Spekülatif yatırım küresel borsaları çökertebilir

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD borsalarında geçtiğimiz ay hızla yükselişe geçen GameStop ve benzeri hisselerin değerleri aynı hızla düşüşe geçti. MarketWatch yazarı ve West Virginia Üniversitesi Finans Profesörü Alexander Kurov para kaybedecek birçok yatırımcı için üzgün olduğunu belirtse de hisse senetlerinin normal seviyelere dönmesini iyi bir durum olarak değerlendiriyor. Zira küresel ekonominin karşı karşıya olduğu krizler göz önüne alındığında finansal bir çöküşü engellemek için bu tip spekülatif yükselişlerden kurtulmak gerekiyordu.

Konunun finansal piyasalarla ilgili olmasının nedeni Kurov’a göre finansal varlıkların temelde neyi temsil ettikleri ve neyi temsil etmedikleriyle alakalı. Kurov piyasaların yeni verilere nasıl tepki verdiği konusunda araştırma yapan bir finans profesörü olduğunu belirterek varlıkların fiyatları ile temel eğerler arasındaki bağın önemli olduğuna dikkat çekiyor. Finans profesörüne göre varlıklarla temel veriler arasındaki bağ sona erdiğinde finansal çöküş çok yakın olabilir.

Sermaye piyasaları kumarhane değildir

Birçok anlatıya göre Wall Street’in büyük isimleri yıllardır borsalarda yıllardır kumar oynuyor. Bu anlatıyı savunanlar daha küçük çaplı yatırımcıların da bunu yapmasının yanlış bir şey anlamına gelmediğini belirtiyor.

Ancak Kurov birçoklarının inandığının aksine borsaların büyük bir kumarhaneden ibaret olmadığının altını çiziyor. Borsaların temel amacı yatırımcılarla şirketler ve diğer organizasyonlar arasındaki işlevsel bir bağlandı sağlayarak paranın en verimli biçimde kullanılmasını sağlamak.

Borsada spekülatif hisselere yönelmek yatırım değil kumar

Bir şirketin kâr beklentilerini ve genel risk seviyesini yansıtmak amacıyla yapılan akılcı piyasa fiyatları yatırımcıların paralarını nereye yatırmaları ve karşılığında ne almaları gerektiği konusunda önemli bir sinyal sağlamaktadır. Kurov’a göre Apple ve Amazon gibi şirketler sermaye piyasaları bugün bildiğimiz haliyle olmasaydı asla varlıklarını sürdüremezlerdi.

Borsalara ilişkin daha karam görüşler genellikle borsaların çıldırmış gibi görüldüğü zamanlara ve riskli fon yatırımcıları gibi kumar benzeri davranışlar gerçekleştiren yatırımcılara odaklanıldığında görülür. GameStop hikayesi de benzeri bir durumu yansıtıyor. Ancak GameStop aynı zamanda hisse senetleri piyasalarının gerçeklikle uyuşmadığında neler olduğunu da gösteriyor.

GameStop balonu

GameStop hisseinin temel verileri Kurov’a göre en hafif bir ifadeyle cansız bir konumdaydı. Video oyunu satışlarına odaklanan şirket klasik perakende şirketlerden bir farklılık göstermiyordu. Üstelik günümüzde birçok video oyunu dijital platformlar üzerinden satın alınıp indiriliyor. GameStop bu yeni gerçekliğe adapte olmak konusunda yavaş davrandı. Şirketin getirileri 2012'de 9,55 milyar dolara yükseldi ve 2019 yılında üçte bir oranında düştü. Şirket 2017 yılından bu yana kâra geçemedi. Daha basit bir şekilde ifade etmek gerekirse GameStop rekabetçi ve hızla değişen bir sektörde para kaybettiren bir şirket olarak öne çıkıyor.

Ancak son spekülatif çılgınlıkla birlikte GameStop hisse fiyatları ocak ayı başlarındaki 20 doların altındaki fiyat seviyesinden 483 dolara kadar tırmandı. Bu yükselişte sosyal medya platformu Reddit üzerinden organize olan bireysel yatırımcıların milyar dolarlık riskli fonları açığa satış pozisyonunda yakalayarak milyar dolarlık kayıplar oluşturma hedefi bulunuyordu.

Kurov’a göre söz konusu spekülatif balon Ponzi şemasıyla benzer karakteristikleri gösteriyor. Trene geç binen birçok küçük yatırımcı şişmiş fiyatlardan hisse satın alıyor ve sonuç olarak cepleri boş ayrılıyor.

Finans profesörü önünde sonunda hisse senedinin fiyatları gerçek seviyelerine ineceğini belirtiyor. 4 Şubat tarihinde hisse senedinin fiyatı 25 Ocak tarihinden bu yana ilk kez 70 dolar seviyesine ulaştı. Asıl sorunsa bu sürecin çok geç olmadan gerçekleşmemesi ihtimali.

Balonlar patlatılmak için yaratılır

Kurov piyasa balonlarını açıklarken, “Finansal piyasalar insanlar tarafından yaratılır. Tıpkı insanlar mükemmel olmadığı gibi piyasalar da mükemmel değildir. Bu piyasa fiyatlarının her zaman 'doğru' olmadığı ve genellikle 'doğru' fiyatı bilmenin zor olduğu anlamına gelir” ifadelerini kullanıyor.

GameStop balonu da bu önermenin doğru olduğunu gösteriyor. Ancak Kurov’a göre bu aynı zamanda tüm borsa için de doğru bir bakış açısı.

Fiyatlarda oluşan balonlar ve piyasa çöküşleri ne Wall Street ne de genel ekonomi için iyi bir durum. 2000 yılında dot-com balonu patladığında ekonomik resesyon hemen ardından gelmişti. 2008 yılındaki emlak balonu Küresel Finans Krizi’ni ve küresel resesyonu tetiklemişti.

Borsalarda momentum çok yüksek

Finans profesörü borsaların kimi zaman başarısız olduğunu ve bu gibi durumların tekrarının daha seyrek hale gelmesi için mantıklı piyasa düzenlemelerinin ve yaptırımların üretilmesi gerektiğini belirtiyor.

Tek başına ele alındığında GameStop çılgınlığının borsaların genelinde bir bozulmaya yol açma olasılığı düşük. Fiyatlardaki düşüş şirketin temel verileri yönünde devam ederse bu ihtimal daha da fazla azalıyor. Ancak Kurov’a göre GameStop izole alınması gereken bir olay değil. Finans profesörü GameStop’ın bir seri problemin ilk işareti olduğuna dikkat çekiyor.

Son günlerde Reddit kullanıcıları aynı zamanda Blackberry ve sinema salonu şirketi AMC Entertainment gibi hisselerle birlikte gümüşün fiyatını yükseltti. Robinhood gibi popüler borsa ticareti uygulamaları borsaları kolay, eğlenceli ve en önemlisi bedava hale getirdi.

Gümüşün yükselişi emtialarda artış sinyalleri veriyor

Bir diğer örnek olan Tesla hisselerinin fiyatı geçtiğimiz yıl %720 yükseldi. Kurov’a göre bu hisseleri satın alan yatırımcıların büyük çoğunluğu hisseler yükseldiği için satın almaya devam ediyor. Bu yatırım tipinin adına momentum yatırımı deniyor. Söz konusu stratejide yatırımcılar yükselen menkul değerleri satın alıyor ve ancak fiyatlar pik seviyesine ulaştığı düşünüldüğünde satış emri veriliyor.

Eğer bu tip yatırımlar devam ederse Kurov’a göre bu büyük ihtimalle finansal balonlara ve çöküşlere neden olacak. Bu çöküşler sırasında şirketler sermaye biriktirmekte zorlanacak ve bu durum zaten zorlanmakta olan ABD ekonomik geri dönüşü için yeni bir tehdit oluşturacak.

Kurov en kötü ihtimalin gerçekleşmemesi halinde bile büyük fiyat hareketliliklerinin ve piyasa manipülasyonu suçlamalarının finansal piyasalara olan kamu güvenine zarar verebileceğini, bu sebeple de insanların emeklilik gibi yatırım programlarını tercih etmekte daha çekinceli davranacağı konusunda uyarıyor.

Warren Buffett finansal piyasaların nasıl bir yer olduğunu açıklarken, “Trafik ışıklarının sarıda beklemeden yeşilden bir anda kırmızıya geçtiği yer” ifadeleri kullanır. Kurov bu ifadeleri hatırlatarak yükselişle çöküşün çok hızlı bir şekilde olabileceğine dikkat çekiyor.

1929 yılındaki Büyük Buhran’ı, 2000 yılındaki dot-com krizini ve 2008 yılındaki Küresel Finans Krizi’ni hatırlatan finans profesörü bu gibi krizlerin tekrar etmemesi için hiçbir neden olmadığı konusunda uyardı.

Milyarder yatırımcı doğru yatırımın şifresini verdi

Spekülatif patlamaların kaybedeni bireysel yatırımcı olacak

Küresel piyasalardaki hava pozitif

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.