Petrol fiyatlarında komplo mu var?

Petrol fiyatlarındaki düşüşle ilgili spekülasyonlar ortada dolaşıyor. Rusya Enerji Bakanı petrol fiyatlarının yakın zamanda yeniden 110 dolar seviyesine çıkacağını söylerken bazı bankaların emtia birimleri petrol fiyatlarına ilişkin hedeflerini aşağı çekiyor.

Vatan Gazetesi yazarı Ali Ağaoğlu konuyu köşesine taşıdı. İşte o yazı:

Petrol fiyatlarındaki düşüşle ilgili farklı komplo teorileri var. Başrolde Arabistan görülüyor. 2015’te 70 $’ın altına inilmesi iddiayı haklı çıkarabilir. Yıl ortalamasında beklentim 85 $

Ham petrol fiyatları dört aydan daha kısa sürede yüzde 28’e yakın düştü. 23 Haziran’da 115.6 dolar seviyesinde olan petrolün varil fiyatı 16 Ekim’de 82.90 dolara kadar geriledi. Hem cari açık için, hem de biz tüketicilerin ödediği pompa fiyatının düşmesi açısından bizim için çok iyi haber bu. Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın ifadesiyle; petrol fiyatlarında bir yıl boyunca 86 dolar ortalamayı koruyabilirsek; 3.2-3.4 milyar dolar arasında tasarruf edecekmişiz. (Bu rakamın 2015 yılında KİT’lerin zararını karşılayacağını da bu vesile ile öğrenmiş olduk!) 

Kaya gazı zorlayacak

Petrol fiyatlarındaki bu düşüşle ilgili değişik sebepler sıralanıyor. Bunların içinde küresel ekonominin yavaşlamasıyla düşen talep ile ABD’deki ‘kaya gazı/petrolündeki’ üretimin son yıllarda ciddi miktarlarda artması ve ABD’nin bu yıl ilk kez petrol ihracına izin vermesi temel faktörler olarak sıralanıyor. Bunların yanı sıra son günlerde daha fazla konuşulmaya başlanan “komplo teorileri” de yok değil. ABD’nin yönlendirmesi ile Suudi Arabistan’ın fiyatların düşmesi için üretimi arttırması veya düşüşe karşı üretimi kısılması konusunda OPEC’e acil toplantı çağrısı yapan Venezuela’yı muhatap bile almamış olması bunların arasında en popüler olanı. Hatta büyük alıcılara el altından iskonto verildiği dedikodusu bile var!

Bu sayede bir taşla hem Rusya hem de İran vurulmuş oluyor (muş)! Her 1 dolarlık düşüş Rusya’nın gelirini 2 milyar dolara azaltırken, 90 dolara düşen petrol fiyatı Rusya’nın GSMH’sini yüzde 1.2 aşağı çektiği hesaplanıyor. Rusya’nın bütçesinde petrol 100 dolarak olarak varsayılırken, bu rakamın İran için 120 dolar olduğu hesaplanmış. S.Arabistan için bütçede denkliği sağlayacak rakamın 83 dolar olduğu hesaplanırken Kuveyt, Katar ve BAE için 35-45 dolar gibi çok daha aşağıda rakamlar telaffuz ediliyor. 80 dolara düşmesi S.Arabistan’ı bütçe olarak çok sarsmayacağı gibi 735 milyar dolarlık rezervleriyle de bu politikayı 1-2 yıl sürdürebileceği konuşuluyor.

Diğer yandan önümüzdeki yıllarda S.Arabistan’ı en fazla zorlayacak konuların başında da ABD’deki ‘kaya gazı/petrolü’ geliyor. Bu teknoloji ile çıkarılan petrolün varil maliyetinin 80 dolar bölgesi olduğu düşünülürse, S.Arabistan’ın bu konudaki rakiplerini yatırımlardan vazgeçirmek/erteletmek için bu yola başvurduğu da “komplo teorileri” arasında!

Yakın zamanda 110 dolara çıkmaz

Bunlara karşın dün Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak, “Düşük talebe bağlı olarak Haziran sonundan bu yana yaklaşık dörtte bir oranında gerileyen petrolün varil fiyatının, uzun vadede yeniden 90-110 dolar seviyelerine ulaşacağını” söyledi. AA’nın 10 Ekim’deki haberinde Hazar Strateji Enstitüsü Analisti Mubariz Hasanov da bir ülkenin petrol fiyatlarını tek başına etkileyemeyeceğini söylemiş.

Kendi adıma ne komplolara ne de petrol ihraç eden iki ülkeden gelen bu umutlu yorumlara mesafeli bakıyorum. Temel taraftaki talep azlığı ve “kayaç petrolü” bence daha önemli faktörler. Yakın zamanda Rus Bakan Novak gibi 100-110 dolarlar olmasa da 90-95 dolar bandının test edileceğini tahmin ediyorum.

Önümüzdeki yıl içinde 70 doların altına inilmesi S.Arabistan hakkındaki iddiaları haklı çıkarabilir. Arızi olarak bu seviyelere inilse de benim beklentim yıl ortalamasının 85 dolarlar civarında olacağı yönünde. Hiç de fena olmaz hani, KİT’lerin zararı çıkar!

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.