SPK'dan yatırımcıyı koruyan yeni tebliğ

Sermaye Piyasası Kurumu (SPK), yatırımcıların tazmini ile tedrici tasfiye usul ve esaslarını belirledi. Kurul, yatırım kuruluşlarının yatırım hizmet ve faaliyeti veya yan hizmetlerden kaynaklanan nakit ödeme veya sermaye piyasası aracı teslim yükümlülüklerini yerine getiremediğinin veya kısa sürede yerine getiremeyeceğinin tespit edilmesi halinde, kurumun tespitinden itibaren 3 ay içinde yatırımcıları tazmin kararı alacak. Tazmin kararı verilebilmesi için Bankacılık Düzenleme Ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) görüşü alınacak. Hak sahibi her bir yatırımcıya ödenecek azami tazmin tutarı 103 bin 930 TL olacak, bu tutar her yıl yeniden değerleme oranında arttırılacak. Kurulun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından, toplam tazmin tutarı beş katına kadar artırılabilecek.

SPK'nın Yatırımcıların Tazmini İle Tedrici Tasfiye Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmelik ile 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 82, 84 ve 85. maddelerinde düzenlenen yatırımcıların tazmini ile 86. maddesinde düzenlenen tedrici tasfiye işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirledi. Yönetmelik, yatırım kuruluşlarının yatırımcılarının tazmini ile tedrici tasfiye işlemlerine ilişkin usul ve esasları kapsadı.

Yönetmelik, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 85 ve 86. maddelerine dayanılarak hazırlandı.

YATIRIMCILARI TAZMİN KARARI

Sermaye Piyasası Kurulu, yatırım kuruluşlarının yatırım hizmet ve faaliyeti veya yan hizmetlerden kaynaklanan nakit ödeme veya sermaye piyasası aracı teslim yükümlülüklerini yerine getiremediğinin veya kısa sürede yerine getiremeyeceğinin tespit edilmesi halinde yatırımcıları tazmin kararı alacak. Bu karar, söz konusu durumun tespitinden itibaren üç ay içinde alınacak. Kurulca bankalar hakkında birinci fıkra uyarınca tazmin kararı verilebilmesi için Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun görüşü alınacak. Yatırım kuruluşları hakkında verilen yatırımcıları tazmin kararı, bu kararların alındığı gün Kurul tarafından yatırım kuruluşuna, Yatırımcı Tazmin Merkezi'ne (YTM), Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş.'ye (MKK), Borsa İstanbul Anonim Şirketi'ne (BİAŞ), Takasbank'a, Birliğe ve veri depolama kuruluşuna; gerekli görülen durumlarda ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna, Türkiye Bankalar Birliğine ve Türkiye Katılım Bankaları Birliğine bildirilecek. Yatırımcıların haklarını gösterir belgelerle birlikte YTM'ye başvurmalarını teminen, tazmin kararlarının 32. madde çerçevesinde ilan edilmesine yönelik işlemler YTM tarafından üç iş günü içinde gerçekleştirilecek. Yatırımcıların YTM'ye başvuru süresi, tazmin süreci ve esasları ilanda belirtilecek.

YTM'NİN TASARRUF YETKİSİ

YTM tarafından gerekli görülmesi halinde, Kurul tarafından yatırımcıları tazmin kararı verilen kuruluşun ödemelerinin durmasına ve tüm mal varlığı üzerinde sadece YTM tarafından tasarruf edilebilmesine karar verilebilecek.

Kurul tarafından bu kararın alınması durumunda, ilgili yatırım kuruluşunun tüm malvarlığı üzerinde sadece YTM tarafından tasarruf edilebilecek. Yatırım kuruluşuna yapılacak tüm ödemeler sadece YTM'ye yapılacak. Yatırımcılar tarafından MKK nezdindeki hesapları üzerinde tesis edilmiş olan blokajlar, YTM'nin talebi üzerine MKK tarafından kaldırılacak. Bu maddede yer alan hükümler bankalar açısından, sermaye piyasası faaliyetlerinden kaynaklanan nakit ödeme ve sermaye piyasası aracı teslim yükümlülükleri açısından uygulanacak.

-BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ-

Yatırım kuruluşuna ilişkin tazmin kararının alındığı tarihteki yönetim kurulu üyeleri veya yöneticileri, tazmin kararının ilanı tarihinden itibaren yedi gün içinde, yatırım kuruluşunun mevcut tüm aktif ve pasifini, taahhütlerini, bilanço dışı yükümlülüklerini, taraf olduğu sözleşmeleri ve hukuki ihtilafları, kayıtlarında olsun veya olmasın her türden bilgi dahil olmak üzere, yatırım kuruluşunun mevcut durumunu gösteren eksiksiz bir raporu YTM'ye vermekle yükümlü olacak. YTM gerekli hallerde Kurul onayıyla rapor verme süresini uzatabilecek. Tazmin kararı verildikten sonra, yatırım kuruluşunun yönetici ve personeli, YTM'nin yatırımcılara ödeme yapabilmesi için, merkez ve merkez dışı örgütlerinde bulunan ve YTM tarafından talep edilen elektronik ortamda tutulanlar dahil her türlü bilgi ve belgeyi ibraz etmek ve YTM'ce verilen görevleri yerine getirmekle yükümlü olacak.

-TAZMİN BAŞVURUSU-

Yatırımcılar başvurularını ilanda belirtilen süre içerisinde YTM'ye, hak sahipliğinin ispatına ilişkin belgelerle birlikte, yazılı olarak yapacak. Tazmin talebinde bulunma hakkı, tazmin kararının ilanından itibaren bir yıl sonra zamanaşımına uğrayacak.

-HAK SAHİPLERİNİN VE ALACAK TUTARLARININ TESPİTİ-

YTM, yatırım kuruluşunun tazmin kapsamında yer alan gerçek hak sahiplerini, alacak ve borç tutarlarını; Kurul, MKK, Takasbank, yatırım kuruluşu, veri depolama kuruluşu, merkezi saklama kuruluşu kayıtları ile alacaklıların başvurularında sunulan belgeler ve YTM tarafından güvenilir bulunan diğer bilgi ve belgelere dayanarak tespit edecek. Tazmin kararı tarihi itibarıyla yatırımcı hesabında görülmemekle birlikte, hak sahibi olduğu kesinleşmiş mahkeme kararıyla tespit edilen veya YTM tarafından yatırımcıya ait olduğuna karar verilen nakit ve sermaye piyasası araçları da yapılacak tespitte dikkate alınacak.

-ALACAKLILAR CETVELİ-

Yapılacak nakit ödemelere ve sermaye piyasası aracı teslimlerine esas olmak üzere; yatırım kuruluşunun sermaye piyasası faaliyetlerinden kaynaklanan nakit ödeme ve sermaye piyasası araçları teslim yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle alacaklı olanlar ve alacak miktarları ile borçlular ve borç miktarlarını gösteren alacaklılar cetveli tazmin kararından itibaren en geç üç ay içerisinde hazırlanacak. Bu süre, gerektiğinde YTM önerisi ve Kurulun onayı ile uzatılabilecek. Alacaklılar cetvelinin veya içerdiği bilgilerin temin edilebileceği yerlere, itiraz süresine ve usullerine, saklama hesaplarındaki sermaye piyasası araçlarının dağıtımı ile tazmin kapsamında YTM tarafından yapılacak olan ödemelerin esaslarına ve başlangıç tarihlerine ve borçlu yatırımcıların bu borçlarını ödeme esaslarına ilişkin bilgiler YTM tarafından 32. madde çerçevesinde ilan edilecek. İlgililer tarafından alacaklılar cetveline kendi alacakları için ilan tarihinden itibaren 30 gün içinde YTM'ye itiraz edilebilecek. Posta yolu ile yapılan itirazlarda postaya veriliş tarihi esas alınacak.

Alacaklılar cetvelinde yer almayan alacaklar için yapılan başvurular, tazmin kararının ilanından itibaren bir yıllık zamanaşımı süresi içinde dikkate alınacak. Geç kalmadan kaynaklanan masraflar alacaklıya ait olacak. Alacaklıların bu masrafları peşin olarak ödemeleri talep edilebilecek. YTM'nin başvuruları kabul etmesi durumunda alacaklılar cetveline ek cetvel düzenlenir ve YTM ek cetveli 32. madde çerçevesinde ilan edecek. Anılan bir yıllık süre geçtikten sonra yapılan başvurular kabul edilmeyecek,

-TAZMİN TUTARI-

Hak sahibi her bir yatırımcıya ödenecek azami tazmin tutarı 103 bir 930 TL olacak. Bu tutar her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu'nca belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılacak. Kurulun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından, toplam tazmin tutarı beş katına kadar artırılabilecek. Bu sınır, hesap sayısı, türü ve para birimine bakılmaksızın, bir yatırımcının aynı kuruluştan olan taleplerinin tümünü kapsayacak. YTM tarafından ödenecek azami tutarın üzerinde kalan tutarın, bir yatırımcı tarafından başka bir yatırımcıya ödenmesi amacıyla devredilmiş olması halinde, devralana YTM tarafından ödeme yapılmayacak. Yatırım kuruluşundan alacaklı görünen ve birlikte hareket ettikleri tespit edilenlere, toplamı yukarıdaki tutarı aşmamak kaydıyla ödeme yapılacak. Yatırımcı hesabında bulunduğu için aynen dağıtımı yapılan nakit ve sermaye piyasası araçları tazmin tutarının hesabında dikkate alınmayacak.

-TAZMİN KAPSAMI-

Tazminin kapsamını, yatırımcılara ait olan ve yatırım hizmeti ve faaliyeti veya yan hizmetler ile bağlantılı olarak yatırım kuruluşu tarafından yatırımcı adına saklanan veya yönetilen nakit ödeme veya sermaye piyasası aracı teslim yükümlülüklerinin yerine getirilmemesinden kaynaklanan talepler oluşturacak. Türkiye'de yerleşik yatırım kuruluşlarının yurtdışındaki merkez dışı örgütleri nezdindeki hesap sahipleri ile yurt dışında ihraç edilen veya çıkarılan sermaye piyasası araçlarına ilişkin tazminin kapsamına, yalnızca merkezi saklama veya teminat tutma işlemleri MKK ve Takasbank'ta gerçekleştirilen nakit ödeme ve sermaye piyasası araçları teslim yükümlülükleri dâhil olacak. Tezgahüstü türev araç işlemleri ise, yatırım kuruluşları tarafından bu araçlara ilişkin YTM aidatlarının ödenmiş olması halinde tazmin kapsamında yer alacak. Bankacılık mevzuatı uyarınca mevduat veya katılım fonu olarak kabul edilen nakit ödeme yükümlülükleri tazmin kapsamı dışında olacak.

-TAZMİN KAPSAMINA GİRMEYEN KİŞİ VE KURUMLAR-

Yatırımcıları tazmin kararı verilen yatırım kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri, yöneticileri ve şahsen sorumlu ortakları, yüzde beş veya daha fazla paya sahip ortakları, denetim kurulu üyeleri veya ilgili yatırım kuruluşları ile aynı grup içinde yer alan diğer şirketlerde benzer konumda olan kişiler ile bu kişilerin eş ve ikinci dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile bu kişiler adına hareket eden üçüncü kişiler tazmin kapsamında olmayacak. Ayrıca yatırımcıları tazmin kararı verilen yatırım kuruluşları ile aynı grupta yer alan diğer şirketler, gerçek ve tüzel kişilerin yüzde yirmi beş veya daha fazla paya sahip olduğu şirketler, yatırım kuruluşlarının Mali sıkıntıya düşmesine neden olan veya finansal durumunun bozulmasına önemli etkileri olan olaylarda sorumluluğu bulunan veya bu olaylardan menfaat sağlayan kişiler de tazmin kapsamında olmayacak.

-MALVARLIĞININ TESPİTİ-

YTM, yatırım kuruluşunun aktif ve pasifini tespit edecek. İlgililerin tedrici tasfiye kararının verilmesinden sonra vadesi gelen sözleşmelerinden doğan hak ve borçları da vadeleri itibarıyla belirlenecek. İlgili mevzuat uyarınca verilmiş teminatlar da aktifin hesabında dikkate alınacak.

-ALACAKLARIN TAHSİLİ-

Vadesi gelmiş alacakların tahsili ve varsa ipoteklerin paraya çevrilmesi için yasal işlemler YTM tarafından yapılacak. Vadesi gelmemiş alacaklar için kural olarak vade beklenir. Ancak karşılıklı anlaşma yoluyla vadeden önce tahsil mümkün olacak. Tahsil işlemlerinin tasfiyenin gecikmesine neden olacağı anlaşıldığı takdirde, tahsilat sonucu beklenmeksizin mevcutların dağıtım işlemleri yapılacak.

-TEDRİCİ TASFİYENİN KAPANMASI VE İFLAS TALEBİ-

Kurul, YTM'nin başvurusu üzerine tedrici tasfiyenin kapatılmasına karar verecek. Haklarında tedrici tasfiye kararı verilenlerin aktiflerinin, tasfiyenin amacı kapsamındaki hak sahiplerinin alacaklarını, tazmin kapsamında yapılan ödemeleri ve tasfiye giderlerini karşılamaya yetmediğinin tespiti halinde YTM, Kurulun uygun görüşü ile belirtilen kişilerin iflasını da isteyebilecek Alacaklılar cetvelinde görünen hak sahiplerine, talep etmeleri halinde, YTM tarafından tasfiyenin kendileri ile ilgili sonuçlarını gösterir bir belge verilecek.

-TASFİYE GİDERLERİ-

Tedrici tasfiye işlemlerinin yürütülmesi nedeniyle yapılan giderler, sözleşmelerde yatırım kuruluşunun taraf olması şartı aranmaksızın doğrudan YTM malvarlığından yapılır ve tasfiye bakiyesinden YTM'ye yapılacak ödemelerde YTM alacağının tespitinde tedrici tasfiye gideri olarak dikkate alınacak.

-İLAN ESASLARI-

Yönetmelik çerçevesinde yapılması gereken ilanlar, YTM tarafından ülke çapında günlük olarak yayımlanan en az 2 gazete ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile KAP ve YTM tarafından uygun görülen diğer yerlerde yapılacak. İlanın şekli ve içeriği YTM tarafından belirlenecek.

-GEÇİŞ HÜKMÜ-

Kanunun yayımı tarihinden önce tedrici tasfiyesine başlanmış olan kurumların tasfiyelerine ilişkin iş ve işlemler Aracı Kurumların Tedrici Tasfiye Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde MKK tarafından yürütülecek. Bu işlemler Kanun'un 86. maddesinin altıncı fıkrası uyarınca harçtan ve damga vergisinden müstesna olacak. Yönetmelik hükümlerini Sermaye Piyasası Kurulu yürütecek.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.