Piyasalar gerildi, peki şimdi ne olacak?

Kriz yaratacak karara karşılık Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği de "ABD’deki tüm misyonlarımızdaki ABD vatandaşlarına yönelik vize işlemleri askıya alınmıştır" açıklaması ile ABD’den gelen açıklamanın aynısını yaptı. Hatta her iki açıklamada da ‘indirmek’ kelimesi yerine hatayla ‘indirgemek’ yazılmıştı. ABD vatandaşlarının vize başvuruları askıya alındı. Sınırda vize ve e-Vize uygulaması durduruldu.

ABD’nin vize vermediği ülkeler olan Suriye, İran, Libya, Somali, Sudan ve Yemen’in yanına pratikte Türkiye de eklenmiş oldu. Pazar akşamı yaşanan bu gelişmelere hafta başında piyasaların tepkisi sert oldu

Piyasalar tedirgin; altın ve euro rekor kırdı

Hem jeopolitik hem de siyasi gerilim, pazartesi piyasaların açılmasıyla etkisini ilk olarak TL kurlarında gösterdi. Dolar, Asya piyasalarındaki hacimsiz hareket ve spreadle beraber 3,85TL seviyelerini görürken, anlık yaşanan bu görünüm sonrası kur tekrar 3,70 seviyelere geri çekildi. Sabahtan bu yana hem arkadaş çevrem, hem yatırımcılar hem de tek kullandığım sosyal mecra olan twitterdan gelen sorular yoğun olarak kur ve altın fiyatları üzerineydi. Bu haftaki yazımı da bu sorular üzerine şekillendirmekte fayda olacağını düşündüm.

Dolar sene sonu ne olur?

Sene sonu %9,50 enflasyon beklentime göre Türk Lirasındaki değer kaybının 3,77 TL olduğunu hesapladığımı belirtmiştim. Beklentimi korumakla birlikte enflasyonda durum kötüleşmesi durumunda TL’deki değer kaybı hızlanabilir. Yaşanılan gerilim enflasyona önemli bir katkı vermeyebilir ama risk primlerindeki hareketler, Türkiye’nin borçlanma maliyetini artırabileceği gerekçesiyle dolaylı olarak ÜFE’den TÜFE’ye geçiş söz konusu olabilir.

Dolar/TL, Günlük Periyot

TL varlıklarında bundan sonra yaşanacak gelişmeler siyasilerin söylemlerine bağlı olacak. Öyle ki, bu sabah TÜİK tarafından açıklanan Ağustos ayı sanayi üretim verisi neredeyse arada kayboldu. Laf veriye gelmişken, sanayi üretim verisinin aylık %0,1 azaldığı, yıllık olarak %5,2 arttığını hatırlatmakta fayda var.

Bu zamana kadar ekonomide işlerin yolunda gitmediği çokça dillendirilmişti. Gördüğüm o ki, kurdaki bu ani hareket son günlerde var olan endişelerin üzerine eklenince, insanları da biraz tedirgin etmiş. Yaşanan bu gerginlik ve yeni operasyon, gelişmekte olan ülke kurlarının dolar karşısında baskılandığı bir döneme denk gelmiş oldu. Ekim ayı ile beraber ABD Merkez Bankası(Fed) bilanço küçültme operasyonuna başlayacak ve %70’in üzeri ihtimalle aralık ayı toplantısında faiz artıracak. Bahsettiklerim henüz daha gerçekleşmemişken, piyasa bunca zamandır fiyatlamadığı bu gerçekleri alıp-satmaya başlamıştı, küresel borçlanma maliyetlerinde yukarı yönde baskılar oluşmuştu. Tam da bu döneme denk gelen gerginlikler, gelişen ülke varlıkları üzerinde kar realizasyonları için zemini hazırlamıştı.

Ekim başından bu yana bazı GOÜ para birimlerinin Dolar karşısındaki değişimleri (9.10.2017 16:00)

Son günlerde bu başlıklar ekonomide işlerin yavaşladığına dair soru işaretleri oluşturuyordu;
*Orta Vadeli Plan’da yer alan hedeflerin tatminkâr gelmemesi ve hedeften ziyade niyet olarak kalabileceği
*Yeni zamların bütçe açığı ve enflasyon hakkında soru işaretleri yaratması,
*Hazinenin borç limitinin aşılması ve bunun üzerine limitin tekrardan yükseltilmesi
*KGF’lerin sağlıklı bir şekilde ödenmesinin yapılıp yapılmayacağı belirsizliği
*Fed ’in bilanço küçültmeye başlamasıyla beraber sene başından bu yana düşük seyreden borçlanma maliyetlerinde görülmeye başlanan artış
Tüm bu maddelerin sonucu olarak Devletin, kamu yatırımlarının ve harcamalarının finansmanını sağlamak amacıyla iç borçlanmaya gitmesi sonucunda faiz oranlarındaki yükselişle birlikte özel sektör yatırım ve harcamalarının düşmesi sonucu = Crowding Out

Tüm bunların üzerine ABD ile gerilimleri eklediğimizde, Euro ve altın rekor seviyeleri test etti, TL dolar karşısında en çok değer kaybeden para birimi oldu.
Doların 3,38 yolculuğu sırasında yerleşiklerin döviz alımları rekor kırmıştı. Buna karşılık aynı dönemde finansal olmayan şirketlerin döviz borcu artmıştı. Döviz borcunu yönetemeyen veya durumu yeteri kadar iyi analiz edemeyip, Fed’in faiz artırdığı ortamda korunmasız döviz borçlanan şirketlere bu gibi günler alarm niteliğinde olmalı. Bu nedenle önümüzdeki dönemde dövizde yükseliş olabileceği yönündeki risklere karşılık çalıştıkları kurumlardan hedge yöntemleri konusunda bilgi almalarında fayda var.
Dolar almak isteyen yatırımcılara ise verebileceğim tavsiye ise 3,38’lerden bu yana dolar kuru %9,5 yükseldi. Bir bu kadar daha yükselmesi demek 4,05TL demek oluyor ki bu da var olan risklerin üzerine daha ciddi gündem maddelerinin eklenmesi demek. Bu nedenle yeni Dolar alımları düne göre daha fazla risk ve maliyet içerdiğini hatırlatmakta fayda var.

Aralık 2005- Eylül 2017, gerçek ve tüzel yerleşiklerin YP mevduatları (Milyar USD)

Yerleşikler doların düştüğü trend boyunca hep dolar alımı yapmayı tercih ettiler. Yurtiçi yerleşikler bu yükselişe hesabında dolar mevduatıyla yakalandı. Bundan sonrası için alım yapmayı düşünen varsa geç kaldı. Çünkü piyasanın bu gibi günlerde ilk tepkisi aşırı olur. Sonrasında da bir denge arayışı söz konusu olur. Zira tansiyonu tırmandırıcı yeni gelişmeler olmaz ise muhtemelen kur 3,60’lara doğru bile gerileyebilir. Türkiye’den ne hamle geleceğini henüz bilmiyoruz. Uçak alım sözleşmesinin iptali, İncirlik üssünün kapatılması gibi senaryolar da tansiyonu düşürücü adımlar değil. Bu yüzden kurun ve borsanın dengeye oturması biraz zaman alabilir.

Borsa İstanbul ise 30 Hazirandan bu yana ilk kez 100bin seviyesinin altına gerileyerek ilk şoku 99.200 seviyesi ile karşıladı. BIST’te iki önemli maddeye bakmakta fayda var. İlki gösterge faiz ikincisi ise 5 yıllık CDS risk primi. Özellikle CDS cephesi çok önemli, şuanda 175 seviyesinde. 200 üzerine yükseldiği vakit endekste yabancıların çıkışı hızlanıyor. Henüz CDS tarafında çok ciddi bir kırılma görmediğimiz için endeks buralarda denge arayışına hatta 103 bin seviyesine doğru boşluk doldurma hareketine bile girebilir. Gün be gün takip edebileceğiniz CDS’lerde bir bozulma yaşandığı takdirde bu geri çekilme 95.000 seviyesine kadar devam edebilir. Beste Naz Köksal-CNN Türk

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.