Satın almalar perakendede sıralamayı değiştirmedi

Perakende, Türkiye'nin en hareketli sektörlerinden biri. Özellikle de son iki yıldır sık sık satın almalar ve yeni konseptlere ilişkin gelişmeler meydana geliyor. Bu yeni gelişmeler de hep yerli oyuncuların hanesinde gelişiyor. Organize perakendede güçlerini kanıtlayan yerli oyuncular, yatak ve dikey büyümede hep ön plandalar. Rekabet de daha çok yerliler ve yabancılar arasında değil, yerliler ile yerli discount marketler arasında cereyan ediyor.
40 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşan gıda perakendesinde 2013 yılında Yıldız Holding önce Diasa'yı aldı ve ardından Şok'u alarak Migros'un sahibi BC Partners'in pazardan çıkmasına neden oldu. Kipa, Uyum Marketleri'ni satın almak üzereyken Ankaralı Makro devreye girerek Uyum'u bünyesine kattı. 2014 yılının diğer önemli gelişmesi Beğendik'in Real'i satın almasıydı. 2014'ün son günlerinde ise uzun zamandır satılması beklenen Migros, Anadolu Grubuyla anlaştı. Pazarın en güçlü yabancı şirketlerinden Carrefoursa ise yönetimin Sabancı Holding'e geçmesiyle ciddi bir atılım yaptı. Carrefoursa, kısa sürede 26 İsmar ve 29 1e1 şubesini satın aldı. Son olarak da Kiler'in yüzde 85 hissesini satın alarak 200 civarında mağazayı bünyesine kattı. Yönetimin Sabancı Holding'e geçmesiyle atağa kalkan Carrefoursa da yerli şirketlerin pazardaki başarısının önemli bir kanıtı oldu. Son satın almaların ardından pazarda yabancı marka olarak sadece Kipa ve Metro Group kaldı.
 
HIZLI VE ESNEKLER
 
Peki, tüm bu gelişmeler pazarda nasıl bir değişim getirdi? Tüm bu satın almalar ve birleşmeler, pazar paylan açısından bakıldığında ciddi bir değişiklik yaratmadı. BİM hem ciro hem de mağaza sayısında en yakın rakibi Migros'tan açık farkla önde yer almayı sürdürüyor. Carrefoursa, eğer Rekabet Kurumu onaylarsa Kiler satın almasıyla cirosunu 4 milyar TL'nin üzerine çıkaracak ve 8 milyar TL cirosuyla pazar ikincisi olan rakibi Migros'a biraz daha yaklaşacak.
Müşterinin nabzını iyi tutan, talebe göre ürün çeşitliliğini geliştiren ve daha küçük konseptlerle mahalle aralarına yayılan yerli markaların önümüzdeki dönemde paylarını daha da artırması bekleniyor. Yerli markaların müşteri tercihlerini tespit edip, çok hızlı ve esnek olarak taleplere cevap verebildiğini söyleyen Özdilek Perakende Operasyonu Genel Müdürü Sertaç Ünal, "Yerlilerin avantajlarından biri de çok hızlı ve esnek formatlarda market açabilmeleri. İşletme maliyetlerinin daha düşük olmasından dolayı da fiyat rekabetinde sorun yaşamamaları. Aynı zamanda gelişmelere çok hızlı uyum sağlamaları ve kendilerini sürekli geliştirmeleri" diye konuşuyor. Lojistik avantajını ve hızlı karar verebilme özelliğini iyi kullanan yerli perakendeciler, meyve sebze gibi taze ürünler ile et ve şarküteri ürünlerinde fark yaratmayı başardı. Makro Market Yönetim Kurulu Başkanı Şeref Songör, yerli perakendecilerin Türkiye'nin farklı¬lıklarını doğru yorumlayabildiğini belirtiyor.
 
MAĞAZALAR KÜÇÜLÜYOR
 
Tüm perakende sektöründe olduğu gibi gıda perakendecilerinin de gündemindeki en önemli konu karsızlık. Rekabet nedeniyle karı düşen perakendeciler son dönemde yeni çözüm arayışında. Teknolojik altyapıyı geliştirmek ve çalışan eğitimleri gibi pek çok alanda yenilik yapan perakendeciler daha küçük metrekarelerde mağazalar açarak kârlılık sorununu aşmaya çalışıyor. Gerek yatırım kolaylığı, gerekse verimlilik ve kârlılığa bu formatta daha kolay ulaşıldığını söyleyen Sertaç Ünal, "Bunun yanında discount da büyüyecek. Anadolu'da yereller kuvvetli ama potansiyel de büyük. AVM'ler de Anadolu'ya açılacak ve dolayısıyla ulusal zincirlerin sayısı da artacak" diye konuşuyor.
Sektörde küçük metrekarelerin ön plana çıkmasının diğer nedeni de tüketicinin alışverişini vakit kaybetmeden yapmak istemesi. Bu nedenle Carrefoursa ve Migros gibi marketler daha küçük metrekarelik formatlarla mahalle aralarında discount rakipleriyle mücadele etmeye çalışıyor.
 
DİSCOUNT'LAR ÖNDE
 
Discount marketler hala pazarın en hızlı büyüyen oyuncuları olarak öne çıkıyor. Mağaza sayısı olarak en büyük ilk dört firmayı BİM, A101, Şok ve Ekomini markalan oluşturuyor. Büyük zincirlerin metrekare küçülterek yayılmaya çalışmasının önemli nedenlerinden biri de discount marketlerle rekabet edebilmek. Diğer taraftan BİM de yeni geliştirdiği File konseptiyle süpermarket tarafında kendine yeni bir alan yaratmaya çalışıyor. Her yıl 500 mağaza açma hedefi olan A101 de discount pazarındaki hızlı büyümesini sürdürüyor.
Organize perakendenin discount marketlerin lehine gelişmeye devam edeceğini söyleyen perakende danışmanlık şirketi Management Time İcra Kurulu Başkanı Hamit Akçay, geleneksel perakendecilerin kendilerini çok başarılı bir şekilde yenilediğini ve bu hareketliliğin sürmesi durumunda başarılı yeni ara modellerin ortaya çıkabileceğini vurguluyor. Akçay'a göre, kitlesel perakende markalarının yanı sıra niş, uzman ve yaratıcı perakende modelleri de ortaya çıkacak.
 
SATIN ALMALAR SÜRECEK
 
Sektör temsilcileri, satın almaların devam edeceği konusunda hemfikir. Sık sık satın alma fırsatlarına açık olduklarını dile getiren Mehmet Nane, "Bundan sonra da büyümemize katkı sağlayabilecek inorganik hamleleri kanuni gereklilikleri de gözeterek değerlendirmeye devam edeceğiz" diyor. Real'i satın alan Hacı Duran Beğendik de 2015 yılında satın almaların devam edeceğini söylüyor. Neticeye ulaşmaya çok yakın oldukları bir zincir olduğunu söyleyen Beğendik, "Çok kısa süre içerisinde bu satın almamızı da duyuracağız. 2015'in ikinci yansı için de satın alma anlamında fırsatlarını değerlendiriyor, görüşmelerimizi gerçekleştiriyoruz" diye konuşuyor.
Ekomini marketleriyle perakendeye adım atan Anadolu Grubu'nun ise nasıl bir strateji izleyeceği sektörde merakla beklenen konulardan biri. Sektörün deneyimli isimleri perakende konusunda yeterli deneyimi olmayan grubun, Migros'ta aynı yönetim ve stratejileri devam ettireceğini düşünüyor.
 
MODERN VE GELENEKSEL BİRLİKTE BUYUYOR
 
Gıda perakende pazarının içinde yüzde 22'lik paya ulaşan organize perakende sektörü 2014 yılında yüzde 10 büyüme ile yaklaşık 40 milyar dolarlık büyüklüğe ulaştı. 2014 yılında modern perakendeciliğin yanı sıra geleneksel taraf da büyüme gösterdi. Geleneksel perakendenin yüzde 11 büyüyerek 140 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaştığı tahmin ediliyor. Organize perakende cirosunun 2018'de 60 milyar dolar seviyelerine ulaşmasını beklediklerini söyleyen Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı Nihat Özdemir, "Bununla birlikte toplam gıda perakendesi pazarının da 200 milyar dolara ulaşmasını bekliyoruz" diyor.
(AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN/EKONOMİST DERGİSİ)

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.