NASDAQ'da olmayan teknoloji Borsa İstanbul'da var

Fatih RENÇBERLER - BORSAGUNDEM.COM

30 Kasım 2015 tarihinde Borsa İstanbul’da bir devir kapanırken yeni bir devrin kapıları aralandı. 2013 yılında ilk adımları atılan BISTECH, yoğun ve kapsamlı bir şekilde gerçekleştirilen test süreci sonrası Borsa İstanbul çatısı altında devreye alındı. Borsa İstanbul A.Ş.ve NASDAQ arasında yapılan işbirliği kapsamında geliştirilen teknoloji dönüşüm programı BISTECH ile Borsa İstanbul’un global bir oyuncu olması için önemli bir adım atılmış oldu.
Borsa ve finansal piyasalarda yeni bir dönemin kapıların aralayan BISTECH projesinin başındaki isim Borsa İstanbul Genel Müdür Yardımcısı Adnan Metin, bu projenin nasıl geliştirildiğini, sermaye piyasalarındaki değişimi ve kazanımları düzenlediği özel toplantıda aktardı.

BISTECH nasıl hayata geçti?

Projenin başlangıcı ve nasıl hayata geçtiği hakkında bilgi veren Adnan Metin “Borsalara baktığınız zaman 2011'li yıllara geldiğimizde artık mikrosaniyelerin önemli olduğu bir platform haline gelmeye başladı. Böyle olunca da Borsa İstanbul’un 95'li yıllarda yaptığı teknoloji yatırımı artık eskilerde kalmıştı. Fakat teknoloji böyle içeriden üretebileceğiniz bir şey değil tabii ki, bir süre sonra aradaki makas açılmaya başlıyor. Dolayısıyla o açılan makası gören Borsa İstanbul yönetimi, 2013 yılında stratejik bir karar verdi. Dedi ki 'ben dünyadaki borsalarla rekabet etmek istiyorsam bu makası kapatmam gerekli. O halde ben, büyük bir dönüşüm gerçekleştirmeliyim.' Dönüşüm süreci kapsamında ilk olarak sermaye piyasalarının tek bir çatı altında toplanması kararı alındı. Bu kapsamda 2013 yılı Nisan ayında Borsa İstanbul kurularak İMKB ve İstanbul Altın Borsası, Borsa İstanbul çatısı altında birleşti. Daha sonra 4 ay gibi çok kısa bir süre içerisinde İzmir’deki Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası VİOP ile birleştirilerek Borsa İstanbul’a dahil edildi. Böylelikle Türkiye Sermaye Piyasalarında rol alan tüm piyasalar Borsa İstanbul başlığı altında toplanmış oldu.
İkinci adımda ise BISTECH dönüşümü sonrasında daha etkin bir işleyiş sunabilmek için Borsa İstanbul, Takasbank ve MKK’nın aynı kampüste yer almaları yolunda adımlar atıldı. Bu kapsamda Borsa İstanbul’un kampüsüne Takasbank ve MKK’nın taşınabilmesi için çalışmalara başlandı. Hazırlık çalışmaları halen devam ediyor ve taşınma sürecinin 2016 yılında tamamlanması planlanıyor.
Üçüncü adımda ise üniversiteler ile işbirlikleri kuruldu. Bu kapsamda ilk olarak Boğaziçi Üniversitesi ortaklığıyla Finans Teknopark A.Ş. kuruldu. İkinci işbirliği ise İstanbul Teknik Üniversitesi ile Borsa İstanbul İTÜ Teknoloji A.Ş.’nin kurulması oldu.
BISTECH dönüşümünde atılan son ve en önemli adım ise, rakiplerine nazaran geri kalmış olan Türkiye Sermaye Piyasasını global arenada rekabet edebilecek konuma getirmeyi hedefleyen NASDAQ stratejik ortaklığı ve teknolojik dönüşüm programları oldu.
Bu dönüşüm kapsamında 2013'ün üçüncü çeyreğinde Borsa İstanbul’un bütün platformlarını yenilemek için harekete geçildi. Ve şu anda benim bildiğim Borsa teknoloji tarihinde hiç yapılmayan bir şeye karar verildi ve dendi ki 'bütün teknoloji platformunu bir anda değiştireceğiz'. Bizim 9 adet farklı entegre çalışan platformumuz vardı, bir gecede bunların fişlerini çekeceğiz ve yeni sisteme geçeceğiz. Bu, giden arabanın motorunu değiştirmek gibi bir şey yani. Biz de aynen bu şekilde işleyen bir borsayı kapattık ve ikinci bir borsayı bir gün sonra burada çalıştırmaya başladık. Bu kadar köklü bir değişiklikti. Bunun adına da BIST dendi. 2014'te bu proje başladı, 2015'in Kasım’ında da devreye alındı.
Projenin iki amacı vardı. Birincisi tabii ki teknolojinin sağlayıcısı olan borsa olmaktı. Çünkü teknoloji sağlayıcısı olan borsalar ayakta kaldılar, teknolojinin tüketicisi olanlar borsalar bir müddet sonra yok oldular.
İkinci amacı ise veriden ve teknolojiden para kazanmak. Borsada işlemden çok para kazanmazsınız ama veri satmak ve teknoloji satmak size daha fazla kazandırabilir. O bir mili saniyelik, yüz mikro saniyelik farklardan dolayı algoritmik trading yapan platformlar büyük paralara kazanıyor ve o veri için büyük paralar ödüyorlar. Bugün Amerika’daki işlemlerin nerdeyse yüzde 70'ini elektronik platformlar yapıyor. İnsanlar yatırım kararını vermiyorlar, yatırım kararını verenler stratejisi belirlenmiş algoritmalar kurdular. İşte böyle bir ortamı Türkiye'ye kazandırmak için, bu yatırımcı kitlesini ve likiditeyi Türkiye'ye çekebilmeniz için böyle bir yatırım yapmanız gerekiyordu. Borsa İstanbul bunu gerçekleştirdi. Hem de 93 yılında yaptığımız sadece teknolojinin kullanımını satın alma hatasını tekrar etmedik. Biz o teknolojiyi almıştık, satış hakkını almamıştık. Şimdi BISTECH ile 25 ülkeye satış hakkını da aldık.
Borsa ne kadar farklı insanı bir arada barındırabilirse, işlemler ne kadar şeffaf, ne kadar hızlı ve ne kadar doğru olursa aslında bir o kadar cazibe merkezi oluyor. Böylece yatırımcı çekiyor ve şirketlerin borsaya girmesini sağlıyor. Borsa İstanbul, BISTECH çerçevesinde bu kabiliyetlere kavuştu. Borsa İstanbul artık dünya borsalarıyla rekabet edebilecek hıza ve teknolojik donanıma kavuştu” dedi.

BISTECH ile sermaye piyasalarında ne değişti?

“BISTECH ile temel olarak dünyanın her yerinden Borsa İstanbul’a erişim sağlandı ve borsacılık alanında artık Türkiye Sermaye Piyasaları, dünya standardı protokollerle, dünya ile aynı dili konuşabilecek konuma ulaştı” diyen Adnan Metin, konuşmasının devamında sermaye piyasalarında BISTECH ile yaşanan değişim hakkında şu bilgileri verdi:
“ BISTECH Teknoloji Dönüşümü ile Borsa İstanbul’un global bir oyuncu olması için önemli bir adım daha atmış olduk. Dünya standartlarında inşa edilen Borsa’daki yeni veri merkezi ile yerli ve yabancı üyelere eş yerleşim hizmetleri sunulmaya başlandı. Algoritmik işlem ve HFT uygulamalarına imkan verecek altyapı oluşturulduğu gibi daha hızlı işlem yapılabilmesi ve farklı mesafelerdeki üyelerin işlem sistemine benzer sürelerde erişebilmeleri mümkün oldu. BISTECH öncesi 1 milisaniye olan emir iletim hızı 100 mikrosaniyeye düşürüldü. Sınırlı sayıda emir iletimi yerine sınırsız emrin kuyruğa girerek işleneceği bir yapıya geçtik. Takasbank ile birlikte ortak alt yapı kullanılmaya başlanıldı. Yeni ürünlerin ve pazarların oluşturulması kolaylaştırıldı. BISTECH Teknoloji Dönüşümünün başarıyla sonlandırılmasının ardından tek platformda 4 piyasada işlem yapabilme yeteneği kazanılmış olacak” dedi.

NASDAQ’da olmayan teknolojiyi ürettik, satıyoruz

NASDAQ ile yapılan stratejik ortaklık kapsamında teknoloji transferi ve teknoloji satışı hakkında kavuştuklarını belirten Adnan Metin, “Borsa İstanbul anlaşma kapsamında üretilen teknolojinin kaynak kodlarına ve yazılımına sahip oldu. Bizim bu teknolojiyi yöneten ve yeni ürünler geliştiren 80 kişilik yazılım ekibimiz var. NASDAQ’la yürüttüğümüz projenin etrafında 50’ye yakın proje üzerinde çalışıyoruz. Ve o projelerin arasında uluslararası piyasalara sunacağımız projelerde çıktı. Replay Trading isimli bir ürün geliştirdik. Bu ürün sayesinde NASDAQ sistemine geçmeden, Borsa İstanbul’un eski sistemindeki tüm işlemleri burada simule edebildik. Bir tarafta eski sistemde piyasalar işlemleri yaparken biz Replay Trading üzerinde 5 ay öncesinden piyasanın tüm gün sürecini simule ettik ve sorunsuz bir şekilde 30 Kasım günü yeni sisteme geçiş yaptık. Açıkçası Replay Trading olmasaydı bu kadar rahat geçiş yapamayabilirdik. İşte bizim bu geliştirdiğimiz Replay Trading ürünü, NASDAQ’da yok ve NASDAQ bunun ne kadar kıymetli olduğunun farkında. NASDAQ yeni projelerinde Replay Trading ürününün satışı için bizimle görüşmeye geliyor. Buna benzer çok sayıda ürünümüz oluşmaya başladı. Artık teknoloji ithal eden konumundan teknoloji ihraç eden konumuna geçiyoruz” dedi.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.