Petrolde düşüş bitti mi?

Önce FED’in tarihini yazdı sonra petrolde ‘star wars’ araştırmasıyla gündeme damgasını vurdu.  Şimdi, ülkelerin, dev üreticilerin, şirketlerin, dünya kamuoyunun yakından ve soluk soluğa izlediği gelişmeleri masaya yatırdı, piyasalarda ‘düştü, düşüyor’ çığlıkları attıran petrole son noktayı koydu. Önemli bir raporu da işleyerek petrolü kaleme alan A1 Capital – Forex Koçu Araştırma Müdürü Kıvanç Vural’dan işte o yazı…

PETROLDE DÜŞÜŞ BİTTİ Mİ?

Petrolde bir buçuk yıllık çöküşün sebebini artık bilmeyen yoktur. Hem doların Fed faiz artışı beklentisiyle güçlenmesi hem de OPEC'in başta ABD kaya gazı üreticileri olmak üzere yüksek maliyetli üreticileri piyasanın dışına itme stratejisiyle petrol 100 dolar üzerinden 30 dolar altına kadar geri çekildi bir buçuk sene içinde.

Fed'in faiz artışı patikasında ilk tahmin edilenden daha yavaş yürüyeceğinin anlaşılması ve Rusya ile Suudi Arabistan'ın üretimi mevcut seviyelerde dondurma konusunda anlaşma çabası petrolde son haftalarda hatırı sayılır bir toparlanmayı beraberinde getirdi. Şubat ayında 26.00 dolarlara kadar gerileyen ham petrol Fed'in dün doları bozguna uğratmasıyla 40.00 dolarların kapısına dayanmış durumda. %50'den fazla bir yükselişten bahsediyoruz.

Daha geçtiğimiz ay sudan ucuz fiyatlara kadar gerileyen petrol için şimdi söylenecek tek bir olumsuz şey bile yok. Kâbus bitti, rüya başladı. Bundan sonra petrolü çok güzel günler bekliyor artık. Peki, gerçekten öyle mi?

Petrolde yaşanan çöküşün en önemli faillerinden biri arz fazlası. Son iki yıldır her gün üretim ve tüketim arasında aşağı yukarı 2 milyon varillik bir fark var. Uluslararası Enerji Ajansı son yayınladığı görünüm raporuna göre birinci ve ikinci çeyrekte arz fazlası 2 milyon civarında olmaya devam edecek. Fakat aradaki fark üçüncü ve dördüncü çeyrekte 0.2 milyon varile kadar gerileyerek denge bulmaya başlayacak.

DAHA YÜKSEK RAKAMLAR GÖRÜYORUZ

Suudi Arabistan'ın üretimi kısmama inadının en önemli nedeni ABD kaya gazı üreticileri. Bildiğimiz geleneksel petrol sondajı metodu ile değil hidrolik kırma/çatlatma yöntemi (fracturing, fracking) kullanıldığı için daha yüksek maliyet altına giren kaya gazı üreticileri düşük fiyatları görünce bir köşeye çekilecek, boşalan alana OPEC girecek ve böylece piyasa payını geri alacaktı. Plan ve strateji buydu ve şimdiye kadar başarıya da ulaştı diyebiliriz.

ABD'de sondaj kuyusu sayısı son iki yılda %60'dan faza gerilerken OPEC günlük petrol üretiminde iki yıl öncesine göre daha yüksek rakamlar görüyoruz. Yani sondaj kuyuları kapılarına kilit vurup üretimi durdururken OPEC boşluğu doldurmak için üretimi körüklemiş. Sorunsuz bir strateji ve çok da güzel işledi şimdiye kadar. Fakat son zamanlarda kaya gazı üreticilerinden gelen bazı haberler tüm kartların yeniden dağıtılmasına neden olabilir.

Gelenekselden farklı bir sondaj sistemi kullanılarak üretilen kaya gazı için maliyet bir kaç sene öncesine kadar ortalamada 60 Dolar civarıyken ilerleyen teknoloji ile bazı büyük kaya gazı üreticileri maliyeti 40 dolarlara kadar indirmişler. Kaya gazı üreten şirket yöneticilerinden gelen açıklamalara bakarsak petrolün 40 doları geçmesiyle beklemede olan yatırımlara start verilecek ve üretim tekrar kademeli olarak artacak. Yani OPEC stratejisinin bekası için daha düşük petrol fiyatlarına katlanmak zorunda kalabilir. Buna katlanmak ister mi? İsterse de ne kadar katlanabilir? İki büyük soru işareti...

 Diğer yandan 'üretimi dondurma' anlaşması ile ilgili bir İran çıkmazı var ortada. OPEC üyesi İran, “Beni anlaşmanın dışında tutun” diyor. Yaptırımlar öncesi seviyelere ulaşmak ve piyasa payını geri almak için üretimi günlük dört milyon varile kadar çıkartacağım diyor İran. Bazı OPEC üyeleri ise İran dondurmazsa biz de dondurmayız diyor. OPEC ve Rusya önümüzdeki ay Katar'da 'dondurma' zirvesi için bir araya gelecek fakat hala herkesi memnun edecek ortak bir zemin sağlanamamış durumda.

Ayrıca OPEC ve Rusya üretimi dondursa da zaten neredeyse günlük üretebileceğinin maksimumunda dondurmuş olacak. Yani aslında bir musluğu neredeyse sonuna kadar açıp bundan sonra daha fazla zorlamayalım kararı verecek taraflar eğer başarabilirlerse.

GLOBAL RİSKLERLE İLGİLİ ENDİŞELER

Daha önceleri petrolde 60 dolarlar toparlanmalarda sınır olarak görülürken şimdi sınır 40 dolara inmiş durumda kaya gazı üreticilerinin maliyeti düşürmesi nedeniyle. Bu nedenle sadece işin arz/talep tarafından baktığımızda 40 veya 45 dolar (ham petrol) üzerine doğru hareketlerin sürdürülebilir olma ihtimali düşük. Fed enflasyon beklentilerinde yaşanan toparlanmayı görmezden gelmeyi bırakır ve global riskler ile ilgili endişeler azalırsa bu ihtimal çok daha da düşer.

Yani başlıktaki sorunun cevabı hayır. Son zamanlarda yaşanan bahar havasına rağmen petrolde denge henüz sağlanmış değil. FOMC kararlarının ardından piyasalardaki dolar satma furyası ham petrolü 43.00 dolara kadar itebilir önümüzdeki süreçte. Hatta bir ihtimal 45.00 dolara kadar. Fakat temel gerçeklerin yine su üstüne çıkması ile petrol kendini tekrar hızlı bir şekilde 35.00 dolar altında bulabilir.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.