Petrol talebindeki büyümenin durma noktasına gelmesi bekleniyor

Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) hükümetlerin mevcut politikaları ve piyasa eğilimlerine göre hazırladığı Petrol 2023 orta vadeli piyasası raporuna göre, küresel petrol piyasaları Kovid-19 salgını ve Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaş nedeniyle son 3 yıldır yaşanan türbülans sonrası kademeli olarak yeniden şekilleniyor.

Ham petrol fiyatları savaş öncesi seviyenin altına çekilirken, rafineri ürünleri fiyatları da özellikle gelişmiş ülkelerdeki talep yavaşlamasıyla gerileme gösteriyor.

OPEC+ ülkelerinin gelecek aylarda uygulayacağı üretim kesintilerinin arzda büyük ölçüde sıkılaşma yaratabileceğini öngören IEA, 2022-2028 yıllarını kapsayan döneme ilişkin piyasa görünümünün iyileşmesini bekliyor.

Petrol fiyatlarının yükselmesine yol açan savaş, arz güvenliği endişelerini ana gündem haline getirerek temiz enerji teknolojilerinin kurulumunu hızlandırırken, bu yıl petrol ve gaz üretimi yatırımlarının yüzde 11 yükselişle 528 milyar doları bulacağı ve 2015'ten beri en yüksek seviyesine ulaşacağı öngörülüyor.

Petrol talebindeki yavaşlamaya rağmen büyük üretici ülkelerin kapasite artışlarına devam edeceği ve bunun sonucunda ağırlıklı olarak Orta Doğu'da olmak üzere günlük en az 3,8 milyon varil petrol üretim kapasitesinin boşa çıkacağı tahmin ediliyor.

OPEC+ dışında ABD, Brezilya ve Guyana'nın aralarında bulunduğu üretici ülkelerin küresel arz kapasitesini 2028'e kadar günlük 5,1 milyon varil artırma planları bulunurken, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Irak, OPEC+ içindeki kapasite artış planlarında başı çekiyor.

Söz konusu planların OPEC+ üyelerinin günlük 0,8 net artış sağlayacağı hesaplanıyor.

Ulaşım sektörü kaynaklı petrol talebi 2026'dan sonra aşağı yönlü

IEA'nın hesaplamalarına göre, küresel petrol talebi 2022'deki seviyesine göre 2028'e kadar yüzde 6 büyüyerek günlük 105,7 milyon varile ulaşacak.

Küresel petrol talebindeki artışın itici güçleri olarak, petrokimya ve havacılık sektörlerindeki güçlü talep öne çıkıyor.

Bu toplam artışa rağmen, küresel petrol talebindeki yıllık artış bu yılki günlük 2,4 milyon varil seviyesinden 2028'de günlük 400 bin varile düşecek.

Elektrikli araçların yaygınlaşmasıyla ulaşımdaki petrol talebi ise 2026'dan sonra düşüşe geçecek.

Çin'in talebi 2024 sonrası yavaşlayabilir

Küresel ekonomiye ilişkin belirsizliklerin sürdüğü bu dönemde, OPEC+ ülkelerinin kararları ve Çin'in rafineri endüstrisine yönelik politikalarının ham petrol ve petrol ürünleri piyasalarının gidişatında kritik rol oynayacağı ifade ediliyor.

Kovid-19 önlemlerini son kaldıran ülke olan Çin'in petrol talebinin 2023'ün ikinci yarısında toparlanması ancak 2024'ten itibaren talepte yavaşlama görülmesi bekleniyor.

Bununla birlikte, yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerde artan petrokimya talebi ve güçlü tüketim artışının, gelişmiş ekonomilerdeki daralmayı telafi edeceği tahmin ediliyor.

Rafineri sektöründe 2028'e kadar kapasite artışının rafineri ürünlerine yönelik talebi geride bırakması bekleniyor.

IEA Başkanı Fatih Birol, orta vadede petrol piyasalarının görünümüne ilişkin değerlendirmesinde, temiz enerji ekonomisine geçişin hız kazandığını ve elektrikli araçlar, enerji verimliliği ve diğer teknolojiler geliştikçe petrol talebinde zirvenin 2030'dan önce görülebileceğini belirterek, "Petrol üreticileri değişimdeki artan hıza çok dikkat etmeli ve yatırım kararlarını planlı bir dönüşüme göre ayarlaması gerekiyor." uyarısında bulundu.

IEA, küresel petrol talebindeki artış tahminini yukarı yönlü revize etti

Öte yandan IEA'nın bugün yayımlanan aylık petrol piyasası raporuna göre, küresel petrol talebinin bu yıl geçen yıla kıyasla günlük bazda 2 milyon 450 bin varil artarak 102 milyon 250 bin varille rekor seviyeye ulaşacağı öngörülüyor. Bir önceki raporda bu miktar günlük 102 milyon 10 bin varil olarak tahmin edilmişti. Böylece bu yıl için küresel petrol talebi tahmini günlük 240 bin varil yukarı yönlü revize edildi.

Talebin, OECD bölgesinde geçen yıla göre 290 bin varil artışla günlük 46 milyon 240 bin varil, OECD üyesi olmayan ülkelerde ise 2 milyon 160 bin varil artışla günlük 56 milyon 10 bin varil olacağı hesaplanıyor.

Nisanda talebin günlük 16 milyon 300 bin varille tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığı Çin'de, bu artışın hız kesmeden devam etmesi bekleniyor.

OECD bölgesinde talep, imalattaki mevcut durgunluk nedeniyle zayıf kalırken, bu yıl küresel petrol talebinde beklenen artışın yüzde 90'ının OECD dışı ülkelerden geleceği öngörülüyor.

Küresel petrol talebinin gelecek yıl ise günlük yaklaşık 103 milyon 110 bin varil seviyesine ulaşacağı hesaplanıyor.

Küresel petrol arzı azaldı

Rapora göre, günlük küresel petrol üretimi geçen ay, önceki aya göre yaklaşık 660 bin varil azalarak 100 milyon 600 bin varil seviyesinde gerçekleşti.

OPEC'in günlük ham petrol üretimi ise mayısta bir önceki aya göre yaklaşık 400 bin varil azalarak 28 milyon 500 bin varil oldu. Bu dönemde ham petrol dışındaki diğer konvansiyonel olmayan OPEC üretimi de günlük 5 milyon 300 bin varil olarak kayıtlara geçti. Böylece OPEC'in günlük petrol üretimi geçen ay 33 milyon 800 bin varil olarak gerçekleşti.

OPEC dışı ülkelerin günlük petrol üretimi ise söz konusu dönemde önceki aya göre günlük yaklaşık 200 bin varil azalarak 66 milyon 800 bin varil oldu.

IEA, AB gaz arz güvenliğinde iyimserliğini koruyor

IEA, küresel petrol arz açığı tahminini yükseltti

IEA, küresel petrol talebindeki artış öngörüsünü revize etti

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.