Petroldeki şoklar askeri harcamaları da vurdu

Jeopolitik gerginlikler ve çatışmaların arttığı dönemlerde hükümetlerin genellikle askeri harcamalarını artırdığı görülüyor. Ancak yapılan araştırmalar güvenlik kaygılarının yanı sıra askeri harcamaların da petrol fiyatlarıyla da korelasyon içinde olduğunu gösteriyor.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü SIPRI, 2016 yılı askeri harcamalar raporunu yayınladı. Rapor, petrol üreticilerinin harcamalarının geçen yıl sert bir şekilde gerilediğini ortaya koydu. Petrol üreticisi ülkeler arasında harcamaları en sert düşen ülkeler yüzde 56 ile Venezuela ve yüzde 54 ile Güney Sudan oldu. Enerjinin ağır toplarından Suudi Arabistan da özellikle petrol fiyatlarındaki düşüşten etkilenerek askeri harcamalarını 2016’da yüzde 30 oranında azalttı ve 63,7 milyar dolar seviyesine çekti.

SIPRI raporu, 2016 yılında sona eren 10 yıl içinde petrol fiyatlarında artış ya da düşüş meydana geldiği dönemlerde dünya genelinde askeri harcamalarda paralel bir hareket yaşandığına işaret ediyor Bu korelasyon kısmen, enerji üreten ülkelerin gelirlerinin önemli bir bölümünün petrol satışlarından elde edilmesinden kaynaklanıyor.

Petrol fiyatları 2014 yılında düşüşe geçti. Aynı yılın kasım ayında OPEC'in üretimi kısmama kararı alması fiyatlardaki düşüşü hızlandırdı. Haziran 2014’te 100 doların üzerinde olan petrolün varil fiyatı Ocak 2016’da 30 dolara kadar geriledi. Sonrasında fiyatlar, 50 dolar civarında dengelenmeye başladı. Petrol fiyatlarının zayıfl adığı 2015- 2016 yıllarında birçok petrol üreticisinin askeri harcamaları da düştü.

Petrol zengini Ortadoğu bölgesi askeri harcamaların azaldığı yerlerden. Lübnan, Katar, Suriye, BAE ve Yemen’in verisi eksik olmasına karşın SIPRI, Ortadoğu’da geçtiğimiz yıl toplam askeri harcamanın 2015 yılına oranla yüzde 17 düştüğünü hesaplıyor. SIPRI uzmanları, Umman dışında bölgedeki hemen tüm ülkelerin askeri bir çatışma içine girmesine rağmen askeri harcamaların gerilemesinin, petrol fiyatlarındaki gerilemenin askeri bütçeler üzerindeki etkisine işaret ettiğini söylüyor.

SIPRI, 2015’ten bu yana askeri harcamaları en çok azalan 15 ülkeden sadece Gine ve Zambia’nın petrol üreticisi olmadığına dikkat çekti. Araştırmada petrol şoklarına karşı askeri harcamalarını korumayı başaran ülkeler olduğu da ifade edildi. Özellikle Kuveyt ve Norveç’in fiyat dalgalanmalarına karşı karşı güçlü askeri harcamalarını korudukları görüldü.

RUSYA DÜNYA ÜÇÜNCÜSÜ OLDU

Rusya da güçünü koruyan ülkelerden. Rusya, 2016’da petrol fiyatlarının gerilemesine ve ekonomik yaptırımlara rağmen askeri harcama alanında dünya üçüncülüğüne yükseldi. 2016’da askeri harcamalarını yüzde 5,9 artırarak 69,2 milyar dolara yükseltti.

ABD. 611 MİLYAR DOLAR HARCADI

ABD 611 milyar dolar ile en çok askeri harcama yapan ülke olmaya devam ederken, geçen yıl harcamalarını yüzde 5,4 artıran Çin 215 milyar dolarla ikinci sırada yer aldı. SIPRI, 2016’da harcamalarını yüzde 1,2 artıran ABD’nin uzun süredir devam eden kademeli düşüş trendini tersine çevirdiğini ifade etti. SIPRI Direktörü Aude Fleurant, “ABD’deki siyasi değişimden dolayı ülkenin askeri harcamalarının ne yöne gideceğini kestirmek zor” yorumunu yaptı. ABD’nin 2016’daki askeri harcamaları, sıralamada kendisinden sonra gelen 8 ülkenin harcamalarının toplamından daha fazlaydı. SIPRI raporunda Türkiye’nin askeri harcamalarının 2016’da yüzde 5,7 azalarak 14.9 milyar dolara gerilediği ifade edildi. (Dünya / Evrim Küçük)

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.