SPK MANİPÜLASYONDA 'NETLEŞTİRME'Yİ KALDIRDI

Manipülasyona karşı yeni yöntemler geliştiren Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), borsa tarihinde bir ilke imza attı. Borsanın en büyük oyuncularından birinin hesabına ilişkin olarak ‘takasta netleştirme’ yapılmasını yasakladı. SPK, bu uygulamayla büyük oranda yapay fiyat/piyasa oluşumunu engelledi. Peki “netleştirme” ne anlama geliyor? Bir yatırımcı düşünün. Bir hissede 1 milyon adet alım 1 milyon adette satım işlemi yapıyor. Alışların maliyeti (ağırlıklı ortalama fiyatı) 1,01 TL, satışların bedeli (ağırlıklı ortalama fiyatı) 1,02 TL olsun. Gün sonunda alınan ve satılan hisse adetleri eşit olduğu için, tek bir hisse teslimi yapılmıyor, tek bir hissede yatırımcının hesabına aktarılmıyor. Sadece, her bir hisse için alım ve satım fiyatlarının arasındaki fark (1,02-1,01=0,01 TL) yatırımcının hesabına nakit olarak aktarılıyor. Bu hesaplama tek bir hisse için. 1 milyon adet sözkonusu olunca, bu yatırımcının hesabına 10.000 TL aktarılıyor. Görüldüğü gibi, bu tarz işlem yapan biri, yoğun alım ve satım işlemi yapıyor, ama borsaya kan vermiyor. Tam tersine kanını emiyor. Çünkü piyasaya bir para girişi söz konusu değil… Aksine oluşan yapay fiyat/piyasadan sağlanan kar tek bir oyuncunun cebine akıyor. Yatırımcı bilerek ya da bilmeyerek yapay fiyat ve piyasa oluşumu sağlıyor. SPK’ya göre yapılan işlemler suç ve hem de manipülasyon tanımının çerçevesi içerisinde yer alıyor. Bu önlemler ile suç oluşmadan, tedbir alınmış olunuyor. Türkiye’de büyük oyuncular sürekli yaptıkları için kanıksadıkları bu işlemi suç gibi görmüyor. Hatta bazı oyuncular, “Biz de bu işlemleri yapmasak borsada işlem hacmi düşer, her gün kim alır-satar bu hisseleri” diye kanunda yapay olarak nitelendirilen bu işlemleri savunuyor. Borsadaki manipülasyonları engellemek amacıyla son dönemde büyük değişikliklere imza atan ve birçoğu için de çalışmalarda bulunan SPK ise oyuncularla aynı görüşte değil. Kurum’un bu işlemleri engellemeye yönelik olarak geliştirdiği ‘takasta netleştirmenin kaldırılması’ sorunu tamamen ortadan kaldırıyor. SPK, büyük oyuncuya yaptığı işlemler karşılığında aldığın hisse kadar parayı, sattığın kadar da hisseyi t+2'de takasa getir diyor. Hesabında para ve mal tutması şartını getiriyor. Hiç para ve hisse olmayan hesaplardan milyonlarca liralık işlem yapılmasının önüne geçiliyor. Şimdi bu oyuncu da normal küçük yatırımcılar gibi borsada işlem yapmak istiyorsa parasını piyasaya sokmak zorunda. Aslında ‘netleştirme’, Dünyanın hemen her yerinde kullanılan ve Takas işlemlerinde pratiklik sağlayan bir yöntem. Ancak, bunun senelerdir spekülatörler tarafından kötü amaçlı olarak kullanıldığı bilinmekteydi. Manipülasyonları engelleyici tedbirler, yıllardır düzenleyici ve denetleyici otoritelerin gündemindeydi, ancak bugünkü yönetimin cesareti sayesinde hayata geçirilebildi. Ankaralı oyuncuya yönelik uygulamanın önümüzdeki günlerde genele yayılması bekleniyor. ORHAN PALA - HABERTURK.COM [email protected]

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.