Pandır: Çelikten duvarları ‘acilen’ örmek lâzım

Eylül ayı verilerine göre Türkiye çelikte net ‘ithalatçı’ oldu. Erdemir Yönetim Kurulu Başkanı Ali Pandır, artan ithalat, düşen fiyat baskısını yaşayan çelik sektörünün geldiği noktayı ‘sağlıksız’ olarak nitelendirerek, “Eğer Türkiye katma değerli ürüne geçmek istiyorsa üretim cephesinde tam tersi bir hareket başlamış. Bunun temelinde de rekabet gücünün eksikliği var. Tüketim tarafında ise talebi ithalat karşılıyor. Üzerine de fiyatlar sürekli düşüyor” diyerek haksız/ dumpingli ithalata karşı koruma kalkanlarının kaldırılmasını istedi.

Dünya Gazetesi’nden Ece Ceyhun’a konuşan Erdemir Yönetim Kurulu Başkanı Ali Pandır, “Eğer Türkiye katma değerli ürüne geçmek istiyorsa üretim cephesinde tam tersi bir hareket başlamış. Bunun temelinde de rekabet gücünün eksikliği var. Tüketim tarafında ise talebi ithalat karşılıyor. Üzerine de fiyatlar sürekli düşüyor” yorumunu yaptı. Kendi çelik sanayisi olan tüm ülkelerin korumacılık yaptığını belirten Ali Pandır,  Ocak ayında yayınlanacak ithalat rejimi kararnamesinde çelik ürünlerine gümrük vergisinin artırılmasını ‘elzem’ olarak niteledi.
Korumacılığın ‘kumdan kaleler’ olduğunun da altını çizen Ali Pandır, “Korumacılık zaman kazandırır ama bu zamanı da iyi kullanıp rekabetçiliğinizi artırmak zorundasınız. Eğer artırmaz da yan gelir yatarsanız bir gün gelir kumdan kaleler devrilir siz gene rüzgarın altında kalırsınız. Onun için sadece biz değil tüm sektör, o korumacılığın sonsuza kadar sürmeyeceği bir gün kalkacağını unutmadan, bu süreyi verimliliğini ve rekabet gücünü artırmak için zamanı iyi kullanmamız lazım” yorumunu yaptı.

Türkiye’ye olan ihracatını artıran şirketlerin ağır anti damping soruşturmalarından ağzı yandığı için bir ülke uyarı mekanizmalarını çalıştırdığında bunların hemen geri çekildiğini ve uyarılara karşı da çok hassas olduğunu anlatan Pandır, “Sayın Bakan vergi artırma yönünde tek bir cümle bile kursa o gün ithalatta yavaşlama olur. Bu mekanizmayı gelişmiş ülkeler, özellikle ABD çok iyi kullanıyor ve üst üste anti damping soruşturmaları açarak ithalatı yavaşlatıyorlar” diye konuştu.

Dünya daha stabil büyüyecek
Erdemir Yönetim Kurulu Başkanı Ali Pandır, sektör adına bu uyarıyı yaparken dünya ekonomilerdeki yavaşlamayı ve demir-çelik sektöründeki üretim-tüketim rakamlarını da ortaya koyuyor. Pandır, 2015’in Türkiye için kayıp bir yıl olduğunu ve Türkiye dahil dünya ekonomilerindeki büyüme hızlarına bakıldığında artık çok büyük sıçramalar beklememek gerektiğine de işaret ediyor.

“Dünyada 2008 sonrası çalkantılı dönemden stabilizasyon dönemine geçişi göreceğiz. Türkiye’nin ortalama yüzde 3, Çin’in yüzde 6.5 seviyesinde olduğu, pek çok ülkenin de daha ortalama hızlarda büyüyeceği bir döneme girdiğimizi düşünüyorum” tespitini yapan Pandır, gelecek projeksiyonu yaparken de “Karamsar olmaya gerek yok ama heyecan verici bir şey de yok” diyerek “daha stabil büyüyen bir dünyanın gerçeklerine alışmamız lazım” diye konuştu. 

Pandır, dünyanın daha stabil büyüyeceği yorumlarını yaparken demir-çelik sektöründeki ve Çin’deki gelişmeleri baz aldığına da işaret ederek “Önümüzdeki 5 yıllık dönemde Çin hariç diğer ülkelerin çelik tüketiminde yüzde 3’lük bir artış, dünya tüketiminin yarısına sahip Çin’de ise gerileme olması beklendiği için, dünyada sadece yüzde 1.5’luk tüketim artışı olacağını tahmin ediyoruz. Türkiye’de de yeniden hükümetin kurulması, vaat edilen alt yapı yatırımları, devam eden mega projeler, konut projeleri ve otomotiv sektörü diye baktığınızda Türkiye’deki çelik tüketiminin bunlara paralel yüzde 2-3 civarında yıldan yıla artacağını öngörüyoruz” dedi.

İthalat artmış, üretim düşmüş
Demir-çelik sektöründe işin üretim tarafına gelindiğinde ise çok çarpıcı gelişmeler olduğuna işaret eden Ali Pandır, “Dünyada ham çelik üretimi, bu yılın 9 aylık döneminde yüzde 2.5 azaldı. Dünyanın ilk 10 çelik üreticisi ülkelerdeki ham çelik üretimleri karşılaştırıldığında hepsi negatif gidiyor. Bu tabloda bir Almanya, bir de Hindistan ayrıştı. Bu iki ülke hariç dünyanın birçok ülkesinde ham çelik üretiminde bir gerileme var. Üretimde İtalya’da yüzde 9, Japonya’da yüzde 5’lik gerileme var. Türkiye’de ise ham çelik üretiminde gerileme yüzde 7.8.  Geçen sene 9 ayda Türkiye’de 25.8 milyon ton ham çelik üretimi yapılırken bu yılın aynı döneminde rakam 23.8 milyon ton. Fakat nihai mamul üretimine baktığınızda yüzde 3’lük artış var. 27 milyon tondan 27.9 milyon tona gelmiş. Ham çelik üretiminin azaldığı bir ortamda nihai mamul üretimi artmış. Üstelik hurda ithalatının azaldığı bir dönemde. Çünkü slab ve kütük ithalatı artmış. Slab ithalatı yüzde 124 artışla 1.1 milyon tondan 2.4 milyon tona, kütük ithalatı ise yüzde 49 artışla 1 milyon tondan 1.5 milyon tona yükselmiş” bilgisini verdi.

Üretimde katma değer azalıyor
Pandır, rakamların Türkiye’nin artık daha az katma değerli ürün üreten bir ülke haline geldiğini gösterdiğini vurgulayarak “Artık bizim dışımızda kalan elektrik ark ocaklı tesisler hurda ile çalışmak yerine yarı mamul ithal edip sadece haddehanelerini çalıştırıyorlar. Bu da Türk üreticilerin değer zincirinin ucuna itildiğini gösteriyor. Çelik üretmek yerine Rusya ve Çin’in ürettiği çeliği alıp sadece haddecilik yapıp para kazanmaya çalışıyorlar” ifadelerini kullandı.
Türkiye’de çelik tüketiminin ise yüzde 12 arttığını 2014’te 23 milyon ton olan tüketimin bu yılın 9 aylık döneminde 25.8 milyon tona geldiğine işaret eden Pandır, “Bu da nihai mamul ithalatından gelmiş. Yüzde 27 yassı ürün ithalatı artmış. Burada daha çarpıcı olansa yassı ürünlerde Çin’den yapılan ithalatın %285, Rusya’dan yapılan ithalatın %75 artması. Çin daha önce Türkiye’ye satış yapmazdı. Üstelikte Çin’e konan yüzde 16’lık geçici vergiye rağmen. Rusya’dan yapılan ihracatın yüzde 75 artması da aslında daha vahim. Çünkü 5 milyon ton olan ithalat 6.3 milyon tona çıkmış. Çin’den  gelen ithalat anti damping soruşturmasına rağmen durmazken Rusya, devamlı fiyat kırarak dur durak bilmeden Türkiye’ye satış yapıyor. AB şimdiye kadar çok fazla Türkiye’ye ihracat yapmazdı. Ancak kaliteli çelik gelirdi. Ama Euronun, Dolara karşı değer kaybıyla Avrupalılar da rekabetçiliğini artırdı. AB’den Türkiye’ye ithalat yüzde 4,5 arttı. Bu arada da Türkiye’nin bu sektörde en büyük ihracat kalemi uzun nihai mamul ihracatında yüzde 7’lik gerileme yaşandı. 8.3 milyon tonluk ihracat 7,7 milyon tona geriledi” ifadelerini kullandı.

Her ‘dip’ denildiğinde fiyat biraz daha düştü
“Fiyatlarda her ‘dip göründü’ dediğimizde düşüş devam etti” diyen Pandır, şöyle devam etti: “Rusların agresif satış politikaları nedeniyle de düşmeye devam ediyor. Pek çok etkenle bizim hala ithalata göre koruduğumuz artı marjımız var. Bundan sonra fiyatların birden bire tekrar yukarı çıkmasını beklemiyoruz. Geniş bir ‘U’ ya da bir müddet belki de 2016 yılı boyunca düşük fiyat seviyesinin yatay devam edeceğini  tahmin ediyoruz.”

Sadece haddehanesi olan ülke bile koruyor
Bundan sonra en önemli hamlenin haksız rekabeti engelleyecek korumacılık tarafında gelmesi gerektiğini vurgulayan Pandır, şu anda yassı çelik tüketiminin yarısının ithalat ile karşılandığının altını çizdi. Pandır, “Hatta eylül ayı itibariyle Türkiye çelikte net ithalatçı oldu. Diğer ülkelere baktığınızda Meksika, Hindistan ve Endonezya’da korumacılık artmış, Amerika’da ithalat sadece yüzde 25 olmasına rağmen devamlı soruşturma açıp vergi koyuyorlar. Ülkemizin sanayisini korumamız lazım. Çelik üretimi olup da sektörünü korumayan ülke yok. Fas, Pakistan, Tayland bile korumacılık yapıyor. Sadece bir haddehanesi olan bile yerli sanayisini koruyor. Bizde Çin’e karşı geçici bir önlem alındı ama Rusya’dan gelen çeliğe karşı hiçbir önlem alınmadı. Bu  kadar kapıların kapandığı bir dünyada herkes açık olan kapıdan daha çok giriyor” yorumunu yaptı.

Erdemir entegre tesis, sorunun üstesinden gelir
Pandır, Türk çelik sektöründe kapasite kullanımının yüzde 54’e düştüğü bir ortamda önümüzdeki dönemde işçi çıkartmalarının da gündeme gelebileceğine işaret etti. Pandır, Ocak ayında yayınlanacak ithalat rejimi kararnamesinde çelik ürünlerine gümrük vergisinin artırılmasının ‘elzem’ olduğunun altını çizerek “Erdemir entegre bir tesis. Daha büyük bir değer zinciri içinde çalıştığı için, bizim marjlarımız daralır, daha az kar ederiz ama maliyet düşürerek üstesinden geliriz. Ama sektörde, özellikle ark ocaklı tesisleri olan işletmelerde sarsıcı etkileri olabilir” şeklinde konuştu.

Zorlanan sektörde karlılığını artıran Erdemir’in şimdiye kadar beklentilerden çok daha iyi performans göstererek yoluna devam ettiğini vurgulayan Ali Pandır, bunun nedenini de “En önemli neden zaman. Biz 2 ay önceden satış yapıyoruz ve fiyatların düştüğü bir ortamda zaman etkisinin avantajını yaşıyoruz. İkincisi ithalata karşı biz kalite, ilişki yönetimi, hızlı teslimat, müşteriye yakın olma, ödeme kolaylığı sağlama gibi müşteri memnuniyet ve bağlılığı yaratan sebeplerle en düşük ithal fiyatının üzerinde bir fiyat skalası yakaladık” sözleriyle açıkladı.

2020 vizyonunda katma değer artırıcı yatırımlar var
Ali Pandır, Erdemir’in Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini üstleneli tam 2 sene oldu. Erdemir’e geldiği günden beri de ‘5 sene içinde başka bir yerde olmamız lazım’ vurgusunu yapıyor. Pandır, 2 sene önce Erdemir’in 2020 vizyonu için stratejik plan hazırlarken kendilerini harekete geçiren ana trendin üretim tarafındaki gelişmeler, artan ithalat ve rekabette atılması gereken adımlar olduğunu aktararak “Türk çelik sektörü dünyanın bu gidişi ile rekabetçiliğini koruyamaz. Benim 5 sene içinde gelecek dediğim zorluklar, korumacılık olmadığı için biraz erken geldi. Erken zorlanmaya başladık. Ama biz bu arada 5 yıllık planı da devreye aldık. Hükümetimiz, bu sektörü 2 - 3 sene korusa bile bu süre içinde biz bambaşka bir yerde oluruz. Bizim 2020 vizyonumuzda pek çok katma değer artırıcı yatırım var.” Erdemir’in galvaniz hattı vb. yeni yatırımları 3 yıl içinde tamamlanacak.

Belirsizlik çözülünce sipariş yağdı
Seçim öncesinde Türkiye’deki belirsizlik ve güven ortamının bozulması sebebiyle büyük müşteriler olmasa da orta ve küçük ölçekli müşterilerin ‘bekle-gör’ havasına girdiği bilgisini de paylaşan Pandır, siparişlerin azaldığını ya da müşterilerin siparişleri zamanında teslim almamayı tercih ettiğini anlattı. Pandır, “Seçim biter bitmez, inanılmaz bir hızla sipariş yağmaya başladı ve yeniden kapasitemiz doldu. Şimdi hem sipariş yağıyor hem de teslimatlar yapılıyor. Şu anda Ocak ayının sonuna kadarki üretimi satmış durumdayız” dedi. Pandır, yavaşlama ile toparlanmanın aynı çeyrekte yaşanması nedeniyle de bilançoya yansımasının olmayacağına da işaret etti. Pandır, “Seçim sonrası, hükümetin açıklanması gecikmesine rağmen hemen olumlu bir hava yaşandı. Otomotiv zaten seçimden etkilenmedi” ifadelerini kullandı.

Avrupa’daki toparlanma ihracatçı sektörlere yarayacak
Ali Pandır, Erdemir’in yakın temas ettiği sektörlerdeki gelişmeleri de değerlendirirken “Avrupa’da bir toplantıya gidiyoruz. İçeride olan çok kötümser. Halbuki dışarıdan bakınca Avrupa aslında toparlanıyor ve ECB para basmaya devam ediyor. Dolayısıyla orada para bolluğu sürüyor. Avrupa’nın toparlanması da bizim için iyi bir şey. Dolayısıyla en büyük ihracat pazarımızda yaşanan bu gelişme başta otomotiv olmak üzere ihracatçı sektörlere yarayacak” dedi. 3. Köprü son hızla devam ediyor, mega projeler sürüyor. Erdemir’in ürünlerinin yüzde 65’i inşaat, yüzde 30’u sanayi sektörü tarafından kullanılıyor. Otomotiv iyi gidiyor. Alt yapı ve inşaatta iyi giderse beyaz eşya ve makine de iyiyiz. Çelik sektörü için 2016’yı olumlu görüyorum. Sorun Rus ve Çin rekabetinin Türkiye’deki sanayiyi ezmeleri” diye konuştu.
 
ÇİN YAVAŞLADI AMA KARŞIMIZA YENİ JAPONYA OLARAK ÇIKABİLİR

Erdemir Yönetim Kurulu Başkanı Ali Pandır, “Çin’i iyi okumak lazım” diyerek şu değerlendirmeyi yaptı: “Çin, ekonomisi yavaşlayınca hemen  bir anda ihracata yöneldi. Çin tek başına kalitesiz ve ucuz ürün yapan bir ülke olarak da tanımlanmamalı. Çin kapasite fazlasını da elimine ederken bir taraftan da daha verimli ve modern tesislerde kurmaya devam ediyor. Uzun vadede Çin korkulması gereken bir ülke. Bir Kore bir Japonya gibi ileride yüksek katma değerli ürünlerle tekrar karşımıza çıkabilir.”

2018’e kadar Çin’de 1 milyar 65 milyon ton olarak bilinen çelik üretim kapasitesinin 850 milyon tona düşmesi bekleniyor. Yani Çin önümüzdeki 3 senede 200 milyon ton kapasite azaltacak. Yapılan hesaplamalara göre, Çin dışındaki gelişmekte olan ülkelerde isekapasite 490 milyon tondan 460 milyon tona, gelişmiş ülkelerde 637 milyon tondan 540 milyon tona düşecek. Pandır, “Gelişmiş ülkelerde kapasite azaltımı veya kapanışlar olacak. Dünya kapasitesi 345 milyon ton azalacak. Ama Çin kapasite azaltımı yaşanırken eski fabrikalarını kapatıp yeni fabrika da açıyor. Çin düşük üretim yapabilir ama daha katma değerli üretim yapar hale gelip 4-5 sene sonra bu defa dünyanın karşısına farklı bir tehdit olarak çıkabilirler. Buna da dikkat etmek lazım” diye konuştu.
 
ASGARİ ÜCRET KARARINDAN ETKİLENECEK ÇOK ÇALIŞANIMIZ YOK

Yeni hükümetin 2016 yılı hedefleri arasında asgari ücretin net 1.300 TL’ye çıkarılması yer alıyor. Bu artışın Erdemir’i nasıl etkileyeceğini sorduğumuzda Ali Pandır şöyle dedi: “Bu artış, asgari ücret üzerinden maaş ödeyen tüm işverenler için ek mali yükümlülükler getirecek olmakla birlikte, Erdemir Grubu olarak bizleri de etkileyecektir. Grubumuzda uyguladığımız ücret politikalarına istinaden asgari ücret artışından etkilenecek çok fazla sayıda çalışanımız bulunmamaktadır. Ancak mali açıdan bakacak olursak, kıdem tazminatı, ihbar öneli, SGK işveren ödemesi, işsizlik sigortası işveren ödemesi gibi yasal ödemeler artacağından personel maliyetlerinde şirketlere ek yük getireceği aşikardır. Ayrıca, asgari ücret artışının, bu ücretten daha yukarıda ücret alan çalışanların ücretlerinde de bir artış beklentisi yaratacağı ihtimal dahilinde.”

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.