Sanayi üretimini beklentilerin üzerine hangi sektörler taşıdı

Sanayi üretiminde ocak ayında tahminlerin çok ötesinde bir artış gerçekleşti. Herhangi bir arındırma işlemine konu olmamış sanayi üretimi, ocak ayında geçen yıla göre yüzde 4.3 oranında arttı. Bu, son üç yılın en iyi oranı.

Sanayi üretimi ocak ayı itibariyle bir önceki yıla göre 2014 yılında yüzde 7.6 arttıktan sonra 2015'te yüzde 2.2 gerilemiş, geçen yılki artış ise yüzde 3.6 olmuştu. Sanayi üretimi ocak ayında takvim etkisinden arındırılmış hesaplama yöntemiyle geçen yıla göre yüzde 2.6 arttı. Takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış üretim ise geçen aralık ayına göre yüzde 1.3 artış gösterdi.

Hemen her ay tekrarladığımız bir yaklaşımı bir kez daha vurgulayalım. Elbette takvim etkisinden arındırılmış yıllık değişim ile takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış aylık değişim de bir göstergedir ama bizim için önemli olan herhangi bir arındırma işlemine konu olmamış yıllık değişimdir. Çünkü arındırma işlemine konu olmamış üretim, bir anlamda varsayıma dayanmayan gerçek üretim düzeyini göstermektedir. İşte o da ocak ayı itibariyle yüzde 4.3 gibi yüksek bir düzeyde gerçekleşmiştir.

Otomotiv ve gıdanın etkisi

Toplam sanayi üretiminin ocak ayında böylesine hızlı ve tahminleri çok geride bırakan düzeyde artmasında en büyük etkiyi imalat sanayindeki yüzde 4.8'lik artış yaptı. İmalat sanayindeki üretim artışını yukarı çekenler de otomotiv ve gıda sanayi alt sektörlerindeki üretim artışı oldu.

TÜİK'in sınıflandırmasında "motorlu kara taşıtı, treyler ve yarı treyler" olarak geçen otomotiv sanayinde ocak ayı üretimi geçen yılın tam yüzde 32 üstünde gerçekleşti. Otomotiv Sanayicileri Derneği tarafından daha önce yapılan açıklamada da ocak ayındaki toplam otomotiv üretiminin geçen yılın aynı ayına göre yüzde 31, otomobil üretiminin yüzde 61 arttığı belirtilmişti.
Otomotivdeki üretim artışının böylesine yüksek olmasında geçen yılki bazın da çok düşük düzeyde bulunması büyük bir etken. Geçen yıl şubatla birlikte üretim arttı, özellikle mart ve sonrasında yüksek üretim gerçekleşti. Dolayısıyla bu yıl şubatta yine görece yüksek bir üretim artışı görebiliriz, ama marttan itibaren hız büyük ölçüde kesilecek.

Toplam sanayi üretiminin ocakta yüzde 4.3 artmasına büyük katkı yapan gıda sektöründe ise üretim geçen yılın ocak ayına göre yüzde 11.7 artış gösterdi.

Otomotiv ve gıdadaki üretim artışı oranları, toplamdaki ağırlıkları önemli olmasa, hiçbir anlam ifade etmezdi. Oysa otomotiv sanayinin, imalat sanayi içinde yüzde 8.14 (toplam sanayide yüzde 6.63), gıda sanayinin ise imalat sanayinde yüzde 11.72 (toplam sanayide yüzde 9.55) payı bulunuyor.

Yıllık artış yine de çok düşük

Sanayi üretimi ocak ayında tahminlerin çok üstünde arttı; ama bu artış, üretimin uzun dönemli seyri üstünde henüz kayda değer bir etki doğurabilecek boyutta değil.

Toplam sanayide ocak sonu itibariyle bir yılda gerçekleşen üretim, 2016'nın ocak ayında gerçekleşen yıllık üretimden yalnızca yüzde 1.9 daha fazla. Oysa 2016'nın ocak ayındaki yıllık üretim, 2015'in ocak ayındaki yıllık üretimin yüzde 3.6 üstündeydi.

Aylık endeks kıyaslamasına göre oluşan yıllık üretim değişimleri keskin dalgalanmalar gösterebilir. İşte bu yüzden aylık bazda yıllık ortalama üretimi izlemeyi de uygun buluyoruz. Böylece gidişatı görmek daha mümkün hale geliyor.

Sanayi üretim endeksinin yapısı nasıl?

Sanayi üretim endeksi üç ana sektörden oluşuyor. Bu sektörlerin başında toplamdaki payı yüzde 81.51 olan imalat sanayi geliyor. İkinci sırada yüzde 12.44 payla elektrik, gaz, buhar sektörü, üçüncü sırada ise yüzde 6.05 payla madencilik ve taşocakçılığı var.

Ana sanayi gruplarına göre dağılım ve toplamdaki paylar ise şöyle:

"Aramalı yüzde 37.99, dayanıklı tüketim malı yüzde 4.97, dayanıksız tüketim malı yüzde 23.91, enerji yüzde 16.66, sermaye malı yüzde 16.46." İmalat sanayinin, toplam sanayi içinde yüzde 81.51'lik payla ilk sırayı aldığını belirttik.

İmalat sanayi, otuz dört alt kalemden oluşuyor. Bu alt kalemler içinde ağırlık itibariyle ilk beş sırayı alanlar ve bunların ağırlıkları şöyle: (Parantez içindeki oranlar toplam sanayideki ağırlığı gösteriyor.)

"Gıda ürünleri yüzde 11.72 (9.55), tekstil ürünleri yüzde 8.92 (7.27), ana metal sanayi yüzde 8.20 (6.68), motorlu kara taşıtı, treyler ve yarı treyler yüzde 8.14 (6.63), diğer metalik olmayan mineral ürünler yüzde 7.97 (6.50)."

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.