Pasif yatırımlar borsaların kimyasını bozuyor

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Pasif yatırım tercihleri oldukça basit bir yatırım stratejisine sahip olmasına rağmen birçok eleştiri okunu da üzerine çekiyor. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre aktif bir yatırım stratejisi yerine belirli bir endeksin veya sektörün performansını takip eden pasif yatırımlar son dönemde özellikle bireysel yatırımcıların en çok tercih ettiği stratejilerden biri haline geldi. Zira yatırımcılar karmaşık tablolara göz atmak ve ucuz ve kaliteli hisselerin peşinden koşmak yerine sadece bir endeksi takip ederek uzun vadede istikrarlı getiriler elde edebiliyorlar.

Financial Times yazarı Katie Martin’e göre fon yöneticileri ise aynı oranda hevesli değil. Pasif yatırımın son 40 yıldaki yükselişi varlık yönetimi sektöründeki fon ücreti savaşlarının en önemli sebeplerinden biri olarak görülüyor. Ancak fon yöneticilerini rahatsız eden tek konu bu da değil. Uzmanlar pasif fonların borsaları gizemli bir biçimde hareket etmeye zorladığını ve doğru yatırım sanatının karmaşıklaştığını düşünüyor. Söz konusu açıklamalar kötü portföy yönetimleri için bir bahane olarak görülüyor olabilir. Ancak Martin’e göre gerçekten de acil hale gelen bazı birikmiş sorunlar söz konusu.

Morningstar verilerine göre aralık ayı itibariyle pasif fonlardaki net varlıklar ilk kez aktif fonları geride bıraktı. 2023 yılında ABD’deki borsa yatırım fonlarına talep görece zayıf kaldı. Fonlara akan 79 milyar dolar korkunç geçen bir 2022’nin ardından bir toparlanmayı temsil ediyordu. Ancak asılına bakılırsa bu rakam 1993 yılına kadar uzanan verilere göre ikinci en düşük organik büyüme oranını işaret ediyordu.

Fonlara akan para Morningstar’ın ifadeleriyle büyük ölçüde “yıllardır aktif fonların sahasına tecavüz eden” pasif fonlara yığıldı. Pasif fonlarda tutulan toplam 13,3 trilyon doların 8 trilyon dolarlık kısmı ABD hisse senetlerine yatırılıyor. Morningstar raporunda son 10 yıldır tek yönlü bir trafik olduğu belirtiliyor va ABD hisse senedi fon akışlarının 2005 yılından itibaren pasif fonların lehine döndüğüne dikkat çekiliyor.

Bunun dünyanın en büyük borsası üzerinde yatıştırıcı bir etkisi olduğundan endişe duyanlar bir noktada haklı olabilir. ABD Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu tarafından geçen ay yayınlanan bir araştırma, endeks yatırımlarının daha fazla kullanılmasıyla, hisse senetlerini hareket ettirmesi gereken haberlerin etkisinin azaldığı belirtildi.

Alberta Üniversitesi'nden Randall Morck ve Purdue Üniversitesi'nden M. Deniz Yavuz, kur şoklarını ve bunlara duyarlı şirketler üzerindeki etkilerini inceledi. Akademisyenler ardından bu şokların S&P 500 Endeksi’ndeki hisse senetlerine net bir şekilde yansıyıp yansımadığına göz attı. Buradaki birincil hedefse pasif yatırımlarda kullanılan paranın gidişatıydı.

Araştırma raporunda, “Ana testlerimiz, S&P 500'de olan ve olmayan hisse senetleri arasında özgün para birimi duyarlılığı konusunda ekonomik ve istatistiksel olarak anlamlı bir %60'lık bir azalma olduğunu ortaya koyuyor. Sonuçlar son derece güçlü. Endekse eklenen hisse senetlerinde, endeksten düşen Hisse senetlerinde ve her ikisinin toplamında bu açıkça görülüyor” ifadelerine yer verildi.

Diğer bir deyişle güçlü endekslere dahil olan hisseler pasif yatırımlar sayesinde kur şoklarına karşı ciddi oranda daha dayanıklı hale gelebiliyor.

Araştırmada pasif yatırımların kullanım alanları olduğuna da dikkat çekiliyor. Zira yatırımcılar bu fonlar sayesinde arkalarına yaslanıp yatırımlarının büyümesini izleyebiliyor. Ancak raporda bir uyarıya da yer veriliyor: “Testlerimiz, yeterli sayıda yatırımcının bir tavsiyeye uyması durumunda, kolektif eylemlerinin bu tavsiyeyi haklı çıkaran ekonomiyi baltalamak için birleşebileceğini gösteriyor”. 

Tüm bu sonuçlar etkin piyasalar hipotezine meydan okur nitelikte. Zira varlık fiyatları yol gösterici olması gereken piyasalara ilişkin gerçek bilgileri yansıtmıyor olabilir. Araştırma raporunda, “Endeksleme faaliyetlerinin artması etkin piyasalar hipotezinin uygulanabilirliğini baltalıyor gibi görünüyor” ifadelerine yer verildi.

Pasif yatırımlar büyümeye devam ederse tüm yatırım süreçlerinin başarılı şirketleri aramaktan ve bu sayede ödüllendirilmekten başka bir şeye dönüşmesi riski ufukta gözüküyor. Bunun yerine borsalar her varlık sınıfına daha fazla para akıtıldığı dairesel bir yatırım alanı haline gelebilir.

Martin pasif yatırımlara karşı çıkmanın sonuçsuz ve hatta züppeliğin ötesinde bir hareket olacağını belirtiyor. Zira bu stratejisi aksi takdirde piyasalarda aktif olamayacak milyonlarca insanın servet edinmesine imkan sağlıyor. Bununla birlikte FT yazarı pasif yatırımlar nedeniyle hisse senetlerinin sürprizlere karşı daha yalıtımlı hale geldiğini ve temel değerlerini daha az yansıttığını da kabul ediyor. Bu da borsa yazarına göre hem aktif hem de pasif yatırımcılar için hatalı yatırımlar risklerinin arttığı anlamına geliyor.

BlackRock: Enflasyon yüzde 3’ün altına inmeyecek

Buffett’ın dev nakit birikimi yatırımcılara ne anlatıyor?

UBS: Borsada rekor zirve seviyeler yatırımcıları endişelendirmemeli

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.