E-bültenimize abone olarak
en son bilgilere ve haberlere ulaşabilirsiniz.
Pazartesi günü TÜİK açıkladı; Türkiye ikinci çeyrekte, aynen birinci çeyrekteki gibi yüzde 5’lik bir büyümeyi yakalamış.
İlk aklıma gelen şuydu; mart ortasından itibaren Kredi Garanti Fonu’na eklenen devasa Hazine kefaleti ile ikinci çeyrekte TL kredileri yüzde 10’a yakın, kabaca 100 milyar büyümüştü bunun hiç mi etkisi olmamıştı? Eğer ilk çeyrekteki büyümeye eşit oranda büyümüşsek kredi etkisi nerede? Bir anlamda; “kedi buysa ciğer nerede”? Büyüme buysa; ikinci çeyrekte yüzde 10 artan krediler neye yaradı?
İkinci soru da şuydu; malum ocak ayı ortasında Merkez Bankası faizleri yükseltmişti. Madem yüksek faiz büyümeye engel, nasıl oldu da bu kadar yüksek faize karşın hem birinci çeyrekte, hem de ikinci çeyrekte yüzde 5 büyüme sağlanabildi? Hatta öyle ki Merkez Bankası’nın son 5 yılın en yüksek faizini uyguladığı, bankalara parayı akşam saatlerinde verdiği bir dönemde, önceki yılın aynı çeyreğine göre 3 puan daha yüksek faiz uyguladığı ikinci çeyrekte yüzde 5’lik bir büyüme sağlanabiliyormuş demek ki.
TÜİK verileri diyor ki; ekonomide sanayi ihracata çalıştı, ticaret ve konaklama ile lojistikten oluşan hizmetler toplamı da sanayi kadar katkı yaptı. Biraz da inşaata dayalı yatırımlar bu oranda büyüme yarattı.
Yatırımlar deyince; milli gelir içinde yeni hesap yöntemi ile artık yüzde 30’luk bir payı olan toplam yatırımların yarısından biraz fazlası inşaat biçimindeki yatırımlardan oluşuyor. İşte bu kalemdeki büyüme 2017’nin ilk ikinci çeyreğinde yüzde 25 olmuş. Öte yandan toplam yatırımların yüzde 37’sini oluşturan makine ve teçhizat yatırımları yüzde 9’a yakın gerilemiş. Sonuçta, inşaatın ağırlığı yüzünden, toplam yatırımlar yüzde 9 büyümüş oluyor. Bunun içinde olasılıkla kamunun altyapı projeleri de var. Ancak artık kamu-özel payları açıklanmadığı için bilmiyoruz. Basit bir bina inşaatı ile “yatırımları” artırdığınızda sadece o binanın inşaatı ve o inşaata sarf edilen girdi ve malzemenin üretimi nedeniyle gelir ve işgücü talebi yaratılırken, fabrika yaparak içine makine ve teçhizat koyduğunuzda ilkinden farklı olarak, bundan sonrası için de gelir ve işgücü talebi yaratmış oluyorsunuz. TÜİK verilerinden görülen şu; son iki çeyrektir inşaat büyümesi ortalama yüzde 20 artarken, makine ve teçhizat yatırımları kabaca ortalama yüzde 10 küçülüyor. Bu küçülme de, TÜİK’in güncellediği 2010 sonrasının en yüksek küçülmesi demek. Özeti şu; inşaat büyümesi var ama kaynağını bilmiyoruz; asıl istihdamı sürekli kılacak olan makine ve teçhizat yatırımları tarihsel olarak en şiddetli küçülmesini yaşıyor. Bunun nedenini de tahmin etmek güç değil; Türkiye’nin hukukun üstünlüğünden uzaklaşıyor olması, Batılı paydaşlarıyla kavgalı duruma gelmesi.
2017’nin ilk iki çeyreğindeki ortalama yüzde 20’lik bir inşaat büyümesine karşın; bir başka veride, takvim etkilerinden arındırılmış inşaat istihdamı düşüş gösteriyor. TÜİK’in bir hafta önce açıkladığı verilere göre; bina inşaatındaki istihdam ilk iki çeyrekte ortalama yüzde 16.8 küçülürken, bina dışı inşaatlardaki istihdam yüzde 2 artmış. Bu verilerden bakınca yüzde 20’lik büyüme soru işareti yaratıyor.
Büyüme verilerinde kayda değer başka bir gelişme de, 2015 ve 2016 verilerindeki güncellemeler oldu. Özellikle 2016 verilerinde daha yüksek bir güncelleme söz konusu olmuş. 2016’nın 3. ve 4. çeyrekleri ile 2017’nin ilk çeyreğini içine alan son 3 çeyreklik dönemdeki toplam güncellemenin etkisi, önceki aynı döneme göre hiç de “minimal” olmayan, yarım puanlık bir milli gelir artışı sağlıyor. Güncellemelerin kaynağı da, yarım puanlık hane halkı tüketimi, 2 puanlık kamu tüketimine dayanıyor.
Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.
borsaningundemi.com’da yer alan bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan bilgiler, güvenilir olduğuna inanılan halka açık kaynaklardan elde edilmiş olup bu kaynaklardaki bilgilerin hata ve eksikliğinden ve ticari amaçlı işlemlerde kullanılmasından doğabilecek zararlardan www.borsaningundemi.com ve yöneticileri hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. Burada yer alan görüş ve düşüncelerin www.borsaningundemi.com ve yönetimi için hiçbir bağlayıcılığı yoktur.
BİST isim ve logosu “koruma marka belgesi” altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BİST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BİST’e ait olup, tekrar yayınlanamaz.
borsaningundemi.com verilerin sekansı, doğruluğu ve tamliği konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıkar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması veri yayın sistemindeki performansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerden oluşan herhangi bir zarardan borsaningundemi.com sorumlu degildir. BİST, verinin sekansı, doğruluğu ve tamlığı konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıklar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması, veri yayın sistemindeki performansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerde Alıcı, Alt Alıcı ve/veya kullanıcılarda oluşabilecek herhangi bir zarardan BİST sorumlu değildir.
Finansal veriler aracılığıyla sağlanmaktadır. BİST hisse verileri 15 dakika gecikmelidir. Son güncelleme saati (11:06)