2023'te kayda değer ölçüde daha iyi olmasını beklemiyor. ABD Merkez Bankası (FED) tarafından devam eden faiz artışlarının ekonomiyi resesyona sokma olasılığını daha yüksek gören borsa uzmanı yatırımcıların risk almaktan heyecan duyduklarına dair henüz bir işaret olmadığını da sözlerine ekledi.

Borsa uzmanı, “Gördüğüm şey şirketlerin b-to-b (işletmeden işletmeye yatırım) ve tüketici taleplerindeki zayıflamayı izledikleri. Bu da 2023’ü çok daha zorlu bir yıl yapacak” ifadelerine yer verdi.

Şirket kültürlerinin değişmesi gerekiyor

Butler ayrıca, halka arz piyasası tekrar toparlanmadan önce Silikon Vadisi'nin büyüme öncelikli zihniyetten uzaklaşmaya uyum sağlaması gerektiğini düşünüyor. Bu sadece sermaye ile daha verimli olmak, şirket kârlılığına ilişkin kısa vadeli bir rota oluşturmak veya işe alım beklentilerini dizginlemek anlamına gelmiyor. Borsa uzmanına göre girişimlerin çalışma biçiminde yapısal değişiklikler yapması da gerekiyor.

Yeni teknoloji girişimleri son yıllarda istihdam piyasasına ve sektördeki agresif işe alımlara ayak uydurmak için insan kaynaklarına bol miktarda para akıtmaktaydı. Araştırma şirketi Layoffs.fyi verilerine göre işe alımların dondurulması sırasında ve 2022’de 150 bin kişinin işten çıkarıldığı bir pazarda bu çalışanlara çok daha az ihtiyaç duyulacak.

Butler, söz konusu "kültürel sıfırlamanın" birkaç çeyrek daha sürmesini beklediğini söyledi ve "bu beni halka arz piyasası konusunda kötümser yapıyor" ifadelerine yer verdi.

Elon Musk Tesla’yı nasıl kurtarabilir?

Teknoloji fakiri Southwest kara teslim

Avrupa’nın 400 milyar doları teknolojiyle buhar oldu

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.