Piyasalarda ‘Minsky anı’

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Borsalarda belirsizlikten kaynaklı bir yorgunluk hissediliyor. Ancak uzmanlar, bu istikrarlı yorgunluğun aynı zamanda bir kırılganlığı ve bir krizi öncülediğini söylüyor.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, Allianz Baş Ekonomisti Ludovic Subran, “Bir 'Minsky anı' için tüm malzemelere sahibiz ve yatırımcılar aylarca dalgalı bir borsaya hazırlanmalı” diyor.

İstikrar, kırılganlık, kriz

Fortune’dan Will Daniel’ın haberine göre, istikrar, kırılganlık ve ardından gelecek ani bir kriz. Washington Üniversitesi'nde eski bir ekonomi profesörü olan Hyman Minsky'nin 1986 yılında uyardığı gibi, çok fazla riskli borç alan ve spekülatif piyasa balonlarının oluşmasına izin veren ekonomilerin kaderi bu. Onlarca yıl sonra, küresel borçların 300 trilyon dolara ulaşması ve inatçı enflasyon ve bankacılık istikrarsızlığı karşısında hisse senetlerinin yükselmesiyle, Allianz Baş Ekonomisti Ludovic Subran, Minsky'nin tahmininin gerçekleşeceğinden endişe ediyor. Pazartesi günü Bloomberg'e konuşan Subran, “Sözde Minsky anının tüm bileşenlerine sahibiz” diyor.

1996'da 77 yaşında vefat eden Minsky, bir ekonomik döngünün beş genel aşaması olduğunu savunduğu ve 1986 yılında yayınlanan ‘Stabilizing an Unstable Economy’ (İstikrarsız Bir Ekonominin İstikrarı) adlı ufuk açıcı kitabıyla tanınıyor. Minsky’ye göre bu aşamalar; yer değiştirme ya da yüceleştirme ya da duyguların esas nesnelerden başka şeylere aktarılması (displacement), canlanma (boom), coşku (euphoria), kâr alımı (profit-taking) ve panik (panic) olarak sıralanıyor.

dot-com balonu ve 2008 finans krizi

Yer değiştirme düşük faiz oranları veya internet gibi yeni bir teknoloji veya paradigmanın yatırımcıları heyecanlandırmasından sonra gerçekleşiyor. Medyanın ilgisi ve ağızdan ağza iletişim, bu yeni fenomenle ilgili kredilerde ve varlık fiyatlarında bir patlama yaratıyor ve bu da geride kalmaktan korkan daha fazla yatırımcıyı çekerek bir coşku ve risk alma dönemi oluşturuyor. Ancak nihayetinde, varlık fiyatları gerçeklikten koptukça, borçlular kredilerini geri ödemekte zorlandıkça ve bazı yatırımcılar kar alımına başladıkça coşku kayboluyor. Bu da, kar elde etmenin paniğe dönüştüğü ve varlık fiyatlarının düştüğü bir 'Minsky anı'na yol açıyor.

Minsky, finansörler ve yatırımcılar açgözlülük çılgınlıkları korkuya dönüştüğünde ekonomik yok edicilere dönüştüğünden, ekonomilerin bu patlama ve çöküş döngüsünden kaçınamayacağını savunuyor. Ve o zamandan beri, Minsky’nin teorisinin iki kez gerçekleştiği görülüyor. Bunlardan ilki dot-com balonundan sonra teknoloji hisselerinin hızlı satışında ve ardından 2008 küresel finans krizi sırasında emlak fiyatları düştüğünde görülüyor.

Daha fazla finansal kaza

Allianz'dan Subran, başka bir Minsky anının gelmekte olabileceğine dair bir işaretin, bankaların borç verme standartlarını sıkılaştırmasıyla ekonomi genelinde azalan likidite olduğunu kaydediyor. Artan boş pozisyon oranları, düşen fiyatlar ve temerrüde düşme korkularıyla mücadele eden ticari gayrimenkulü özel bir endişe alanı olarak işaret eden Subran, “Bu her yerde görülüyor” diye uyarıyor. Subran’a göre, sektör, hibrit çalışmaya geçişin yanı sıra artan faiz oranlarından ve bölgesel bankaların yeni kredi almayı veya eski kredileri yeniden finanse etmeyi neredeyse imkansız hale getiren sorunlarından etkileniyor.

Subran, devam eden yüksek faiz oranlarının bankacılık sektöründe veya sorunlu ticari gayrimenkul sektörüne odaklanan hedge ve emeklilik fonları gibi banka dışı borç verenlerde daha fazla ‘finansal kaza’ya yol açabileceğinden özellikle endişe duyduğunu ifade ediyor.

Banka dışı borç verenlerin, bankalarla aynı düzenlemelere tabi olmayan ticari gayrimenkul kredileriyle ilgili potansiyel sorunlarına atıfta bulunan Subran, “Şu anda herkesin sorunu çok ani sıkılaşma, ancak daha sonra ek bir yanlış risk yönetimi katmanı da var” diyor.

Satışlar daha da yoğunlaşacak

Subran, borç verme koşullarının ve krediye erişimin bu yıl da düşmeye devam etmesini bekliyor ve bunun eninde sonunda bir resesyonu tetikleyeceğini söylüyor. Subran, “Bu, 2008'deki küresel finans krizinin yeniden uyarlaması olmayacak, ancak önümüzdeki birkaç ay içinde piyasadaki satışlar daha da yoğunlaşacak” şeklinde konuşuyor.

Bir Minsky anı için endişelenen tek kişi Subran da değil. JPMorgan Baş Piyasa Stratejisti ve Küresel Araştırma Başkanı Marko Kolanoviç, Mart ayına ait paylaştığı notta, yüksek enflasyon ve artan faiz oranlarının varlık fiyatları ve borç vermede ani bir çöküş ihtimalini artırdığını açıklamıştı. Kolanoviç, “Piyasalarda ve jeopolitik görünümde bir Minsky anı olasılığı arttı. Merkez bankası yetkilileri bulaşmayı başarılı bir şekilde kontrol altına alsa bile, hem piyasalardan hem de düzenleyicilerden gelen baskı nedeniyle kredi koşulları daha hızlı sıkılaşacak gibi görünüyor” şeklinde yazmıştı.

Borsalarda yorgunluk belirtisi

Amerikan banka hisseleri 'kumar' yatırımı oldu

ABD'de banka hisselerini bekleyen ağır tehlike

Bankacılık endişeleri resesyon endişelerini akla getiriyor

Resesyondan kaçınmak mümkün mü? İşte aşılması gereken 3 zorluk...

JPMorgan: ABD hisse senedi piyasası için en kötü bitmedi

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.