Şirketlerin gelirleri artıyor, kârları eriyor

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Her yıl Amerikan kapitalizminin en büyük ve en kudretli şirketlerinin hedeflerine dair önemli ipuçları veren Fortune 500 listesi, ekonomiye dair önemli veriler sunuyor.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, Fortune 500 listesinde yer alan şirketler, rekor gelirler ancak düşen karlarla, ekonominin durumu hakkında anlamlı bir çerçeve istiyor.

Yaklaşan durgunluk mu, normale dönüş mü?

Fortune’dan Will Daniel’ın haberine göre, her yıl yayınlanan Fortune 500 listesi, Amerikan kapitalizminin en büyük ve en kudretlisinin neler peşinde olduğunun bir anlık görüntüsünü sunuyor. Liste, ülkenin en büyük şehirlerinin büyük işletmeleri çekmek için nasıl mücadele ettiğini gösteriyor, GSYİH büyümesini yönlendiren ve sürekli değişen sektörleri ortaya koyuyor ve kurumsal konsolidasyondan teknolojinin artan hakimiyetine kadar ekonomiyi yeniden icat eden trendleri ortaya çıkarıyor.

Ancak 69 yıllık liste, kurumsal bilançolarda 'komik bir nokta'yı da ortaya çıkarıyor: Gelirler rekor seviyeye ulaşıyor ancak kârlar oldukça düşüyor. Yaklaşan bir durgunluk, ticari bir gayrimenkul ‘kıyameti' ve yükselen fiyatların nedeninin ‘açgözlülük’ olduğu tartışmasıyla dolu bir ekonomik ortamın ortasında, 2022 yılından bu yana Fortune 500 anlık görüntüsü bize bir şeyler anlatmaya çalışıyor. Peki bu, yaklaşan bir durgunluğun işareti mi yoksa sadece normale bir dönüş mü?

Gelir arttı, karlar düştü

2020'nin ikinci yarısında ve 2021 boyunca kurumsal kârların artması ve artan yaşam maliyetiyle başa çıkmakta zorlanan tüketicilerin öfkesine yol açmasının ardından, geçen yıl işler düşüş eğilimi gösterdi. Fed, ekonomiyi yavaşlatmak ve enflasyonla mücadele etmek için faiz oranlarını yükseltti ve şirketler rekor gelirler elde ederken karlar dibe vurdu ve kurumsal sektörü bir hazımsızlık dalgasıyla baş başa bıraktı.

2021'de Fortune 500 şirketleri, 16,1 trilyon dolarlık gelir üzerinden 1,84 trilyon dolar kar elde etti. Ancak geçen yıl, gelir 18.1 trilyon dolara çıkmasına rağmen, kar kabaca yüzde 15 oranında düşerek 1.56 trilyon dolara geriledi.

Trend, yükselen faiz oranlarının yıl boyunca birçok Fortune 500 şirketi için borçlanma maliyetlerini artırması ve enflasyonun daha yüksek fiyatlara izin vermesine rağmen marjların düşmesine yardımcı olmasıyla belirgin hale geliyor. istikrarsız konumdaki teknoloji sektörü, e-ticaretteki yavaşlama ve ofise dönüş trendi nedeniyle kârının da keskin bir şekilde düştüğünü görüyor.

Büyük teknoloji şirketleri Fortune 500'e hakim olmaya devam etse de 2022 yılı marjlar açısından düşüş yılı olarak öne çıktı ve bu da Microsoft, Meta, Apple, Amazon ve Alphabet'in birleşik yıllık karının bir önceki yıla göre yaklaşık 77 milyar dolar düşmesine neden oldu. Yalnızca Amazon, 2021 yılındaki 33,3 milyar dolarlık net kara kıyasla 2022 yılında 2,7 milyar dolarlık net zarar gösterdi.

ABD kurumsal karlarında yüzde 12 düşüş

Karları düşen sadece Fortune 500 şirketleri değil. St. Louis Fed verilerine göre, toplam vergi sonrası ABD kurumsal kârları, 2022 yılının ikinci çeyreği ile bu yılın ilk çeyreği arasındaki zirve arasında yaklaşık yüzde 12 oranında düştü.

Yine de, Wall Street'in tutarlı durgunluk tahminlerinin ortasında gelen endişe verici kâr eğilimine rağmen, Fortune'un görüştüğü ekonomistler bunun yalnızca iş çevrimleri sırasında kazançlarda meydana gelen doğal gelgitlerin bir örneği olduğunu ve en azından şimdilik fazla endişelenilmemesi gerektiğini savunuyor.

Kâr amacı gütmeyen bir araştırma merkezi olan Uluslararası Hukuk ve Ekonomi Merkezi'nin (International Center for Law & Economics) baş ekonomisti Brian Albrect, Fortune'a “Kârın standart bir döngüsel bileşeni vardır” diyor.

Sarsıcı istatistiksel tutarsızlığa rağmen Albrect, “Bu ekonomi için alışılmadık bir durum değil” diyor ve şirket kârlarının, tıpkı iş çevrimleri olgunlaştıkça tipik olarak yaptıkları gibi, trende geri döndüğünü savunuyor. Ancak kârların neden düştüğünü gerçekten anlamak için, bundan sadece üç yıl önceydi, yani pandeminin neden olduğu kısa ama yıkıcı durgunluğa geri dönmek gerekiyor.

Doğal kâr döngüsü

Albrecht'e göre ekonomiler resesyondan çıktıkça karlar da yükselme eğiliminde oluyor çünkü talep artıyor ve arz buna yetişemiyor. Bu da fiyatları yükseltiyor ve şirketlerin marjlarını artırmasını sağlıyor.

İş zekası firması MorningConsult Baş Ekonomisti John Leer, ABD'nin 2020 yılında pandemi kaynaklı durgunluktan çıkmasıyla tam olarak bunun yaşandığını belirtiyor. Leer, “2020 ve 2021'de 'Talebin yükseldiği bir dönemdeyiz, enflasyon yüksek, daha da yükselme ihtimali var, fiyatlarımızı buna göre ayarlayalım' diyen firmalar oldu ve bu firmalar tüketicilere ve işletmelere yönelik tüm bu artan maliyetlerin altından kalkmayı başardılar. Bu da marjları daha da yükseltti” şeklinde konuşuyor.

Ancak şimdi, geçen yılın Haziran ayında enflasyonun kırk yılın zirvesinden düşmesi ve yüksek faiz oranlarının ağırlığı altında ekonomik büyümenin yavaşlaması ile Leer, iş döngüsünün ‘doğal marj daralması’ dönemine doğru ilerlediğini söylüyor. Leer, “Ve bu, kârları artıran ve düşüren aynı nedenden kaynaklanıyor. Gerçekleşen ve beklenen daha zayıf bir talep var, gerçekleşen ve beklenen daha yavaş bir enflasyon var ve işletmelerin artık yüksek maliyetleri tüketicilere yansıtma konusunda daha az becerileri var” diyor.

Yatırım bankaları ve riskten korunma fon sağlayıcıları, ekonomi artan faiz oranlarının ağırlığı altında yavaşlarken kârların düşme potansiyeli konusunda sürekli olarak uyarıda bulunuyor. Milyarder yatırımcı ve hedge fon sağlayıcısı Stanley Druckenmiller daha bu hafta şirket kârlarının yüzde 20 ila yüzde 30 arasında düşebileceğine inandığını söyledi.

Hem Leer hem de Albrecht, kârların bu yıl azalmaya devam edeceğine inandıklarını söylüyor ancak Wall Street'teki pek çok tahmincinin iddia ettiği ölçüde değil. Albrecht, “Karlarda bu tür bir düşüş elde etmek için Fed'in gerçek bir karmaşaya yol açacağını düşünüyorum” diyor ve bu senaryonun ancak Fed yetkililerinin faiz oranlarını buradan önemli ölçüde artırmaya karar vermesi halinde olası olduğunu savunuyor.

Düşen karlar, yaklaşan bir durgunluğun işareti mi?

Son birkaç yılda durgunluk tahminlerinde bir eksiklik yaşanmıyor. Ekonomistler, milyarder yatırımcılar ve hatta eski Fed yetkilileri, ABD ekonomisinin sallantılı bir zeminde olduğu konusunda defalarca uyarıda bulundu ve bulunmaya da devam ediyor. Ancak kötümser tahminlere rağmen, işsizlik oranı salgın öncesi düşük seviyelerde seyrediyor, ABD GSYİH yükselmeye devam ediyor ve hisse senetleri boğa piyasasına giriyor.

Yine de bazıları, azalan şirket kârlarının yakında bir durgunluğun gelmekte olduğuna dair daha somut bir işaret olabileceğinden korkuyor. Bunda kurumsal kâr düşüşlerinin geçmişte durgunluklardan önce geldiğine dair kesin kanıtlarının olmasının da etkisi bulunuyor. Fransız yatırım bankası Societe Generale'de küresel bir stratejist olan Albert Edwards, yayınladığı araştırma notunda, düşen kârların ‘tipik olarak durgunluklardan önce geldiğini’ açıklıyor.

Açgözlülük teorisi

Edwards, “Ekonomik döngülerin zirvesine yakın, artan maliyetler ABD şirket kârlarının (ve kâr marjlarının) düşmesine neden olarak şirketleri, yatırım harcamalarını ve istihdamı kısmaya sevk ediyor ve durgunlukları tetikliyor” diye açıklıyor.

Bununla birlikte Edwards, işletmelerin pandemiyi, kopan tedarik zincirlerini ve Ukrayna'daki savaşı fiyatları fiilen artan maliyetlerinden daha fazla yükseltmek için bir bahane olarak kullandığı fikrinin, yani ‘açgözlü enflasyon’un da şirketlere, fiyatlarda benzeri görülmemiş artışlar ve dolayısıyla genişleyen marjlar yoluyla daha yüksek maliyetleri ve yavaşlayan hacimleri fazlasıyla telafi etme olanağı sağlayarak durgunluğun başlamasını geciktiriyor olabileceğine inanıyor.

Bununla birlikte, hem Leer hem de Albrecht, ‘açgözlülük teorisi'ne kesinlikle karşı çıkıyor. Her ikisi de, 2020 ve 2021'deki kâr artışının, tedarik zincirleri kırılırken mali ve parasal teşviklerle dolup taşan bir ekonomideki arz ve talep dengesizliklerinin bir sonucu olduğuna inanıyorlar.

Yatırımcılara göre Fed faizleri yüksek tutacak

Fed Başkanı Powell şahinleri ikna edebilecek mi?

Fed, Haziran’da faiz artışına gidebilir

Fed faiz beklentileri tekrar gündemde

Küresel piyasalarda gözler merkez bankalarının faiz kararında

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.